فارس/ در ميزگرد ويژه چهلسالگي انقلاب ايران در شبکه الميادين، از درخواست ترامپ براي سفر به تهران و پيامهاي متعدد او به ايران خبر داده و گفته شد که پنج کشور به طور همزمان از طرف آمريکا در حال وساطت هستند.
شبکه خبري الميادين لبنان در برنامه «ايران والعالم» (ميزگرد ساعت 14 تا 15 روز جمعه) ويژه چهلمين سالروز پيروزي انقلاب اسلامي که از استوديو تهران پخش شد، بعد از بررسي «40 سال رابطه ايران-فلسطين» و «40 سال رابطه ايران-آمريکا»، اين بار به بررسي «40 سال رابطه ايران-اروپا» پرداخت اما موضوع برنامه باز هم به روابط ايران و آمريکا کشيده شد.
«امير موسوي» ديپلمات سابق ايراني در استوديو تهران، «توفيق شومان» روزنامهنگار و تحليلگر سياسي لبنان در بيروت و «خطار ابو دياب» استاد رشته روابط بينالملل دانشگاه پاريس و عضو مرکز مطالعات ژئوپلوتيک، در فرانسه ميهمانان اين ميزگرد بودند.
دو ميهمان اين برنامه از وساطت پنج کشور (عربي، اروپايي و آسيايي) خبر دادند که از جانب آمريکا پيامهاي متعددي به تهران رساندهاند مبني بر اينکه دونالد ترامپ آماده گفتوگوي مستقيم و سفر به تهران است.
هيچ منبع رسمي اين خبر را تأييد نکرده و احتمال آن هست که در ساعات يا روزهاي آينده، اين خبر واکنشهايي در پي داشته باشد.
به گفته ميهمانان اين برنامه، رئيس جمهور آمريکا با آنکه از توافق هستهاي خارج شده اما او بشدت به دنبال گرفتن موافقت ايران براي ديدار و گفتوگوي مستقيم است اما تهران به آمريکا اعتماد ندارد و ميداند که واشنگتن به دنبال مذاکره براي مذاکره است و با اين کار به دنبال مشروعيتبخشي به خود در منطقه است. جزئيات متعدد اين خبر را در گزارش زير از ويژه برنامه شبکه الميادين در تهران دنبال کنيد.
** ** **
امير موسوي در نيمه دوم برنامه در پاسخ به اين سوال که در مقابل اقدامات اروپا ايران چه ميتواند بکند و چه اهرمهاي فشاري در اختيار دارد، گفت، ايران مسائل مختلفي را در روابط ايران و اروپا ديده و تجربه کرده است. از ابتدا ايران هيچگاه بر اروپاييها تکيه نکرده و خود اروپاييها نيز دچار مشکل بوده و هستند و به همين دليل ايران هميشه راههاي جايگزيني براي خود باقي گذاشته است.
آمريکا دنبال مذاکره است
موسوي توضيح داد: اقتصاد مقاومتي مهمترين چيزي است که امام خامنهاي بر آن تأکيد ميکند و بعد از آن روابط متعدد. (الميادين پرسيد: روابط به کدام سو؟ و موسوي پاسخ داد) به سوي منطقه و سطح بينالمللي. (الميادين: روسيه و ترکيه و..) روسيه، ترکيه، چين، هند، آمريکاي لاتين. فکر ميکنم که ميشود راههاي جايگزين پيدا کرد. ايران از شديدترين تحريمها قبلا به سلامت عبور کرده و فراموش نکنيم که آمريکا هم در تحريمهاي کنوني چندان جدي نيست. به دليل. يک اينکه برخي کشورهاي را معاف کرده (الميادين: براي شش ماه). حالا يا شش ماه يا هشت ماه، اينها بازي سياسي است. دوم اينکه همزمان با اين کارها، تلاش ميکند به ايران پل ارتباطي بزند.
الميادين پرسيد: چگونه اين کار را ميکند؟ موسوي پاسخ داد: از طريق فرستادگانش به مسقط و برخي مناطق ديگر. شاهديم که پيامهايي از او به تهران ميرسد. الميادين پرسيد، چه پيامهايي رسيده؟ و موسوي پاسخ داد: پيامهايي مبني بر گفتوگو مستقيم ميان (دونالد) ترامپ و آقاي (حسن) روحاني.
ترامپ گفته آماده است به تهران بيايد
الميادين پرسيد، چنين اتفاقي ممکن است بيفتد؟. موسوي ادامه داد: طبق اطلاعي که دارم هفته گذشته پيامي از واشنگتن (از طريق واسطههايي) رسيد براي گفتوگوي مستقيم با آقاي روحاني. حتي آقاي ترامپ اعلام آمادگي کرده که به تهران سفر کند.
ترامپ در سه ماه گذشته سخت تلاش کرده است که چنين ديداري در سطح سران اتفاق بيفتد
الميادين پرسيد: آيا ترامپ اعلام آمادگي کرده که به تهران بيايد؟. موسوي ادامه داد: بله اما تهران چنين درخواستي را رد ميکند. الميادين سوال کرد، اين پيام را چه کسي آورده است و موسوي پاسخ داد، برخي هستند که واسطه شدهاند.
الميادين پرسيد: عُمان؟. موسوي گفت، يکي از واسطهها عمان است. الميادين پرسيد، آلمان هم ارتباطي دارد؟. موسوي گفت، دو کشور اروپايي هستند و الميادين ادامه داد: فرانسه و آلمان؟ و موسوي ادامه داد، بهتر است که اسمي ذکر نشود. دو کشور اروپايي و دو کشور عربي و يک کشور در جنوب شرق آسيا.
پنج کشور همزمان واسطه پيامهاي ترامپ شدهاند
موسوي تصريح کرد: پنج کشور الان تلاش ميکنند فضا را براي ترامپ (جهت تماس با ايران) آماده کنند. پيامها هم از شخص ترامپ و داماد او [جرد کوشنر] به تهران ميرسد.
الميادين پرسيد: آن يک کشور عربي کدام است. قطر؟ عمان با چه کشوري؟ موسوي پاسخ داد: مسقط براي همه معروف است. اجازه دهيد نام دوم را ذکر نکنيم که (در اين گونه امور) معروف نيست و شايد ذکرش نوعي غافلگيري باشد. الان تلاش زيادي دارد ميشود تا فرصتي ايجاد شود براي گفتوگوي ترامپ و...
آمريکا الان دنبال گرفتن عکس يادگاري است نه مذاکره
الميادين با قطع سخن موسوي پرسيد: (مذاکره) در مقابل چه چيزي؟ و موسوي پاسخ داد: مشکل [آمريکا] همينجاست. ايران براي مذاکره شرط مهمي دارد و آن عدم مذاکره به خاطر مذاکره است.
آمريکا اصلا نميخواهد با ايران رويارو شود. دولت اين کشور دنبال اين است که اين مرحله را تا قبل رسيدن به انتخابات آتي، به سود خود تمام کند
يعني مذاکره صرفا براي گرفتن عکس يادگاري نباشد. اين چيزي است که الان دولت آمريکا به رياست ترامپ دنبال آن است. ايران مذاکره را براي حل مسائل کلان و راهبردي ميخواهد. مهمترين شرط الان اين است که ترامپ به توافق هستهاي که از آن خارج شد برگردد.
احتمال سفر مقامات سعودي به تهران؟
الميادين پرسيد: آيا اين شرط ايران است؟ و موسوي پاسخ داد، بله اين شرط ايران است و پيام از طريق واسطهها به واشنگتن ارسال شده است. الميادين پرسيد: آيا پاسخ آمده است؟ و موسوي گفت: الان اطلاع دقيقي ندارم اما پيام و پاسخي رد و بدل شده. ترامپ در سه ماه گذشته سخت تلاش کرده است که چنين ديداري در سطح سران اتفاق بيفتد. تلاش زيادي ميکند و شايد برخي طرفهاي منطقه عربي که چندان رابطه خوبي هم با ايران ندارند، در منطقه به حرکت وا دارد. يعني بعيد نميدانم که عربستان باشد و به ايران بيايد.
الميادين پرسيد: عربستان؟ يعني چگونه؟ شخص شاه، وليعهد، منظور چيست؟ و موسوي پاسخ داد: فکر ميکنم که الان داماد ترامپ بزودي سفري به منطقه دارد. (الميادين: کوشنر..). - بله کوشنر. (الميادين: به تهران ميآيد؟ -خنده-). البته که نه. او ميآيد که مسائل اقتصادي مصالحه عربي-صهيونيستي [يعني معامله قرن] را [براي برخي کشورهاي عربي] توضيح دهد. براي عاديسازي. اما فکر ميکنم او براي مسائل بزرگتري هم ميآيد.
الميادين پرسيد: مثل چه؟ و موسوي پاسخ داد: شايد همين مسئله. آماده کردن کشورهاي عربي و تشويق آنان براي تفاهم با تهران تا فضا براي تفاهم بزرگتري که واسطهها دارند طبق خواست آمريکا براي آن کار ميکنند، فراهم شود.
موسوي توضيح داد: آمريکا اصلا نميخواهد با ايران رويارو شود. دولت اين کشور دنبال اين است که اين مرحله را تا قبل رسيدن به انتخابات (رياست جمهوري) آتي، به سود خود تمام کند.
الميادين بار ديگر پرسيد: پس اين خبر مهمي است. ترامپ براي سفر به تهران اعلام آمادگي کرده. آيا به صراحت اين را گفته است؟ موسوي پاسخ داد: پيامها اين طور رسيده است که آماده است به تهران سفر کند و با آقاي رئيس جمهور روحاني ديدار کند. اما آيا ايران اين را [بايد] بپذيرد؟
الميادين ادامه داد: ترامپ در حاشيه نشستهاي مجمع عمومي سازمان ملل پيشنهاد ديدار داده بود و آقاي روحاني رد کرده بود. اما الان اعلام آمادگي کرده که به تهران بياييد؟
موسوي پاسخ داد: بله الان بيشتر خواسته است (خنده). طي ماه گذشته چند پيام به تهران ارسال شد. اما ايران اصلا تمايلي به آن ندارد. ايران از ارسال اين پيامها خوشحال نشده و آن را به فال نيک نگرفته است. سران ايران معتقدند که هدف از اين پيامها خريد زمان است. آمريکاييها ميخواهند به حضور خود در منطقه مشروعيتبخشي کنند. ميخواهند از (تصوير و عکسهاي) هر ديداري با مقامات ايراني بهرهبرداري کنند و خود را مقابل چشم دنيا صلحطلب جلوه دهند تا دوباره جايزه نوبل صلح بگيرند.
سه شرط احتمالي ايران
الميادين گفت: خواسته تهران چيست. آيا ترامپ آماده است آنان را بپذيرد؟ و موسوي پاسخ داد: تا الان هيچ پاسخ خوبي دريافت نشده. لذا ايران موضع قاطعانهاي گرفته است. اما اگر ترامپ با اصول معيني موافقت کند... من در سه چيز ن را خلاصه ميکنم. يک: احترام به توافق هستهاي. الميادين پرسيد: لازمهاش بازگشت ترامپ به توافق و عقبنشيني اوست؟. موسوي گفت: مکانيزمي ايران شايد پيشنهاد کرده. شايد آمريکا برنگردد اما ممکن است به آن احترام بگذارد و با آن مخاصمه و مخالفت نکند. (الميادين: در را برايش باز بگذارد). بله. آمريکا الان هر کس را که با ايران همکاري کند در چارچوب سازمان ملل و شوراي امنيت، مجازات ميکند. اين مشکلي بزرگ است.
شفاف ميگويم که آنها اين 12 شرط (پامپئو) را کنار گذاشتهاند
الميادين: نکته دوم؟. موسوي گفت: احترام به حاکميت ايران و به رسميت شناختن وضعيت سياسي در ايران. الميادين: وضعيت سياسي داخل ايران؟ -بله. الميادين: و نفوذ خارج از ايران چه؟ - آنها خوب ميدانند که (چيزي به نام) نفوذ ايران در منطقه وجود ندارد بلکه تفاهمهاي راهبردي ايران با دولتهايي در منطقه است و نميتوان جلوي آن را گرفت. مشکل اين است که آمريکا و متحدانش و دوستانش - البته من تحفُظ دارم که از واژه متحدان استفاده کنم، چون آمريکا در منطقه متحدي ندارد - الميادين: از جمله شروطي که مايک پامپئو (وزير خارجه آمريکا براي ايران) مطرح کرد، اين بود که حمايت از گروههاي تروريستي متوقف شود. طبعا آنها نامش را تروريستي ميگذارند و شما آنان را مقاومت ميدانيد. حزبالله و حماس وگروههاي ديگر مثل الحشد و حوثيها.
موسوي ادامه داد: شفاف ميگويم که آنها اين 12 شرط (پامپئو) را کنار گذاشتهاند. الميادين گفت: آمريکا آن را کنار گذاشته؟ و موسوي پاسخ داد: بله. همه در پيامهاي اخير همه آن را کنار گذاشته است.
موسوي گفت: نکته سوم، ورود به گفتوگوي سازنده با دستور کار مشخص و روشن و عملي. يعني چه؟ يعني بايد به نتيجه مشخص برسد. الميادين گفت: چطور وارد گفتوگو ميشويد و مشروط است به رسيدن به نتيجه مشخص است. موسوي گفت: يعني اين گفتوگو بايد نتيجه داشته باشد نه اينکه گفتوگو با هدف گفتوگو باشد [چيزي که آمريکا دنبالش است]. الميادين: با وقت مشخص که مثلا مثل هستهاي چندين سال طول نکشد.
خطار ابو دياب: ترامپ که با اون ديدار کرد، چه نتيجهاي داشت؟
الميادين از خطار ابو دياب ميهمانش از پاريس پرسيد آيا اين ممکن است که ترامپ به تهران بيايد يا مثلا ملک سلمان؟
خطار گفت: چرا نه. فکر ميکنم در سالهاي گذشته ديدارهاي متقابلي انجام شده است بين ايران و عربستان. اين مسئله ممکن است. اما در خصوص ترامپ بايد بگويم او ميتواند کاري را بکند که باراک اوباما نتوانست. اين آرزوي اوباما از طريق توافق تاريخي با تهران بود اما او نااميدانه نتوانست خود را به تهران برساند.
روابط آمريکا و ايران بالا و پايين خيلي داشته است. زنجيرهاي است از فرصتها که از دست رفته. مثلا کلينتون در دوره [محمد] خاتمي فرصت داشت که از آن اصلا استفاده نکرد. همچنين در سال 2005 که روحاني خودش مذاکرهکننده بود. نه فقط آمريکا فرصتها را از دست داده که البته ايرانيها اعتماد ندارند. عامل اعتماد عامل مهمي است. الان براي ترامپ همه چيز آماده است. اما شما نگاهي به کيم جونگ اون بيندازيد. آيا نتيجهاي [از ديدارش با ترامپ] حاصل شده است؟ خير هيچ نتيجهاي. احساس ملي در کره [شمالي] چيره شده و همچنين چين حاضر است. درخصوص مسئله ايران فکر نميکنم که موضوع مانور باشد. همه اقدامات ترامپ هدفش بازگشت به مذاکره است. مذاکره دوباره براي اينکه خودش قهرمان معامله باشد چون او تاجر است و هميشه به معاملههاي برنده فکر ميکند. بدون کنفرانسي فراگير که در آن آمريکا، روسيه، چين، اروپا و ترکيه و ايران نباشند و حتي ميخواهم بگويم اسرائيل؛ که در آن به شکل علمي و واقعي مسائل حل و فصل نشود، در همين وضعيت ميمانيم که هر طرف ميخواهد از طرف مقابل بهرهبرداري کند. يعني در نهايت ايران تا الان استقلال خود را حفظ کرده است...
***
الميادين: ايران ميگويد که اسرائيل بعد از 25 سال ديگر در اين دنيا وجود نخواهد داشت بعد شما ميگوييد کنفرانسي با حضور اسرائيل.. چگونه ممکن است؟. آقاي توفيق شومان نظر شما را هم ميخواهيم بدانيم. به نظر ميرسد منطقه براي مرحلهاي جديد بايد آماده شود.
عراق، واسطه دوم است؛ ترامپ براي همين به عراق رفت
شومان گفت، بگذاريد آنچه را امير موسوي نگفت، من بگويم. آن يک کشور عربي که دارد وساطت ميکند، عراق است. اينطور گفته شده و البته مسئوليت بر عهده منبعي است که گفته که زمانيکه ترامپ [در آستانه سال نو ميلادي] به عراق رفت، با نخستوزير عراق ديدار کرد و از او خواست که چنين پيامي را به تهران منتقل کند. اين نکته اول.
شومان افزود: نکته دوم اين است که فالح الفياض مشاور امنيت ملي عراق اکنون مشغول وساطت ميان ايران، سوريه و عربستان سعودي است. باز هم ميگويم که مسئوليت بر عهده راوي است همچنين اطلاعاتي هست که البته قطعي نيست مبني بر اينکه احتمال ديدار بشار اسد و ملک سلمان وجود دارد. اين مسائل اين روزها در محافلي بسيار محدود رايج شده. بله ممکن است گفتوگوهايي در سطح منطقهاي نزديک باشد.
به گفته شومان، آنچه ترامپ به دنبال آن است توافقي نيست که اوباما به آن رسيد. بلکه او توافق ترامپ را ميخواهد. مشکل ترامپ اين است. از زمان خروج از توافق هستهاي در مي 2018 ، همه دريچهها براي گفتوگو با ايران را مسدود نکرد. هر چند که ايرانيها از او استقبال نکردند و همانطور که اوباما را در تهران نپذيرفتند، طبعا ترامپ را هم نخواهند پذيرفت. اما آنچه ميخواهم بگويم و تکرار کنم، اين است که عراق اکنون مشغول وساطت است؛ از يک طرف ميان آمريکا و ايران و از يک طرف ميان رياض و دمشق.
تنها راهکار فلسطين، همهپرسي است
الميادين در پايان خطاب به آقاي موسوي گفت، خب روشن شد که آن يک کشور عربي عراق است. اما درباره اسرائيل چه. آيا پيامي بوده است؟ و موسوي گفت، بله اسرائيل هم پيام غيرمستقيم فرستاده اما پاسخ ايران خيلي روشن است. فلسطين هيچ راهکاري ندارد جز همهپرسي سراسري. همه فلسطينيهاي داخل و خارج، مسلمان و مسيحي و يهود بياييند و در آن شرکت کنند. هر نتيجهاي داشته باشد و فلسطينيها قبولش کنند، ايران آن را ميپذيرد. نه راهکار دو دولتي يا چيز ديگر جز کشور واحد فلسطين. در پايان هم بگويم که محور مقاومت در بهترين حالت خود در منطقه به سر ميبرد.
بازار