زمزمه‌هایی از تاسیس دو حزب جدید اصلاح‌طلب

انصاف نيوز

بروزرسانی 1404/05/22 - 17:31

انصاف نیوز/ زمزمه‌هایی از تاسیس دو حزب جدید اصلاح‌طلب شنیده می‌شود، دو گروهی که می‌خواهند تفاوت‌هایی با احزاب پیش از خود داشته باشند و احتمالا با انتقادات بسیاری روبرو خواهند بود. هر دو با محوریت بعضی از جداشده‌های احزاب اصلاح طلب در دو سال اخیر؛ به‌ویژه حزب اتحاد.

«ندای ایرانیان» نیز در زمان تاسیس شرایط مشابهی داشت. این حزب هم حزبی‌ست که در فضای بعد از سال ۸۸ و همراه با نقدهای بسیاری از سوی بعضی از اعضای حزب مشارکت تاسیس شد. انصاف نیوز با سعید نورمحمدی، سخنگوی حزب ندای ایرانیان گفتگویی داشته و از آنچه پشت سر گذاشته‌اند و آنچه این دو حزب قرار است پشت سر بگذارند پرسیده است.
انصاف نیوز: زمزمه ‌هایی از تشکیل دو حزب جدید شنیده می‌شود. به نظر می‌رسد شرایطی شبیه به شما در ابتدای تأسیس «ندای ایرانیان» دارند. شما از مشارکت منشعب شدید و این‌ها احتمالا از اتحاد و دیگر احزاب اصلاح طلب. سوالم این است که شما در زمان تأسیس، متحمل چه فشارهایی از جانب دیگر احزاب اصلاح طلب یا کسانی که موافق تاسیس حزب جدید نبودند، شدید؟
در زمان تأسیس حزب ندای ایرانیان، فضای سیاسی کشور و جریان اصلاح‌طلبی به دلیل فضای پس از حوادث سال ۸۸، پیچیدگی‌های خاص خود را داشت. طبیعتاً هر حرکت نو، به‌ویژه درون یک جریان ریشه‌دار مانند اصلاح‌طلبی، با واکنش‌هایی همراه است؛ از جمله تردیدها، نقدها و حتی گاه مقاومت‌هایی از سوی کسانی که نگران تشتت یا انشعاب بودند.
ما هم از این قاعده مستثنی نبودیم. برخی از دوستان ما در جبهه اصلاحات با دیده تردید به این اقدام می‌نگریستند و تصور می‌کردند تشکیل یک حزب جدید ممکن است موجب تضعیف انسجام جبهه شود. البته در مقابل حمایت افرادی مثل آقای خاتمی، مهندس بهزاد نبوی و دکتر عارف که رئیس شورای‌عالی اصلاح طلبان بودند، خیلی به تعدیل فضا کمک کرد.
اما واقعیت این است که ندا از دل جریان اصلاحات متولد شد، نه در تقابل با آن. ما تلاش کردیم با تبیین اهداف و رویکرد خود—که چیزی جز تقویت گفتمان اصلاح‌طلبی با اتکا به نسل جدید و بازآفرینی سازمان‌یافته‌ی سیاسی نبود—فضای گفت‌وگو و تفاهم را حفظ کنیم.
البته فشارهایی هم بود؛ چه از حیث تبلیغاتی، چه در قالب تخریب‌های غیررسمی، و چه از سوی برخی نهادهای تصمیم‌گیر که چندان به تأسیس احزاب تازه‌نفس روی خوش نشان نمی‌دادند. یا برخی از دوستان احزاب سابق که انتظار داشتند اعضای حزب ندا، همچنان زیر سایه آن‌ها فعالیت سیاسی را ادامه دهند. اما ما با صبر، گفتگو و شفافیت مسیر را ادامه دادیم و امروز ندا بخشی جدایی‌ناپذیر از خانواده اصلاحات است.
انصاف نیوز: توصیه‌ای برای موسسین این احزاب جدید خصوصاً جوان‌ترها دارید؟
توصیه من به دوستان موسس احزاب جدید این است که اولا به اصول اصلاح‌طلبی پایبند بمانند. فراموش نکنند اصلاح طلبی در یک ساختار سیاسی باید در راستای تقویت ساختار باشد و نه تضعیف آن. متاسفانه برخی تصور می کنند اصلاح طلبی ابزاری برای تضعیف یا براندازی نظام است. به شدت با این تفکر مرزبندی کنند.
دوم این که فراموش نکنند مسیر نوسازی گفتمان اصلاح‌طلبی، بیش از هر چیز نیازمند صبوری، کار تشکیلاتی منظم، و درک عمیق از واقعیات جامعه ایران است. اگرچه هیجان و انگیزه‌های نسل نو بسیار ارزشمند است، اما باید با تجربه، نگاه ملی و تعهد به مصالح جریان اصلاحات توأم شود.
ما در حزب ندا تلاش کردیم یاد بگیریم که «نو شدن» به‌معنای «قطع رابطه» با گذشته نیست؛ بلکه به‌معنای امتداد اصلاح‌طلبی در شرایط جدید، با زبان و روش‌های جدید است. توصیه ما به دوستان این است که به‌جای تقابل با تجربه‌های گذشته، آن‌ها را سرمایه تلقی کنند؛ گفت‌وگو را بر رقابت، و همکاری را بر حاشیه‌سازی ترجیح دهند.
نسل جوان ظرفیت‌های بی‌نظیری دارد، اما بدون سازماندهی، آموزش سیاسی، و پیوند با بدنه اجتماعی، این ظرفیت‌ها زود فرسوده می‌شوند. بنابراین اگر قرار است حزبی شکل بگیرد، باید ماندگار باشد، مسئولیت‌پذیر باشد، و در برابر مردم پاسخ‌گو بماند.
انصاف نیوز: توصیه‌ای برای موسسین این احزاب جدید خصوصاً جوان‌ترها دارید؟
می‌توان گفت بخشی از انگیزه‌ موسسان این احزاب جدید، ناشی از احساس نیاز به بازتعریف نقش اصلاح‌طلبی در شرایط امروز کشور است؛ شرایطی که با تغییر نسلی، تحولات اجتماعی و کاهش سرمایه اجتماعیِ سیاست رسمی همراه بوده است. آن‌ها احتمالاً بر این باورند که احزاب موجود، پاسخگوی بخشی از مطالبات نسل جدید یا طبقات نوظهور جامعه نبوده‌اند و می‌خواهند صدای متفاوتی، چه در روش و چه در محتوا، باشند.
ممکن است تفاوت‌هایی در لحن، شیوه سازماندهی، یا میزان فاصله‌گذاری با حاکمیت مدنظر آن‌ها باشد. برخی ممکن است به دنبال اصلاح‌طلبی اجتماعی‌تر یا غیرمتمرکزتر باشند؛ برخی دیگر شاید با تمرکز بر عدالت، زیست‌بوم یا حقوق اقلیت‌ها رویکرد موضوع‌محور را ترجیح دهند.
با این حال، آن‌چه مهم است این است که تفاوت، به خودی خود فضیلت نیست مگر آن‌که منجر به اثربخشی بیشتر، ارتباط بهتر با مردم، و بازسازی اعتماد عمومی شود. صرفاً تکرار مواضع با اسامی جدید یا ساختارهای مشابه، کمکی به گشودن بن‌بست‌های سیاسی نمی‌کند. جامعه امروز ایران نیازمند صداقت، شجاعت، و کارآمدی است، نه فقط برند جدید سیاسی.
ما در حزب ندا با نگاهی باز به این تحولات نگاه می‌کنیم و امیدواریم این جریان‌های نو، مکمل گفتمان اصلاح‌طلبی باشند، نه جایگزینی شعاری یا مقطعی برای آن.
انصاف نیوز: توصیه شما چیست؟! چه تغییری ایجاد کنند بهتر است؟!
اگر قصد تأسیس حزب جدید دارند، به‌جای تمرکز صرف بر «تمایز ظاهری» یا «برندسازی سیاسی» به عمق‌یافتگی، سازمان‌یافتگی و پاسخ‌گویی واقعی به نیازهای جامعه امروز فکر کنند. مردم امروز از سیاست، نه فقط شعار و موضع، بلکه راه‌حل، کارآمدی و توان برقراری رابطه واقعی با زندگی روزمره‌شان می‌خواهند.
پیشنهادم این است که این احزاب جدید به‌جای نفی گذشته، گفت‌وگو با تجربه‌های اصلاح‌طلبی را در دستور کار قرار دهند.
از «سیاسی‌کاری بدون پایگاه اجتماعی» پرهیز کنند و با نسل جوان و طبقات فرودست پیوند واقعی برقرار کنند.
حتما تشکیلات‌سازی منسجم، آموزش کادر و پاسخ‌گویی درونی را جدی بگیرند.
برخلاف اکثر احزاب موجود نگاه مناسکی و انتخاباتی صرف به سیاست را کنار بگذارند و برای زیست‌سیاسی مداوم آماده باشند.
فراموش نکنند که اگر تغییری بخواهند ایجاد کنند، بهتر است به جای تغییر صرف در لحن و چهره‌ها، به تغییر در فرایندها و کارکردها فکر کنند: یعنی چطور حزبی بسازند که بتواند نقد درونی را تحمل کند، جوانان را آموزش دهد و از دل جامعه بجوشد نه از بالای فضای مجازی.