قنبری: شورای عالی امنیتملی مخالفتی با طرح تشکیل گروه دوستی-پارلمانی ایران و آمریکا در مجلس هفتم نداشت
خبرآنلاين
بروزرسانی
خبرآنلاين/ يکي از امضاکنندگان طرح تشکيل گروه دوستي پارلماني ايران و آمريکا در مجلس هفتم ميگويد هدف از تهيه اين طرح کاهش تنشهاي بين دو کشور بود.
فاطمه استيري: تشکيل گروه دوستي پارلماني ايران و آمريکا براي دومين بار طي 6 سال اخير مطرح شده است. موضوعي که اولين بار از سوي 15 نماينده مجلس هفتم در دستور کار قرار گرفت. اين اقدام پارلمان نشينان هفتم به دنبال درخواست غيررسمي 60 نماينده کنگره آمريکا براي برقراري روابط پارلماني دو کشور صورت گرفته بود. اين طرح اما به سرعت مسکوت ماند و اجازه طرح در صحن را پيدا نکرد.
داريوش قنبري از امضاکننده اين طرح، معتقد است فضاي مجلس اصولگراي هفتم و گفتمان دولت احمدينژاد در آن زمان فضاي نامناسبي براي اين موضوع فراهم کرده بود. وي ميگويد مجلس و دولت فعلي همپاي يکديگر رويکرد متعادل و منطقي به ديپلماسي کشور دارند و ميتوانند همپاي يکديگر تحرکات ديپلماتيک کشور را پيش ببرند. گفتوگوي خبرآنلاين با نماينده سابق مجلس را بخوانيد؛
مدتي است که موضوع تشکيل گروه دوستي - پارلمان ايران و آمريکا براي دومين بار طي چند سال گذشته مطرح شده است. براي اولين بار شما و عدهاي ديگر از نمايندگان مجلس هفتم طرحي را در اين خصوص ارائه داديد که سريع مسکوت ماند و به سرانجام نرسيد. اين طرح با چه هدفي در مجلس هفتم مطرح شد و چرا به سرانجام نرسيد؟
در مجلس هفتم تعدادي از نمايندگان در راستاي کاهش تنشها با امريکا درصدد تهيه طرح تشکيل گروه دوستي - پارلماني بين دو کشور برآمدند. البته اين موضوع تنها مربوط به فضاي داخلي کشور ما هم نبود، خاطرم هست در آن زمان تعدادي از نمايندگان کنگره آمريکا هم ابراز تمايل کرده بودند که به ايران سفرهايي داشته باشند و تمايلاتي از سوي آنها براي ايجاد روابط پارلماني وجود داشت. شايد اگر آن زمان فضا براي شکلگيري اين روابط ايجاد ميشد زمينهها براي کاهش تنشها نيز فراهم ميشد و خيلي از اتفاقات و تحريمهاي سالهاي اخير هم رخ نميداد.
اما در آن زمان دو مشکل وجود داشت، در يک سو افراطيوني در مجلس اجازه به سرانجام رسيدن اين طرح را ندادند در ديگر سو هم فضاي آن روز کشور و گفتمان سياسي دولت وقت مناسب ايجاد اين نوع از روابط پارلماني و رابطه بين دو کشور نبود. بايد بپذيريم که شرط اين موضوع هم همراهي گفتمان سياست خارجي دولت با اين قسم اقدامات بود. اما دولت آقاي احمدينژاد در سمت و سويي ديگر حرکت ميکرد. در حاليکه اگر اجازه اين کار داده ميشد شايد در کاهش تنشها و پيشبرد مذاکرات هستهاي تاثير زيادي ميگذاشت.
يعني بر فرض تشکيل اين گروه دوستي - پارلماني، چندان نميتوانست در روابط دو کشور تاثيرگذار باشد؟
بله گفتمان دولت در آن زمان چندان همسو با اين طرح نبود و اگر اين گروه تشکيل ميشد هم به نتيجهاي نميرسيد. هرچند همين دولت در اواخر دوره حضورش بر مشي اي ديگر حرکت ميکرد و بي تمايل به برقراري رابطه بين دو کشور نبود. به نوعي واقع گرا شده بود اما آن موقع ديگر دير شده بود. احمدي نژاد در بيشتر دوران رياست جمهورياش به گونهاي در سياست خارجي و مشخصا درخصوص روابط ايران و آمريکا موضع گيري کرده بود که همان نيمچه فضايي که در زمان آقاي خاتمي شکل گرفته بود از بين رفت و شرايط براي اقدامات ديپلماتيک فراهم نبود چه در سطح وزارت خارجه و دولت چه در سطح پارلمانها.
آقاي روحاني در ديدار اخيرشان با نمايندگان مجلس از تمايل تعدادي از نمايندگان کنگره آمريکا براي برقراري روابط پارلماني با ايران خبر دادند. بعد از اظهارات رييس جمهور بحث شکيل گروه دوستي پارلماني ايران و آمريکا دوباره مطرح شد. فضاي فعلي را براي طرح اين موضوع چطور ارزيابي ميکنيد؟
دولت فعلي خوشبختانه رويکرد و گفتمان منطقي مبتني بر عقلانيت را در مذاکرات و سياست خارجي در پيش گرفته است. معتقدم که زمينه شکلگيري اين گروه دوستي - پارلماني در اين دولت بيش از گذشته فراهم است. در شرايط فعلي به خوبي ميشود مراودات ديپلماتيک بين پارلمانها و مجالس دو کشور شکل بگيرد که ميتواند کمک خوبي به پيشبرد مذاکرات و تعامل دولتهاي دولت کشور و مراودات اقتصادي باشد. بايد بپذيريم در دنياي امروز مراودات ديپلماتيک در سطح مجالس نقش تاثيرگذاري ميتواند در روابط سياسي کشورها داشته باشد.
متاسفانه در کشور ما نقش مجلس در سياست خارجي آنگونه که در خيلي از کشورهاي توسعه يافته پررنگ است، به رسميت شناخته نشده است. نمايندگان مجلس ما هم علاقه چنداني براي ورود به مباحث حوزه سياست خارجي ندارند و بيشتر درگير مسائل حوزه انتخابيه هستند که ناشي از شناخت نادرست آنها به وظايف نمايندگي است که خود را بيشتر درگير مسائل اجرايي حوزههاي انتخابيه خود ميکنند و وظيفه نمايندگي در مجلس را فراموش ميکنند.
از اين رو معتقدم مجلس فعلي بايد در حوزه سياست خارجي فعالتر شود و نقش بيشتري را عهدهدار شود. البته فعاليت در چارچوب گروههاي دوستي - پارلماني به شيوه فعلي که تنها نامي از اين گروهها وجود دارد و تاثيرگذاري اندکي دارند هم چندان به روابط ديپلماتيک کشورها کمک نخواهد کرد. بلکه رويکرد اين گروهها بايد به سمتي باشد که در پشبرد منافع ملي کشور تاثيرگذار باشند.
از جمله مخالفتهايي که با اين موضوع ميشود اين است که تا زمانيکه روابط بين دولتهاي دو کشور به سرانجامي نرسد نميتوان وارد روابط پارلماني شد. فکر ميکنيد بايد اين پيش زمينه فراهم شود يا مجلس و دولت به موازات هم ميتوانند تحرکات ديپلماتيک را دنبال کنند؟
اقدامات ديپلماتيک دولت و مجلس مکمل يکديگر هستند و قطعا نميتوانند جدا از هم حرکت کنند. براي مثال در مجلس هفتم که ما طرح تشکيل گروه دوستي-پارلماني را مطرح کرديم گفتمان سياست خارجي آقاي احمدينژاد هم به گونه اي نبود که در کنار اين تلاش قرار گيرد. فضاي فعلي اما تغيير کرده است و اگر نمايندگان نيز همپاي دولت فعال شوند و روابط ديپلماتيک پارلماني را جدي تر پيگيري و ايجاد کنند بسيار تاثيرگذار خواهد بود.
بايد بپذيريم که لابي صهيونيستها در کنگره آمريکا بسيار قوي است و اين امر ميطلبد که ما نيز از ظرفيت مجلس براي خنثيسازي اين لابيها و توطئهها بهره بگيريم. شکل دادن اين گروه ديپلماسي پارلماني شايد در شرايط فعلي بسيار تاثيرگذار باشد.
از اين رو مجلس نبايد منتظر باشد که دولت ايران و آمريکا همه روابط را سر و سامان دهند و بعد ورود کند. در شرايط حاضر نياز است که مجلس به کمک دولت برود تا اين موضوع را سروسامان دهد.
در آن زمان امضاکنندگان طرح تشکيل گروه دوستي-پارلماني ايران و آمريکا متهم به خيانت و وطنفروشي شدند، آن فضا چقدر در عقب نشستن شما از اين ايده تاثيرگذار بود؟
در مجلس هفتم فضاي اصولگرايانه شديدي حاکم بود و برخوردها با ما به عنوان امضاکنندگان اين طرح که اکثرا اصلاح طلب بوديم سياسي و جناحي بود. در واقع اصولگرايان مجلس هفتم اجازه ندادند اين طرح به سرانجام برسد. حتي خاطرم هست طرحي که نوشته شده بود در آن زمان از سوي اقاي نجابت که عضو هيات رييسه بود اجازه طرح نيافت. کارشکنيهاي زيادي شد که اجازه داده نشد کار به نتيجه برسد. درست است که ما جمعي اصلاحطلب بوديم اما براي ما منافع ملي مهم بود اما اين اجازه را به ما ندادند.
در مجلس و دولت فعلي زمينه بهتري براي کار در اين زمينه وجود دارد. خصوصا اينکه مجلس فعلي باوجود آنکه اصولگرا است اما حساسيتهاي سياسي کمتري دارد و کار راحتتر انجام شود. گفتمان سياست خارجي کشور هم با رويکرد مجلس فعلي هماهنگ است. در آن زمان فضاي سياسي کشور مانع ما ميشد اما فضاي سياسي فعلي شرايط را براي تشکيل اين گروه فراهمتر مي کند.
در جزئيات اين طرح به چه مواردي اشاره شده بود، فقط مباحث هستهاي بود يا روابط تجاري و اقتصادي و ... هم مدنظر بود؟
هدف ما از تشکيل اين گروه دوستي - پارلماني کاهش تنشهاي بين دو کشور بود. خصوصا اينکه ادبيات آقاي احمدي نژاد هم فضاي تندي را در سياست خارجي عليه ما ايجاد کرده بود و دشمنيها و تقابلها عليه ايران افزايش يافته بود. در همين راستا ما تلاش کرديم که فضا تلطيف شود ولي اين اجازه به ما داده نشد.
امضاکنندگان طرح، رايزنياي هم با وزارت خارجه داشتند؟
نه رايزني صورت نگرفت. يعني نيازي به اين کار نبود. مجلس در ارتباط با تشکيل گروههاي پارلماني نيازي به رايزني با وزارت خارجه ندارد.
مصداقا در مورد اين گروه به خاطر حساسيتهايي که نسبت به رابطه ايران و آمريکا وجود داشت هم مذاکرهاي نداشتيد؟
نه رايزني خاصي نبود. همانطور که گفتم در آن زمان از سوي برخي نمايندگان کنگره آمريکا براي تشکيل اين گروه دوستي پارلماني ابراز تمايل شده بود. اين نشانههاي خاص از سوي آمريکا ديده شده بود که تلاش مي کند روابط دو کشور تغيير پيدا کند. لذا ما هم تلاش کرديم در پاسخ به اين تمايل اقدامي را انجام دهيم تا شايد از اين طريق بتوانيم لابيهاي ضد ايراني در کنگره آمريکا را خنثي کنيم.
از سوي شوراي عالي امنيت ملي مخالفتي با اين موضوع نشد؟
خير شوراي عالي امنيت اظهارنظري در اين مورد نکرد. اصلا بحث به آنجا کشيده نشد. چون بخاطر برخوردهاي سليقهاي در هيات رييسه مجلس هفتم با شکلگيري اين گروه دوستي پارلماني موافقت نشد. برخورد جناحي شدند و طرح مسکوت ماند. ربطي به نهادهاي ديگر نداشت.