ماجرای استعفای ظریف پس از حضور بشار اسد در ایران

حجت الاسلام علی شیرازی، رئیس سازمان عقیدتی سیاسی فرمانده کل انتظامی، در بخشی از گفت و گوی خود با خبرگزاری خبرآنلاین به بیان نکاتی درباره دیپلماسی و میدان و ماجرای استعفای ظریف پرداخت. بخشی از این گفت و گو را در ادامه می خوانید؛

*یکی از مباحث، بحث میان میدان و دیپلماسی بود. برجام سال ۹۴ امضا و اعلام پیروزی بر داعش در سال ۹۶ اعلام شد. به نظر شما بین این دو ارتباطی وجود دارد؟ که دیپلماسی با برجام آمد تا کمک میدان کند یا در زمان مذاکرات، میدان به کمک دیپلماسی بیاید؟ آن زمان شما از نزدیک این مراودات را می‌دیدید.

اولا ما که می‌گوییم فرمانده میدان ما خودش در دیپلماسی هنرمند است. حاج قاسم در میدان، همه را از جمله عراق، سوریه و روسیه را پای کار آورده است. این زبان دیپلماسی است. دوما بدون میدان، امکان کار دیپلماسی قوی، نیست. شما می‌خواهید با دشمن مذاکره کنید. دشمن اگر از ما ضعف ببیند، پای میز می‌آید؟ می‌گوید قدرتی ندارد. حسابمان نمی‌کند. ولی اگر ببیند که قدرتمندیم، نمی‌توانند حساب نکنند. هر چه قوی‌تر باشیم در دیپلماسی و پشت میز مذاکره حرفمان بیشتر خریدار دارد. لهذا امروز اگر به وزارت امور خارجه نگاه ‌کنید، آقای عراقچی می‌گوید من میدان و دیپلماسی را در کنار هم قبول دارم. دیپلماسی بدون میدان، پیشرفت ندارد.

*از این سو هم آیا معتقد هستید که میدان بدون دیپلماسی پیشرفت ندارد؟

به این صورت قبول ندارم که اگر دیپلماسی باشد در میدان قوی‌تر هستیم. اگر دیپلماسی را جایی قرار دهیم که دیگران را پشت سر قرار دهیم، در میدان قوی‌تر هستیم. این که دیپلماسی را با امریکا قرار دهیم که غیر از بد قولی کاری انجام نمی‌دهد؛ خیر. اعتقاد داریم در میدان دیپلماسی، باید تمام کشورهای همسایه را با خودمان همراه کنیم. قطر، بحرین، امارات، کویت، اردن، ترکیه و عربستان و همه با ما باشند، طبیعی است که در میدان برد دارد. ولی امریکا و اسراییل را استثنا کنیم. این‌ها به قولشان عمل نمی‌کنند. اگر امریکایی‌ها به وعده خود عمل می‌کردند و با آن‌ها مذاکره می‌کردیم، در میدان قدرتمندتر بودیم. ولی چون به وعده عمل نمی‌کنند، خیلی نمی‌توانند روی تصمیم ما اثرگذار باشند. ولی برعکس، اگر به آن‌ها دل ببندیم، میدان ما را خراب می‌کنند. چون قول می‌دهند و در میدان سست می‌شویم و بعد به قولشان عمل نمی‌کنند و پیشرفتی که باید داشته باشیم نخواهیم داشت. 

*معتقدید در زمان برجام و پسابرجام، جنگ داعش و مذاکرات به هم تنیده بودند؟

اعتقادی به این ندارم. بله از این طرف قبول دارم که ما اگر در میدان جنگ، قدرتمان را نشان دهیم، حرفمان با امریکایی‌ها شنیده می‌شود. وقتی زور داشته باشیم، امریکایی‌ها زبان زور می‌فهمند. غیر از زبان زور، زبان ما در دیپلماسی اگر زور نباشد، امریکایی‌ها نمی‌فهمند. چون قلدرند و قلدر را باید با قلدری کنار زد. اگر در میدان قوی باشیم، آن زمان پای میز مذاکره برویم، می‌توانیم حرف خود را بزنیم. اما حرف را محکم بزنیم. نه این که تسلیم شویم و هرچه گفتند بپذیریم، بلکه حرف حق را بپذیریم. امریکایی‌ها حرف حق را نمی‌پذیرند. حق را اینطور تعریف می‌کنند که هر چه ما بگوییم حق است. 

*اما می‌گویند دیپلماسی بده و بستان است. یعنی چیزی می‌دهید و چیزی می‌گیرید. 

چه بدهیم؟ انقلابمان را بدهیم؟ امریکایی‌ها بده و بستان را قبول دارند؛ ما همه کشورمان را بدهیم و چه بگیریم؟ چه به ما می‌دهند؟ تا به حال چه داده‌اند؟ سر برجام به آن عمل کردند؟ مگر برخی مسئولین مذاکره نکردند و قبول نکردند؟ مگر در مواضع هسته‌ای عقب‌نشینی نکردند؟ امریکایی‌ها کجا کوتاه آمدند؟ یک جا بگویید که امریکایی‌ها کوتاه آمدند. 

رفاقت حاج قاسم با آقای ظریف قدری بود که بعد از استعفا وقتی گفت برگرد، برگشت

*بحث عملکرد امریکا را ندارم؛ بحث داخل ایران است. زمانی میدان و دیپلماسی در تقابل هم قرار داده شد که مشخصا نماینده ولی فقیه در نیروی قدس بودید. آقای ظریف در مصاحبه‌های خود می‌گفت که هر دوشنبه یا سه‌شنبه، با شهید سلیمانی جلسه داشت و در آن جلسات در جریان قرار می‌گرفته است. اما مواردی بوده مانند سفر بشار اسد به تهران که وزارت خارجه و مهمتر وزیر خارجه در جریان قرار نگرفته بودند. 

نیروی قدس، نیروی میدان است. در تمام جلساتی که مربوط به کشورها بود، نمایندگان وزارت خارجه حضور داشتند. ما جلسات متعددی در نیروی قدس با آقایان امیرعبدالهیان، ظریف و عراقچی و آقای صالحی وزیر خارجه و وزرای خارجه قبلی داشته‌ایم. ۱۵ سال در نیروی دریایی بودم و نمی‌دانستیم وزیر خارجه چه کار می‌کند. در نیروی قدس در همین جلسات با همه وزیران خارجه رفیق شدیم.

درمورد روزی که آقای بشار {اسد} به ایران آمد، این دو را یکی نکنیم. یک بار بحث امنیتی داریم و وقتی باتوجه به حساسیت منطقه، بشار می‌خواهد به ایران بیاید، کسی نباید متوجه شود. وگرنه بشار را روی هوا می‌زنند. دشمن می‌زند. مگر حاج قاسم را نزدند؟ پس باید رعایت مسائل امنیتی را کنیم. در کشور، رئیس وزیر امور خارجه، رئیس جمهور است. نیروی قدس به آقای روحانی گفت که آقای بشار دارد به ایران می‌آید. وقتی آقای بشار آمد، آقای روحانی به همراه آقای بشار خدمت مقام معظم رهبری رسیدند. سوال را از نیروی قدس نپرسید. سوال اینجا است که چرا آقای روحانی به آقای ظریف نگفت؟ ما نباید بگوییم. من به شما می‌گویم منزل ما دعوتید. پسر یا دختر شما به ما بگوید چرا به ما نگفتید؟ پدرش باید بگوید. ربطی به ما ندارد. حاج قاسم با آقای ظریف رفیق بود. روز بعد از آن که آقای ظریف قهر کرد، بنده به همراه حاج قاسم به نیروی قدس می‌رفتیم. حاج قاسم به آقای پورجعفری گفتند که تلفن آقای ظریف را بگیرند. با آقای ظریف صحبت کردند که این به نفع کشور و منطقه نیست. شما این کار را نکنید و به سر کار بیایید. آقای ظریف اگر رفیق نبود و مقابل حاج قاسم بود که به حرف حاج قاسم گوش نمی‌کرد. اما گفت چشم و همان روز آقای ظریف سر کار آمد. این کار را حاج قاسم کرد. آقای روحانی و دولت نکرد. 

بین نیروی قدس و وزارت خارجه اختلاف نیست. بله گاهی در میدان مباحثی وجود دارد. وزارت خارجه این کار را می‌کند و نیروی قدس هم شاید این کار را بکند. من و شما هم شاید کارهایی در زندگی خود انجام بدهیم که در مقطعی به پدرمان هم نگوییم. به خاطر رعایت مسائل امنیتی است. صحنه‌ای اقتضا می‌کند کاری انجام شود. زمان جنگ هم این کار را نمی‌کردیم. زمان جنگ به همه وزرا {نمی‌گفتیم} که امشب می‌خواهیم عملیات انجام دهیم. چرا آن زمان نمی‌گفتند؟ الان در بحث جنگ و در وزارت خارجه هم همین است. هر کاری آقای ظریف می‌خواست انجام دهد به آقای سلیمانی نمی‌گفت. اینجا هم به آقای روحانی گفته شد. آن روز هم مطرح کردیم که آقای روحانی است که باید به آقای ظریف بگوید؛ نه ما. ممکن بود برخی کارها رفاقتی انجام می‌شد ولی اینجا به خاطر مسائل امنیتی این کار انجام نشد. به دولت گفته شد و دولت هم می‌توانست به نیروهای خود بگوید. وگرنه رفاقت حاج قاسم با آقای ظریف قدری بود که وقتی گفت برگرد، برگشت. آن شب آقای روحانی این کار را نکرد. حاج قاسم کرد. بله حاج قاسم با برخی کارهای آقای ظریف مخالف بود. این کاری به رفاقت ندارد.