باشگاه خبرنگاران/ ايران که روزي دانش ساخت بسياري تسليحات پيشرفته را بدست آورده بود، امروز توانسته فناوري ساخت موتورهاي توربوجت را بومي کند.
در بحث قدرت نظامي اين روزها جمهوري اسلامي ايران يکي از ابرقدرتهاي منطقه و حتي جهان شده و در زمينه ساخت تجهيزات به چنان پيشرفتي رسيده که تمام قدرتهاي جهان از اين قدرت بازدارنده در هراس هستند.
ايران که روزي با تکيه بر غرب و با سلاحهاي آنها پنجمين ارتش جهان بود، پس از سال ۵۷ تا جايي تحت فشار قرار گرفت که حتي نميتوانست سيم خار دارد وارد کند و کشور با يک تهديد جدي روبهرو شد، اما از آنجايي که ملت و نيروهاي مسلح ايران اسلامي همواره مرد روزهاي سخت هستند، اين تهديد را به فرصت تبديل کردند.
در آن زمان نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران توانستند بسياري از دانشهاي توليد جنگافزارها را بومي کنند، اما شايد کمتر کسي تصور ميکرد ايران با چنان سرعتي پيش برود که امروز در لبه تکنولوژي حرکت کند و انواع تسليحات مدرن مانند انواع پهپادها، جنگندهها و ساير ادوات را بسازد، جوانان ايران امروز حتي بيشتر پيش رفته و در زمينه ساخته زيرساختهاي مورد نياز يک سلاح مانند ساخت موتور مورد نياز پرندهها و شناورهاي زيرسطحي هم ورود پيدا کردهاند.
ورود ايران به باشگاه ساخت موتور
جمهوري اسلامي که مدتها بود در زمينه ساخت انواع پرندههاي با سرنشين و بدون سرنشين وارد صحنه شده بود نياز داشت تا در زمينه ساخت موتورهاي آنها هم اقدامي را انجام دهد، در نتيجه اين موضوع را در دستور کار قرار گرفت و در مدت زمان کوتاهي نتيجههاي بسيار خوبي بدست پيدا آمد.
جوانان جمهوري اسلامي ايران توانستند در ابتداي راه، موتور توربوجت را براي جنگندههاي طراحي کنند؛ ساخت موتورهاي هوايي دانش بالايي را ميطلبد و نيازمند محاسبات دقيقي است که اين محاسبات به صورت نظري با بهره گيري از پيشرفتهترين رايانههاي موجود در جهان و متخصصان به نام صورت گرفته و نتيجه آن به صورت عملي نخست بر روي سکوهاي تست موتور و سپس بهرهبرداري بر روي هواگرد خود را نشان خواهد داد، لذا توليد هر نمونه جديد از آن، زمان زيادي را ميخواهد چرا که کوچکترين اشتباه نيز ميتواند منجر به آسيبهاي جبران ناپذير همانند انهدام موتور و در نهايت هواپيما شود.
جمهوري اسلامي ايران که از مدتها در زمينه ساخت هواپيماها ورود پيدا کرده بود حال براي توسعه صنعت هوايي خود دست به کار شد و کار طراحي موتور هواپيما را در دستور کار خودش قرار داد تا اين که توانست اولين موتور توربوجت خود را طراحي و بسازد؛ موتوري که قادر بود هم در موتورهاي جنگندههاي موجود ايران قرار گيرد و هم ميتوانست قلب جنگندههاي ايراني، چون قاهر و کوثر باشد.
در زمينه ساخت موتور هواپيما اظهارنظرهاي فراواني در کشور وجود داشت، اما سردار دهقان وزير سابق دفاع در اين باره گفت: گلوگاه ما در حوزه هوايي، موتورهاي هواپيما بود که توانستيم آن را بسازيم و در گام بعدي بناست موتور توربوجت سنگين را در کشور بسازيم، چراکه همه زيرساختها براي اين کار فراهم است و اگر اين امر صورت بگيرد، توان طراحي و توليد هرنوع جنگندهاي را به دست خواهيم آورد، اين موضوع افقهاي بيشتري را در مقابل جمهوري اسلامي ايران باز کرد.
اما اين آخرين باري نبود که جوانان کشور با تکيه بر دانش داخلي براي تجهيزات بومي موتور ساخته بودند، پيشتر هم متخصصان ايران اسلامي موتورهاي BLDC را براي ادوات کشور بوميسازي کرده بودند.
در نخستين گزارش از اين مجموعه به بررسي موتور BLDC پرداختيم که نوعي از موتورهاي سنکرون هستند، اين موضوع به اين معني است که ميدان مغناطيسي در روتور و استاتور با يک فرکانس ايجاد مي شوند. انواع الکترو موتور DC بدون جاروبک داراي لغزش به آن مفهومي که در موتورهاي القايي وجود دارد، نمي باشند. موتورهاي BLDC در انواع تکفاز، دو فاز و سه فاز وجود دارند. اين موتور در صنايع دفاع کشورمان بومي سازي شده و به توليد انبوه رسيده است.
موتور ملي اوج
اين موتور يکي از انواع موتورهاي توربوجت ساخت وزارت دفاع جمهوري اسلامي ايران است که ۳۱ مرداد سال ۹۵ و همزمان با روز صنعت دفاعي در حضور حجت الاسلام حسن روحاني رئيس جمهور کشورمان، سردار سرتيپ پاسدار حسين دهقان وزير دفاع و جمعي از مديران ارشد، دانشمندان و متخصصان وزارت دفاع رونمايي شد. در اين مراسم، موتور توربوجت رونمايي شده اوج نام گرفت.
سردار دهقان درباره اين موتور گفت که اين محصول يکي از پيچيدهترين محصولات هوايي است که بدون هيچگونه مشارکت خارجي چه در حوزه دانشي و چه در حوزه نرم افزاري و سخت افزاري طراحي و ساخته شده است.
مشخصات فني
هواپيماهاي با وزن ۱۰ تن که موتور اوج بر روي آنها نصب ميشود ميتوانند تا ارتفاي ۵۰ هزارپايي اوج بگيرند. اين موتور با دارابودن بيش از ۱۴ هزار قطعه يکي ازپيشرفتهترين موتورهاي سطح جهان است که ساخت آن ايران را در زمره ۸ کشور پيشرفته در زمينه ساخت موتور قرار ميدهد. موتور اوج در حالت خشک (بدون پس سوز) ۳۵۰۰ پوند رانش ايجاد ميکند.
مراحل ساخت موتور ملي اوج
پرههاي اين موتور با فناوري ريخته گري دقيق در خلاء ساخته شده که امروزه يکي از دقيقترين فناوريهاي ريخته گري و تراشکاري در دنياست که با بومي سازي سوپر آلياژهاي خاص صنعت هوايي طراحي و ساخته شد.
دستيابي به دانش بومي طراحي و فناوري ساخت قطعات گردنده موتور توربوجت شامل محور اصلي، ديسکهاي توربين، اسپولهاي جلويي و عقبي کمپرسور و ديسک کمپرسور با همت و تلاش دست اندرکاران و متخصصان صنايع هوايي ميسر شده که اين مورد درباره موتور ملي اوج نيز صدق ميکند.
پرواز جت آموزشي ياسين
اوج؛ قلب تپنده ياسين و کوثر
موتور ملي اوج در جنگندههاي ساخت صنايع دفاعي کشورمان مانند جت کوثر و جت آموزشي ياسين نيز به کار رفته و به نظر ميرسد تا مجموعه صنايع دفاعي کشورمان از اين موتور بومي در ديگر جنگندههاي ساخت داخل که در دست طراحي و ساخت است هم بهره ببرند.
موتور اوج؛ صادراتي مطمئن براي صنايع دفاعي جمهوري اسلامي ايران
يکي از جوانبي که همواره بايد در تمامي توليدات بومي و داخل مورد توجه قرارداد، افزايش کيفيت اين محصولات براي صادرات به خارج از کشور است که بايد در اين راه به کشورهاي توسعه نيافته و يا اغلب کشورهاي کمتر توسعه يافته و در حال توسعه توجه کرد چراکه اين کشورها به دليل عدم دارابودن منابع کافي مالي و برخي اوقات هم تحريم بودن از سوي آمريکا و يا کشورهاي اروپايي بازارهاي هدف خوبي براي همه محصولات ساخت کشورمان به خصوص محصولات دفاعي هستند.
بازديد رئيس جمهور از خط توليد جنگنده کوثر و موتور ملي اوج
در زمينه ساخت موتورهاي هواپيما و ساير تسليحات نيز بدين گونه است و بايد با توجه به پايينتر بودن قيمت اين محصولات و همچنين نياز به بازارهاي برخي کشورهاي آفريقايي و يا جنوب شرق آسيا ميتوان از محصولاتي مانند موتور ملي اوج براي صادرات به اين بازارها استفاده کرد.
موتور اوج در رسانه هاي خارجي
پايگاه خبري Defence Pk در گزارشي به بررسي موتور ملي اوج و ساير ويژگيهاي آن پرداخت.
همچنين پايگاه خبري The Iran Project هم در گزارشهايي جداگانه رونمايي و ويژگيهاي آن را مورد تحليل و بررسي قرارداد.
بازار