فارس/ سردار سرلشکر فيروزآبادي پس از 27 سال رياست بر ستاد کل نيروهاي مسلح، جاي خود را به سردار محمد باقري، جوانترين سرلشکر ايران داد.
با شروع جنگ تحميلي رژيم بعث عراق عليه جمهوري اسلامي ايران و ورود همه جانبه تمام قواي نظامي اعم از ارتش، سپاه و نيروهاي انتظامي به ميدان جنگ، يکي از مهمترين موضوعات در انجام عملياتها، هماهنگي ميان يگانهاي عملکننده به خصوص ارتش و سپاه پاسداران بود.
به اين منظور و با تشکيل شوراي عالي دفاع به رياست حضرت آيتالله خامنهاي، بحث هماهنگي ميان يگانها به شکل جدي پيگيري شد و البته از آنجا که آيتالله خامنهاي مشغلههاي فراواني داشت و اندکي بعد نيز به رياست جمهوري رسيد، يکي از نيروهاي تحت فرمان وي به نام سنجقي به عنوان بازوي اجرايي ايشان اقدام به انجام کارها ميکرد.
يک ماه مانده به عمليات خيبر در سال ٦٢ -و احتمالاً براي اينکه رئيس جمهور شخصاً در خطوط نبرد حاضر نباشد- اين مسؤوليت به آيتالله هاشمي رفسنجاني واگذار شد و از آن به بعد به صورت نانوشته هاشمي عملاً فرماندهي جنگ را برعهده گرفت.
با تشکيل قرارگاه مرکزي خاتمالانبياء (ص)، هاشمي رفسنجاني فرمانده اين قرارگاه شد که وظيفه اصلي آن، طراحي عمليات و هماهنگي ميان يگانهاي عملکننده ارتش و سپاه در جبهههاي نبرد بود.
4 ماه مانده به پايان جنگ و با تشکيل ستاد فرماندهي کل قوا اين ستاد مسؤوليت هماهنگي يگانهاي نظامي را برعهده گرفت و هاشمي رفسنجاني به عنوان جانشين حضرت امام (فرمانده کل قوا) و نخستوزير وقت نيز از سوي هاشمي رفسنجاني به عنوان رئيس اين ستاد منصوب شد.
ستاد فرماندهي کل قوا علاوه بر ايجاد هماهنگي ميان سپاه و ارتش -به عنوان سازمانهاي رزمي و نظامي کشور- وظيفه حفظ حقوق هر يک از آنها -با در نظر گرفتن حقوق سازمان ديگر- را نيز برعهده داشت و براي همين، هم سپاه و هم ارتش -که هر يک داراي مأموريتهاي ويژه خود هستند- موظف به هماهنگ کردن خود با خط مشي ترسيم شده از سوي اين ستاد بودند.
هدايت عمومي و کلي نيروهاي مسلح به عنوان يک وظيفه مهم ستاد فرماندهي و نيز آمادگي براي حرکت در جهت طرحهاي بلند مدت آموزشي، سازماندهي و عملياتي و همچنين طراحي رفتار کلي نيروهاي مسلح از ديگر وظايف تعيين شده براي اين ستاد بود.
* نمادشناسي در آرم ستاد کل
در آرمي که براي ستاد کل نيروهاي مسلح طراحي شد، از 9 نماد استفاده شده است.
نشان 2 «بال» (به معناي قواي هوايي) دو «شمشمير» (به معناي قواي زميني) و يک «لنگر» (به معناي قواي دريايي)، نشانه دربرگيرندگي تمامي نيروهاي موجود در ارتش و سپاه است.
علاوه بر آن، کلمه «لا» به عنوان نمادي از کلمه توحيد و «نشان جمهوري اسلامي» نيز در اين آرم به کار رفته که نشانه اعتقاد ايدئولوژيک نيروهاي مسلح ايران به اسلام است.
در بالاي آرم جمهوري اسلامي، نمايي از «کره زمين» ديده ميشود و دور تا دور آن را نيز «پرچم سه رنگ ايران» پوشانده است و در کنار آن، دو «شاخه زيتون» به عنوان نماد صلح ديده ميشود.
نهايتا در بالاي آرم و در زمينه آبي رنگ، بخشي از آيه 60 سوره انفال يعني «وَأَعِدُّوا لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ» درج شده که بر لزوم افزايش توان و قدرت نظامي و بازدارنگي در برابر دشمن تاکيد دارد.
* دکتر بسيجي، اولين رئيس
حضرت آيتالله خامنهاي پس از آنکه سکان هدايت نظام جمهوري اسلامي را در دست گرفتند، به عنوان فرمانده کل قوا، سيد حسن فيروزآبادي را به رياست ستاد فرماندهي کل قوا منصوب کردند.
سيد حسن آقايي فيروزآبادي در سال 1330 در مشهد مقدس متولد شد در حالي که خاواده وي اهل يزد بودند.
تحصيلات خود تا مقطع دکتري را در مشهد گذراند و در سال 1359 وقتي 29 سال داشت با معدل عالي، مدرک دکترايش را از دانشگاه علوم پزشکي مشهد دريافت کرد.
در سالهاي پيش از انقلاب، به کلاسهاي درس آيتالله خامنهاي در دو مسجد کرامت و امام حسن مجتبي(ع) ميرود و بعدها به علت حضور در مبارزات سياسي ضد رژيم شاه در شهر مشهد دستگير و به زندان ميافتد.
پس از پيروزي انقلاب اسلامي و صدور پيام حضرت امام خميني(ره) مبني بر تأسيس جهادسازندگي، به آنجا رفت و از بنيانگذاران جهاد سازندگي در خراسان شد و سپس در سال 1361 با حکم نخستوزير وقت به عنوان عضو شوراي مرکزي جهاد سازندگي کشور منصوب گرديد.
فيروزآبادي که سابقه رياست بر جمعيت هلال احمر در دولت شهيد رجايي را نيز در کارنامه خود داشت، از سال 64 به معاونت امور دفاعي نخستوزيري منصوب شد و در طول 8 سال دفاع مقدس نيز مسئوليتهايي نظير جانشيني نخستوزير در قرارگاه مرکزي خاتمالانبياء(ص)، ستاد امداد و درمان جنگ کشور، امور پناهگاهها و دفاع غيرعامل، پدافند شيميايي، ميکروبي و هستهاي، مهندسي صنعتي جنگ، کميته ساخت موشک زمين به زمين و... را بر عهده گرفت.
او در جريان 50 ماموريت محوله، مجموعا 300 روز در جبهههاي آذربايجان غربي، کردستان، کرمانشاه، ايلام، خوزستان و جزاير حضور مستقيم داشته و به مدت 80 ماه نيز مسئوليت پشتيباني از جبههها را بر عهده گرفت.
سيد حسن فيروزآبادي در چهارم مهرماه 68 به فرمان حضرت آيت الله خامنهاي به رياست ستاد فرماندهي کل قوا منصوب شد بدون آنکه درجه نظامي داشته باشد.
حتي در سال 1369 نيز که فرماندهان سپاه براي اولين بار درجه گرفتند، اعطاي درجه به رئيس ستاد فرماندهي کل قوا (که در سال 70 به ستاد کل نيروهاي مسلح تغيير نام داد) 5 سال بعد صورت گرفت.
* ماجراي لباس فرم متفاوت رئيس ستاد کل
فيروزآبادي که نه ارتشي بود و نه سپاهي، لباس فرم بسيج را بر تن کرد و آيتالله خامنهاي نيز در جريان بازديد از ستاد فرماندهي کل قوا در 21 اسفند 68 در اين باره فرمودند: «هدف از تهيه لباس فرم براي بسيج به هيچ وجه به معناي ايجاد يک سازمان سوم رزمي در مقابل ارتش و سپاه نيست بلکه ما به اين ترتيب انجام وظايف معين يک نظامي، توسط يک فرد غير نظامي را ارج نهاده و قصد داريم آنرا مورد توجه خاص قراردهيم.»
يک سال و اندي پس از انتصاب فيروزآبادي، در تاريخ 25 دي ماه 70، بنا بر فرمان رهبري، «ستاد فرماندهي کل قوا» به «ستاد کل نيروهاي مسلح» تغيير نام داده و رئيس اين ستاد از شخصيت حقوقي «رئيس ستاد فرماندهي کل نيروهاي مسلح» مندرج در اصل يکصد و هفتاد و ششم قانون اساسي (اصل مربوط به شوراي عالي امنيت ملي) برخوردار شد.
البته به صورت همزمان، «ستاد کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي» نيز به «ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامي» تغيير کرده و سردار محمدباقر ذوالقدر نيز به رياست اين ستاد منصوب شد.
4 سال بعد، در آستانه روز ارتش يعني در 28 فروردين 74 و در ديدار فرماندهان نيروهاي مسلح با رهبر معظم انقلاب، درجه «سرلشکري» به همراه 9 سال ارشديت به حسن فيروزآبادي اعطا شد.
حضرت آيتالله خامنهاي اعطاي درجه سرلشکري به فيروزآبادي را در جهت قدرشناسي از دلسوزيها و خدمات با ارزش وي در نيروهاي مسلح و نيز تجليل از بسيج عنوان کردند.
ايشان با تأکيد بر اينکه بسيج به عنوان يک نيروي سازماندهي شده مردمي، مورد احترام و گرهگشاي کار نيروهاي مسلح است، اظهار داشتند: «بسيج يعني متن مردم و هر کشوري که مردم آن به شکل بسيجي در نيروهاي مسلح عضو نباشند، در مواقع حساس دچار مشکل خواهد شد، چرا که در قضاياي مهمي همچون جنگ، اگر مردم در شکل نيروهاي بسيجي در ميدان جنگ نباشند، نيروهاي مسلح به تنهايي قادر نخواهند بود صحنه نبرد را اداره کنند، از اينرو امروز که چنين درجه بالايي به يک فرد بسيجي اعطا ميشود در حقيقت قدرداني و احترام به تشکيلات بسيج و حفظ و هدايت صحيح نيروهاي مسلح است.»
سرلشکر فيروزآبادي علوه بر رياست ستادکل و حضور در شوراي عالي امنيت ملي، با حکم رهبري به عضويت در مجمع تشخيص مصلحت نظام نيز درآمد و در سال 1379 به لحاظ ايفاي نقش موثر در پشتيباني از دفاع مقدس و اعتلاي کلمه اسلام و پاسداري انقلاب و حفظ ميهن اسلامي ايران، مفتخر به اخذ نشان درجه يک «نصر» از دستان رهبر انقلاب شد.
در سال 1387 نيز بر اساس اصل 129 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و به دليل قدرداني از لياقت، شايستگي و اهتمام ارزنده در حفاظت از آرمانهاي مقدس انقلاب اسلامي و حفظ کيان کشور، نشان عالي «استقلال» از سوي رئيس جمهور وقت به وي اعطا شد.
عضويت در هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران و دانشگاه علوم پزشکي بقيةاللهالاعظم(عج) با مرتبه استادياري و رياست هيات امناي دانشگاه عالي دفاع ملي ازجمله سوابق علمي و دانشگاهي سرلشکر فيروزآبادي است.
او که مسلط به زبانهاي عربي و انگليسي است، تاکنون مقالاتي از جمله جنبش نرمافزاري(نهضت توليد علم)، رسالت نيروهاي مسلح از ديدگاه حضرت امام خميني(ره)، رهنامه(دکترين) مهدويت، استراتژي انتظار و تکليف مسلمانان در زمينهسازي ظهور، اصالت روحانيت و حوزه علميه در قرآن و در مکتب امامعصر(ع)، قيام مهدي(عج) منتظر ما است(به سه زبان فارسي، عربي و انگليسي)، بازمهندسي عمليات رواني، بسيج قلب امام(ره)، از جهاد تا جهاد، نقش حضرت امام (ره)، مراجع و روحانيت در دفاع مقدس، مجموعه مقالات، گنجينه دل، راه امام(ره)، ثبات انقلاب و شناخت جريان فتنه و دلايل ادامه جنگ بعد از فتح خرمشهر، اعتماد به نفس ملي و فردي و ده ها مقاله پژوهشي ديگر ارائه داده است.
سردار سرلشکر بسيجي دکتر سيد حسن آقايي فيروزآبادي سرانجام در تاريخ 8 تير 95 پس از حدود 27 سال رياست بر ستاد کل نيروهاي مسلح، جاي خود را به «سرلشکر محمد باقري» داد.
* جوانترين سرلشکر ايران، دومين رئيس ستاد کل
سردار محمد حسين افشردي معروف به محمد باقري متولد 1339 در شهر تهران با 56 سال سن، جوانترين سرلشکر ايران است.
او که پس از پيروزي انقلاب اسلامي به عضويت در کميته انقلاب درآمد، پس از اخذ ديپلم، وارد دانشگاه اميرکبير (پلي تکنيک سابق) شد و پس از تعطيلي دانشگاهها در بهار سال 1359 به سپاه پاسداران رفت و با وقوع جنگ تحميلي عازم جبهههاي جنگ شد و در کنار برادر بزرگتر خود (شهيد حسن باقري) که از نوابغ جنگ در طول 8 سال دفاع مقدس بود، ابتدا بعنوان نيروي عمليات و سپس مسئول اطلاعات لشکرها و از سال 1362 مشغول به خدمت شد و تا پايان دوران جنگ تحميلي نيز بعنوان مسئول اطلاعات عمليات نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و قرارگاه کربلا و قرارگاه خاتمالانبياء(ص) حضور داشت.
سردار باقري پس از دوران دفاع مقدس به ستاد کل نيروهاي مسلح منتقل شد و در مسؤليتهاي مختلف بعنوان رئيس اداره اطلاعات و سپس معاون اطلاعات و عمليات ستاد کل همچنين رئيس ارکان و امور مشترک نيروهاي مسلح ايفاي نقش کرده و به موازات مسئوليتهاي مذکور، از سال 1386 نيز بعنوان معاون هماهنگ کننده قرارگاه مرکزي خاتمالانبياء(ص) به خدمت پرداخت.
او که در سال 1388 به همراه سردار مصطفي ايزدي و با عنايت فرماندهي معظم کل قوا به درجه سرلشکري نائل آمد، سه نشان «فتح» (به دليل انجام خدمت شايسته در طول جنگ) و يک نشان «نصر» (براي فعاليتهاي پس از دفاع مقدس) از دستان رهبر معظم انقلاب دريافت کرده است.
سرلشکر باقري داراي مدرک دکتري جغرافياي سياسي و ژئوپليتيک از دانشگاه تربيت مدرس و عضو هيات علمي دانشگاه دفاع ملي با مرتبه استاد تمامي است و علاوه بر ايفاي مسئوليتهاي اجرايي به تدريس در دانشگاه عالي دفاع ملي و دانشگاه تربيت مدرس نيز اشتغال دارد.
او داراي تاليفاتي در زمينه ژئوپليتيک قفقاز، منطقه غرب آسيا، حقوق بينالملل دريايي جمهوري اسلامي در خليج فارس و تنگه هرمز و عضو قطب علمي جغرافياي سياسي کشور و عضو هيات موسس انجمن ژئوپليتيک ايران است.
سرلشکر باقري در حالي به رياست ستاد کل نيروهاي مسلح منصوب شد که طي يکي دو سال اخير شاهد برخي تغييرات در ساختار اين ستاد بوديم که شايد مهمترين آن شکلگيري «ارکان و امور مشترک نيروهاي مسلح» بود که خود سرلشکر باقري مسئوليت آن را برعهده داشت.
حال بايد ديد با انتصاب وي به رياست ستاد کل چه تغييرات ديگري در معاونتها و يا حتي ساختار اين ستاد صورت ميگيرد.
با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد