سلیمی‌نمین: هر مذاکره‌ای تحت تهدید فریبکاری است

فارس/ مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران با تأکید بر لزوم خنثی کردن تحریم‌ها و تهدیدات آمریکا، معتقد است که هر مذاکره‌ای تحت تهدید فریبکاری است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای روز جمعه و در دیدار فرماندهان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، درباره مذاکره با آمریکا بیانات مهمی داشتند؛ بیاناتی که به سرعت به تیتر یک رسانه‌های جهان تبدیل شد. رهبر انقلاب در بخشی از بیانات خود در این دیدار گفتند که « ما باید درست بفهمیم که مذاکره با آمریکا هیچ تاثیری در رفع مشکلات کشور ندارد و این‌جور به ما وانمود نکنند که اگر نشستیم پشت میز مذاکره با آن دولت، فلان مشکل یا فلان مشکل حل می‌شود. نخیر؛ از مذاکره با آمریکا هیچ مشکلی حل نمی‌شود. دلیل؟ تجربه!». 
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به تجربه گذشته در این زمینه اشاره کردند و در بخش دیگری از بیانات خود تاکید کردند که «خب این تجربه است دیگر؛ از این تجربه استفاده کنیم. امتیاز دادیم، مذاکره کردیم، امتیاز دادیم، کوتاه آمدیم، اما نتیجه‌ای که مقصودمان بود به دست نیاوردیم. همین معاهده را هم با همه این نقص‌هایی که داشت طرف مقابل خراب کرد، نقض کرد، پاره کرد. با یک چنین دولتی مذاکره نباید کرد، مذاکره کردن عاقلانه نیست، هوشمندانه نیست، شرافتمندانه نیست». 
با توجه به این بیانات رهبر انقلاب با عباس سلیمی نمین، مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران و کارشناس مسائل تاریخی گفت‌وگو کردیم که مشروح آن در ادامه آمده است:
مذاکره یعنی پذیرش حقوق برابر طرفین، نه فشار و تهدید 

---

بازار

---

فارس: ترامپ اخیرا اظهاراتی درباره مذاکره با ایران داشته، این رفتار ترامپ در قبال ایران را چگونه تحلیل می‌کنید، با توجه به اینکه رهبر انقلاب با تجربیات گذشته مذاکرات و رفتار آمریکا، پیگیری این موضوع در دولت جدید ترامپ را مضر می‌دانند؟
سلیمی نمین: جمهوری اسلامی ایران همواره به ابزار مذاکره توجه داشته و هرگز آن را نادیده نگرفته است، اما هر نوع دعوت به مذاکره در شرایطی که تحت فشار و تهدید باشد، نه تنها معنای مذاکره را از بین می‌برد بلکه باعث تحقیر طرف مذاکره‌کننده می‌شود.
مذاکره زمانی معنی دارد که اصول آن رعایت شود، نه زمانی که طرف مقابل ایران را تحت فشار قرار دهد. مذاکره تحت شمشیر نه تنها مذاکره نیست، بلکه پذیرش اصول مذاکره نیز نیست. وقتی طرف مقابل به تحریم‌ها ادامه می‌دهد و سپس اعلام می‌کند که آماده مذاکره است، این یک نوع فریب است و به هیچ عنوان نمی‌تواند به عنوان مذاکره واقعی تلقی شود.
ترامپ ابتدا تحریم‌ها را امضا و افزایش داد، و سپس اعلام کرد که آماده مذاکره است. این نشان می‌دهد که کسی که قصد مذاکره واقعی دارد، به هیچ وجه تحریم را به عنوان ابزار مقدم نمی‌داند، بلکه باید به سمت رفع تحریم‌ها و ایجاد فضایی برابر برای گفت‌وگو پیش برود.
 در مواجهه با چنین رفتارهایی، متأسفانه برخی افراد در داخل کشور بدون تحلیل دقیق از وضعیت، در مقام خودتحقیر برمی‌آیند و حاضر نیستند به تحلیل رفتار آمریکا بپردازند. این افراد باید درک کنند که این نوع دعوت به مذاکره، در واقع یک فریب است و نه فرصتی برای گفت‌وگو در شرایط عادلانه و برابر.
مذاکره به معنای پذیرش طرف مقابل به رسمیت شناختن حقوق برابر است. مذاکره واقعی زمانی رخ می‌دهد که طرفین به حقوق یکدیگر احترام بگذارند. وقتی طرف مقابل را تحت فشار قرار می‌دهید، در واقع نمی‌خواهید حقوق او را بپذیرید، بلکه هدف شما وادار کردن او به زیاده‌خواهی و تحمیل اراده خود بر اوست.
شما به تجربیات تاریخی ایران در مذاکرات با آمریکا، به خصوص دوران ریاست جمهوری مرحوم آقای هاشمی رفسنجانی، توجه کنید. مسئولین ایران خوش‌بینانه وارد فضایی شدند که آمریکا به دنبال فریب بود. یکی از نمونه‌های بارز این فریب، جریان مکفارلین است که تجربه‌ای بسیار روشن به ما می‌دهد. در این جریان، آمریکا به هیچ وجه به گفت‌وگوی برابر با ایران نپرداخت و تنها به دنبال تسلیحاتی بود که به طور غیرقانونی از خارج کشور منتقل شد.
این تجربه به ما نشان می‌دهد که در مذاکرات با آمریکا، باید مراقب فریبکاری‌ها و عدم پایبندی به اصول برابر باشیم. آمریکا هیچ‌گاه در تعاملاتش با ایران به دنبال مذاکره‌ای عادلانه نبوده و این تجربه باید امروز برای تصمیم‌گیران ایرانی در مذاکرات و روابط بین‌المللی الگو قرار گیرد.
باید از فضای احساسی در سیاست خارجی پرهیز کرد 
فارس: چرا باید از فضای احساسی در سیاست خارجی پرهیز کرد و این موضوع چگونه بر تحلیل مسائل اقتصادی کشور تأثیر می‌گذارد؟
سلیمی نمین: مباحث مربوط به منافع ملی نباید تحت تأثیر احساسات قرار گرفت. وی اظهار داشت: "امروز برخی جریان‌های سیاسی تلاش دارند با ایجاد فضای احساسی، مشکلات اقتصادی کشور را حل کنند، اما این رویکرد نه تنها به حل مشکلات کمک نمی‌کند، بلکه باعث ایجاد فضای غیرواقعی و نادرست در تحلیل مسائل می‌شود.
مگر ما در گذشته مذاکره نکردیم؟ ایران در چارچوب توافق به اضافه یک (برجام) به اصول مذاکره پایبند بود، اما آمریکا پس از آنکه نتواست از ابزار فشار برای محروم کردن ملت ایران از توان خود استفاده کند، به سرعت توافق اولیه را نقض کرد و تمامی زحمات ایران را زیر پا گذاشت.

این تجربیات نشان می‌دهد که برخی جریانات که امروز فشار روانی به دولت و شخص آقای پزشکیان وارد می‌کنند، در واقع به دنبال منافع خود هستند و هیچ توجهی به مصالح ملی ندارند. این فشارها، بیشتر ناشی از زیاده‌خواهی است و نه در راستای منافع ملی کشور.
ایران باید در مواجهه با چنین جریانات و فشارها، از اصول خود دست نکشد و با اتکا به توان داخلی و برنامه‌ریزی درست، به مقابله با تهدیدات و مشکلات اقتصادی بپردازد.
فرصت‌سوزی دولت روحانی و ضرورت اولویت دادن به منابع داخلی 
فارس: بعد از بیانات رهبر انقلاب برخی جریانات سیاسی حامی دولت فشارهایی را به رئیس جمهور وارد کردند، چه تأثیری بر سیاست‌های خارجی کشور و روابط بین‌الملل در صورت پیروی از منافع گروهی در مواجهه با فشارها می‌بیند؟ 
سلیمی نمین: انتخاب افرادی بی‌طرف و مستقل برای پست‌ها بر اساس وفاق ملی بوده و نباید با نگاه به منافع گروهی و سیاسی مورد نقد قرار گیرد. وی افزود: "آقای پزشکیان تلاش کرده است که با انتخاب افرادی که عضو هیچ جریان سیاسی خاصی نیستند، فضای همدلی و همکاری ایجاد کند. این رویکرد بر اساس اصول وفاق ملی بوده و نه بر مبنای گرایش‌های خاص سیاسی.
برخی جریان‌ها به دنبال فشار آوردن به دولت هستند تا اگر رئیس‌جمهور وارد مذاکره با آمریکا نشود، استعفا دهد. این نوع نگاه به منافع گروهی، نه تنها در مسائل داخلی بلکه در حوزه روابط بین‌الملل هم می‌تواند فاجعه‌بار باشد. زمانی که گروه‌ها و جریان‌ها فقط منافع خود را مدنظر قرار می‌دهند و مصالح ملی را نادیده می‌گیرند، نمی‌توان انتظار داشت که سیاست‌های خارجی کشور موفقیت‌آمیز باشد."
اگر ما مذاکره با آمریکا را دیکته کنیم و به دولت فشار بیاوریم که یا مذاکره کن یا استعفا بده، این امر به ضرر منافع ملی است. مذاکره باید مشروط به رفتار درست و پذیرش اصول از طرف آمریکایی‌ها باشد. آن‌ها باید نشانه‌هایی از تغییر رفتار خود نشان دهند و حداقل ابراز پشیمانی از آنچه که در گذشته انجام دادند، داشته باشند. زیرا دو سال و خورده‌ای که ملت ایران در انتظار تغییرات اقتصادی و بهبود شرایط بود، به هدر رفت."
دولت باید در سیاست خارجی خود، منافع ملی را در اولویت قرار دهد و از هرگونه فشارهایی که ممکن است کشور را به چالش‌های جدی بیندازد، جلوگیری کند.
دولت آقای روحانی به امید اینکه با آمریکا به توافقی برسد و مسائل اقتصادی حل شود، تمام تمرکز خود را بر مذاکره با آمریکا گذاشت و متاسفانه توجه کافی به توانمندی‌ها و قابلیت‌های داخلی کشور نداشت. این رویکرد در نهایت به یک فرصت‌سوزی تبدیل شد.

امروز برخی افراد به جای اینکه از رئیس‌جمهور بخواهند منابع داخلی را فعال کند و از آن بهره‌برداری بیشتری داشته باشد، در حال فشار آوردن به او هستند که یا باید وارد بازی آمریکا شود یا استعفا دهد. این نوع نگاه به مسائل، برخلاف مصالح ملی است.
اگر منافع ملی را در نظر بگیریم، به رئیس‌جمهور می‌گوییم که در شرایط کنونی، باید تمام توان دولت معطوف به فعال‌سازی منابع داخلی و خنثی کردن تحریم‌های آمریکا باشد. هیچ‌گونه فشاری نباید به کشور وارد شود که بخواهد ایران را به تسلیم در برابر شروط ناعادلانه آمریکا وادار کند.
باید رئیس‌جمهور تصمیم بگیرد که در این مرحله، استفاده از توانمندی‌های داخلی اولویت داشته باشد. پس از آنکه تحریم‌ها خنثی شد، ایران می‌تواند وارد مذاکره با آمریکا شود و در آن شرایط هیچ فشاری از سوی طرف مقابل بر کشور وارد نخواهد شد.
تهدیدات آمریکا باید خنثی شود؛ مذاکره صادقانه از سوی آمریکا وجود ندارد 
فارس: با توجه به مطالبی که مطرح کردید چه راهکارهایی برای مقابله با جنگ اقتصادی و تهدیدات روانی اقتصادی داخلی و خارجی پیشنهاد می‌کنید و چگونه می‌توان تهدیدات آمریکا را خنثی کرد و چرا مذاکره با آمریکایی‌ها بدون تغییر رفتار آنها به ضرر ایران خواهد بود؟
سلیمی نمین: در حال حاضر، هم در داخل کشور فشارهای ناشی از سیاست‌های غربی بر دولت افزایش یافته و هم آمریکایی‌ها هیچ‌گونه مذاکره صادقانه‌ای را در دستور کار خود قرار نداده‌اند. اگر قرار بود مذاکره صادقانه‌ای وجود داشته باشد، طبیعتاً موضوع تحریم‌ها اولویت نمی‌یافت.
آمریکایی‌ها برای تحمیل اراده خود از تهدیدات استفاده می‌کنند. اما ما باید این تهدیدات را خنثی کنیم؛ هم در زمینه جنگ اقتصادی که توسط برخی مسئولین داخلی دامن زده می‌شود و هم در برابر تهدیدات مستقیم از سوی آمریکا.
مسئولین دولت باید برای مقابله با جنگ روانی اقتصادی و تهدیدات خارجی به طور جدی وارد عمل شوند. باید تلاش کنند تا اقتصاد کشور را از این تهدیدات مصون نگه دارند و در این راستا از تمامی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی استفاده کنند.
اگر تهدیدات آمریکا و فشارهای اقتصادی بر کشور به درستی خنثی شوند، ایران در موقعیت بهتری برای مذاکرات خواهد بود. در غیر این صورت، هرگونه مذاکره با آمریکایی‌ها بدون پذیرش تغییرات واقعی در رفتارشان، تنها در خدمت خواسته‌های یک‌جانبه آن‌ها خواهد بود.
باید ارعاب آمریکا را خنثی کنیم
فارس: برای سوال پایانی بفرمائید که اگر تهدیدات آمریکا پیش از شروع مذاکرات بی‌اثر شوند چه تأثیری بر روند مذاکرات خواهد داشت؟
سلیمی نمین: مقابله با تهدیدات آمریکا و سیاست‌های ارعاب آن‌ها در روند مذاکرات، گفت: "ذیل تهدید هیچ مذاکره‌ای معنا ندارد. تهدید و ارعاب به هیچ وجه اجازه نمی‌دهد که مذاکرات به سمت یک توافق عادلانه و مؤثر حرکت کند. اگر مذاکراتی تحت فشار و تهدید انجام شود، قطعاً نتیجه آن به نفع افرادی خواهد بود که این تهدیدات را به کار گرفته‌اند. 
ما باید این تهدیدات و ارعاب‌ها را پیش از هر گونه مذاکره خنثی کنیم. اگر آمریکایی‌ها تهدید کنند که اگر ایران به مطالبات آن‌ها پاسخ ندهد، ما را تحت فشار قرار می‌دهند یا حتی حمله می‌کنند، این تهدیدات باید بی‌اثر شوند. هر نوع تهدیدی، چه از طریق تحریم‌ها و چه از طریق تهدیدات نظامی، باید به طور کامل خنثی شود تا جنگ روانی‌ای که به نفع طرف تهدیدکننده است، بی‌اثر گردد.
پس از خنثی کردن این تهدیدات، ایران قادر خواهد بود که با اطمینان خاطر وارد مذاکرات شود و در چنین شرایطی می‌توانیم به نتیجه مطلوبی برای کشور دست یابیم.
مذاکره زمانی نتیجه‌بخش خواهد بود که هیچ فشاری از طرف تهدیدکننده بر کشور وارد نشود و مذاکرات بر اساس اصول و منافع ملی پیش برود.

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar