واکنش ظریف به موضع اعضای برجام علیه خواسته آمریکا

ايسنا/ وزير امور خارجه کشورمان با اشاره به مخالف روسيه، چين، اتحاديه اروپا، آلمان فرانسه و انگليس با اقدام آمريکا جهت استفاده از مکانيزم ماشه گفت: احتمالا امروز هم برخي ديگر از اعضاي شوراي امنيت موضع مشابهي را اتخاذ ميکنند .
محمد جواد ظريف صبح روز جمعه در مطلبي در صفحه اينستاگرام خود در اين ارتباط نوشت: ديشب پمپئو به خيال خودش ساز و کار بازگرداندن قطعنامههاي لغو شده شوراي امنيت را فعال کرد ولي همزمان، ايران به همراه روسيه، چين، اتحاديه اروپا ،آلمان، فرانسه و انگليس در نامه هاي جداگانه اي اقدام دولت ترامپ را غيرقانوني، بدون اثر و کان لم يکن معرفي کردند، احتمالا امروز هم برخي ديگر از اعضاي شوراي امنيت موضع مشابهي را اتخاذ کنند و يک بار ديگر دولت ترامپ منزوي و رسوا در صحنه جهاني خواهد شد، تاريخ شوراي امنيت چنين وضعيتي را به ياد ندارد.
ظريف در اين پست اينستاگرامي نوشت: برخي دلايلي که باعث شده چنين اجماع جهاني عليه دولت ترامپ ايجاد بشود را در متن ۵ صفحه اي ضميمه خلاصه کردهايم.
متن فارسي« گزاره برگ» نامه اخير وزير امورخارجه کشورمان به رييس دوره اي شوراي امنيت سازمان ملل متحد در مورد تلاش آمريکا براي اعمال مجدد تحريم هاي ملل متحد، عليه ايران
در اين گزاره برگ که صبح روز جمعه از سوي وزارت امورخارجه جمهوري اسلامي ايران منتشر شد، آمده است :
• هيچگاه عبارت «اسنپ بک» در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و يا در قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت ملل متحد استفاده نشده است. بلکه، آمريکا به تعمد از اين کلمه براي القاي سرعت و خودکار بودن استفاده کرده است. جمله بندي در قطعنامه مزبور چنين است که «احياي مفاد قطعنامههاي لغوشده» که نيازمند فرايند زمانـبر دقيق — با هدف حفظ برجام و نه نابودي آن — است.
• آمريکا هيچ حقي براي «احياي مفاد قطعنامه هاي لغوشده» عليه ايران به دلايل زير ندارد:
۱. آمريکا با صراحت مشارکت در برجام را پايان بخشيد
• ترامپ در تاريخ ۸ مه ۲۰۱۸ دستور خود مبني بر «پايان عضويت آمريکا» در برجام را صادر کرد و دولت وي اقدامات گستردهاي به منظور پايان بخشيدن به عضويت آمريکا و اعمال مجدد تحريمها را بکار گرفت.
• پمپئو در سخنراني خود در بنياد هريتيج در ۲۱ مه ۲۰۱۸: «رئيس جمهور ترامپ مشارکت آمريکا در برنامه جامع اقدام مشترک را پايان بخشيد».
• دولت آمريکا در ۱۱ مه ۲۰۱۸ به تمامي مشارکتکنندگان در برجام اطلاع داد که اين کشور ديگر مشارکتي در نشستها و فعاليتهاي مرتبط با برجام نخواهد داشت.
• واژه «مشارکت» صرفا يک عنوان ساده تشريفاتي نيست؛ بلکه، اين واژه مستلزم مشارکت در فعاليت و اجراي وظايف، حقوق و تعهدات منطبق با توافقات پيشين است. از اين رو، آمريکا از هيچ وجهي در برجام «مشارکت» ندارد.
۲. آمريکا رسماً هرگونه حقي براي استفاده از سازوکار حل اختلاف را منتفي کرده است
• مقامات آمريکايي اعتراف کرده اند که آن ها ديگر حقي براي استفاده از مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت ندارند:
o جان بولتون، مشاور سابق امنيت ملي، در سخنان خود در ۸ مه ۲۰۱۸: «ما از اين مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ استفاده نمي کنيم، به اين دليل که ما از توافق خارج شديم».
o جان بولتون در مقاله اي در روزنامه وال استريت ژورنال مورخ ۱۶ اوت ۲۰۲۰: «حاميان توافق استدلال مي کنند که واشنگتن که از توافق خارج شده است و هيچ جايگاهي براي استناد به مفاد آن ندارند. آن ها درست مي گويند».
o برايان هوک در گفتگو با خبرنگاران در ۲۰ دسامبر ۲۰۱۹: «... ما ديگر در توافق حضور نداريم و لذا طرف هايي که در اين توافق همچنان حضور دارند بايد تصميم بگيرند که آيا قصد دارند از سازوکار حل اختلاف استفاده کنند يا خير».
o دولت ترامپ اميد داشت که خروج از برجام و «فشار حداکثري» به تغيير رژيم، تسليم ايران، يا خروج ايران از برجام منجر شود. آمريکا پس از ناکامي در اين سياست خود—که به دليل مشورتهاي غلط اتخاذ شد، هم اکنون در غايت سوء نيت تلاش دارد فرصتطلبانه به سازوکاري متوسل شود که بيش از ۲ سال قبل براي هميشه از آن صرف نظر کرده است.
• پاراگراف ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ که آمريکا را به عنوان «عضو برجام» شناسايي کرده است صرفا شرايط زمان تصويب قطعنامه را بيان کرده و معناي ديگري ندارد.
• کليه اعضاي باقيمانده برجام يعني اتحاديه اروپا، بريتانيا، فرانسه، آلمان، چين و روسيه، تصريح کرده اند که اطلاعيه و تصميم آمريکا، «باطل و غيرمعتبر» است.
۳. نقض هاي قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت توسط آمريکا و فقدان حسن نيت
• دولت ترامپ هيچ گاه با حسن نيت — به عنوان قاعده بنيادي روابط بينالملل — عمل نکرده است.
• پاراگراف دوم اجرايي قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت از همگان خواسته است تا «از اتخاذ اقدامات مغاير با اجراي تعهدات برجامي» اجتناب نمايند.
• آمريکا با خروج يکجانبه از برجام و اعمال مجدد تحريمها و همچنين مجازات آن هايي که به قطعنامه پايبند بوده اند، برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ را نقض کرده است.
• دبيرکل ملل متحد در سخنان مورخ ۲۶ ژوئن خود در شوراي امنيت پيرامون اجراي قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت: «... لغو تحريم ها که اجازه به عاديسازي روابط تجاري و اقتصادي ميدهد، بخش اساسي توافق است». تا کنون ترامپ بيش از ۱۴۵ مرتبه عليه ايران تحريمهايي را اعمال کرده است. وي همچنين تصميم به عدم تمديد معافيتهاي مرتبط با پروژههاي هستهاي گرفت که به تعبير دبيرکل ملل متحد «همچنين احتمالا توانايي جمهوري اسلامي ايران را براي اجراي مفاد مشخصي از برجام و قطعنامه مختل ميسازد».
• ديوان بين المللي کيفري در نظر مشورتي ۱۹۷۱ در موضوع ناميبيا با صراحت تاکيد داشت: «يکي از اصول بنيادين حاکم بر روابط بينالمللي مستقر اين است که طرفي که تعهدات خود را ناديده گرفته يا محقق نميسازد، نميتواند ادعاي حقوق منبعث از آن روابط را براي خود داشته باشد».
• ايالات متحده آمريکا نميتواند از اقدام غيرقانوني خود بهره ببرد.
۴. تلاش هاي ايران با حسن نيت در اجراي کامل برجام
• تصميم ترامپ براي پايان دادن به مشارکت آمريکا در برجام مبتني بر حتي يک مورد نقض تعهدات از سوي ايران نبوده است.
• حتي پس از خروج آمريکا، ايران براي يک سال تمام، برجام را به صورت کامل اجرا نمود که در ۱۵ گزارش آژانس بين المللي انرژي اتمي مورد تاييد قرار گرفت.
• ايران چندين دور از سازوکار حل اختلاف برجام استفاده کرد ولي به دليل عدم حصول نتيجه مثبت، از حق خود ذيل پاراگرافهاي ۲۶ و ۳۶ برجام براي اجراي اقدامات جبراني و توقف اجراي بخشي از تعهدات خود استفاده کرد.
• اقدامات جبراني ايران هيچ تاثيري بر نظارتهاي آژانس بين المللي انرژي اتمي نداشته است؛ از اين رو، هرگونه ادعا مبني بر مخاطرات اشاعه هستهاي بي معنا است.
۵. جمع بندي: اطلاعيه آمريکا غيرقابل پذيرش است
• سازوکار حل اختلاف صرفا در اختيار اعضاي واقعي برجام قرار دارد — و نه عضو «ابتدايي» که بعدا کناره گيري کرده و با اراده و صراحت تصميم به «پايان مشارکت» گرفته و بصورت فعال درصدد تخريب اين توافق بوده است و متعاقبا، اين عضو سابق کليه امتيازها و مزاياي عضويت را براي خود منتفي کرده است.
• شوراي امنيت بايد مانع سواستفاده يکجانبه و غيرقانوني آمريکا–به عنوان ناقض مستمر و وقيح قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت – از سازوکار حل اختلاف قطعنامهاي شود که اين کشور هدف اعلاني خود را نابودي همين قطعنامه و در نتيجه تخريب اقتدار شوراي امنيت و ملل متحد اعلام کرده بود.
• مردم ايران از شوراي امنيت انتظار دارند تا آمريکا را به دليل آسيبهاي جبرانناپذيري که — صرفا به دلايل بزرگنمايي شخصي يا منافع سياسي داخلي — به مردم ايران تحميل کرده است، وادار به پاسخگويي کند.
پست اينستاگرامي وزير امور خارجه به شرح زير است: