خانواده صیادان زندانی در موزامبیک: نان‌آورانمان را به خانه برگردانید

عصر ايران/ در حالي که بيش از  40 درصد از کل صيد ماهي ايران را صيادان استان سيستان و بلوچستان صيد مي‌کنند، آيا انتظار پيگيري وضعيت صيادان گرفتار شده در موزامبيک از سوي ديپلمات‌ها، وکلا و نظاميان ايران زياده‌خواهي است؟ 

وقتي 5 آذر 1398 سوار لنج شدند و به دل آب‌هاي آزاد زدند هرکدام رويايي داشتند. يک نفر آرزو مي‌کرد اينبار صيد ماهي آنقدري باشد تا او بتواند حداقل يک اتاق براي 4 فرزندش بسازد و از کَپَرنشيني نجات پيدا کنند،مرد جوان گروه به نوعروسش فکر مي‌کرد که با اميد به تشکيل زندگي مستقل بدرقه‌اش کرده بود و مردي ديگر به دختر کوچکش مي‌انديشيد و رفاهي که هرگز نتوانسته بود برايشان فراهم کند. آن‌ها 12 تَن و از اقوام نزديک يکديگرند و قرار بود 45 روز بعد از سوار شدن به لنج صيادي غلام‌حسين بلوچ‌زهي با دستان پُر به چابهار بلوچستان بازگردند.

 لنج صيادان 24 آذر 98 در نزديکي ساحل جمهوري موزامبيک به علت طوفاني‌شدن هوا، دچار حريق شد

---

بازار

---

حالا بيش از 9 ماه از آن تاريخ گذشته است و طبق اطلاعات خانواده‌هاي اين صيادان بلوچ، لنج صيادي آن‌ها 24 آذر 98 در نزديکي ساحل جمهوري موزامبيک به علت طوفاني‌شدن هوا، دچار حريق شد و سرنشينان ايراني لنج خود را با قايق نجات به ساحل کشوري غريبه رساندند و ساعاتي بعد دريافتند که وارد حريم آبي کشوري در جنوب شرقي آفريقا به نام موزامبيک شده‌اند. نقطه‌اي از دنيا که دولت مرکزي‌اش درگير مشکلات عديده سياسي و اقتصادي است و دو سوم مردمش در فقر مطلق زندگي مي‌کنند.

سرنوشت با ما سر ناسازگاري دارد
از آن تاريخ زندگي اين مردان هم مانند تعداد ديگري از صيادان ايراني که طي سال‌هاي اخير توسط دزدان دريايي سومالي،موزامبيک و تانزانيا ربوده شده بودند به خطر افتاده است. صياداني که براي به دست آوردن لقمه ناني با امکانات اندک به دل اقيانوس مي‌زنند اما طعمه‌ي دزدان دريايي و يا گارد ساحلي کشورهاي قحطي‌زده و ناامن آفريقايي مي‌شوند.

تعدادي از خانواده‌هاي صيادان بازداشت شده در موزامبيک در گفت و گو با عصر ايران ضمن ابراز نگراني از وضعيت سلامت افراد بازداشت شده طي بيش از 9 ماه گذشته مي‌گويند گويا سرنوشت با ما سرناسازگاري دارد . آن‌ها در اين ارتباط از مشکلات شديد اقتصادي افراد و خانواده‌هاي بازداشت شده در موزامبيک طي سال‌هاي گذشته و حالا مي‌گويند و اينکه اکثر آن‌ها حتي خانه‌اي هم ندارند و سال‌هاست در کَپرها روزگارشان را سپري مي‌کنند. به جز اين امکانات روستاي رَمَضان کَلَگ نيک‌شهر سيستان و بلوچستان که محل زندگي اين خانواده‌ها است هم فقيرانه است.

اسامي صيادان بازداشت شده
براساس اطلاعات ارائه شده از سوي خانواده‌ افراد بازداشت شده اين مردان از 24 آذر 98 در کشور موزامبيک تحت بازداشت هستند؛ 1-عيسي بلوچي فرزند يعقوب،2-مهراب بلوچي فرزند شه‌بخش3ـ شهرام بلوچي فرزند شه‌بخش

4ـ ياسر بلوچ فرزند بخشي5ـ حشمت بلوچ‌زهي فرزند خيرمحمد6ـ غلام‌حسين بلوچ‌زهي فرزند خداداد7ـ عبدالغفور بلوچ‌زهي فرزند خداداد8ـ علي‌بخش بلوچ فرزند خدابخش9ـ منصور چاکرزهي فرزند خدابخش10ـ عارف بلوچ‌زهي فرزند رسول‌بخش11ـ خالد بلوچي فرزند عيسي12ـ محمد بلوچي فرزند عيسي.

سهم اين مردان صياد از همجواري با چابهار،تنها بندر اقيانوسي ايران صيدهاي گاه و بيگاه و روزي اندک بوده که طي 9ماه گذشته از همان مقدار اندک هم برايشان خبري نبوده است. خانواده‌هاي ياسر بلوچ‌زهي، غلام حسين بلوچ‌زهي،خالد بلوچي،عارف بلوچ‌زهي،عيسي بلوچي و... به عصر ايران توضيح دادند در جريان چند تماس کوتاهي که صيادان با ما داشته‌اند چند عکس و فيلم هم از وضعيت بسيار نامساعدشان برايمان ارسال کرده‌اند و ملتمسانه خواستار پيگيري وضعيت‌شان در ايران بودند. آن‌ها به خانواده‌هاي خود گفته‌اند وضعيت بهداشتي و غذايي زندان شهر پمبا موزامبيک بسيار بحراني است و آن‌ها طي 9 ماه گذشته همان لباسي را بر تن داشته‌اند که در لنج پوشيده بودند. به همين دليل بدن‌شان هم پر از زخم و قارچ‌هاي پوستي شده است.

خانواده اين افراد در گفت وگو با عصر ايران توضيح دادند که طي ماه‌هاي گذشته دلخوش به وعده‌هاي صاحب لنج بوده که گفته است موضوع را از طريق وزارت امور خارجه و نمايندگان مجلس پيگيري کرده است. اما از آنجايي که خانواده‌هاي اين افراد عموما درگير مشکلات مالي هستند و گاه در طول ماه پولي به جز يارانه نقدي به دستشان نمي‌رسد و هرکدام صاحب چند فرزند هم هستند امکان پيگيري‌هايي از قبيل حضور در کشور موزامبيک، استفاده از وکيل و حتي حضور در وزارت امور خارجه را هم نداشته‌اند.

درخواست کمک از وزير خارجه ايران
آن‌ها هفته گذشته و پس از نااميد شدن از وعده‌هاي مختلف، نامه‌اي خطاب به محمدجواد ظريف وزير امور خارجه ايران نوشته و از او درخواست کردند تا از طريق ديپلماتيک پيگير آزادي صيادان ايراني از زندان‌ کشور موزامبيک باشد.

  مهران غفوريان که به عنوان نماينده اين خانواده‌ها پيگير امور مربوط به آن‌ها بوده در اين ارتباط به عصر ايران مي‌گويد؛من سال‌ها کار صيادي مي‌کردم و مي‌دانم که وقتي سوار لنج مي‌شوي امکان وقوع هر اتفاقي وجود دارد.

صياداني هم که طي چند ماه گذشته در موزامبيک زنداني شده‌اند تجربه صيادي در بنادر چابهار و کنارک سيستان و بلوچستان را که به عنوان قطب صيد و صيادي ايران مشهورند داشته‌اند. براي ماهيگيران و شناورهاي اعزامي اين لنج‌ها به آب‌هاي آزاد معمولا مجوز صيد دوماهه صادر مي‌شود و لنج‌هاي کوچک به طور ميانگين در هر دوره حدود 40 تن ماهي تجاري صيد مي‌کنند.

تعدادي از صيادانِ لنجي که به خانه بازنگشته هم از اقوام غفوريان هستند. از پدر همسر او تا برادر همسر و پسر عمه و... او توضيح مي‌دهد در روستاهاي بلوچ نشين اکثر افراد با يکديگر پيوند خوني دارند و 12 سرنشين اين لنج هم از اقوام هم هستند و از بعضي خانواده‌ها دو يا چند نفر که جملگي نان‌آوران خانه بودند گرفتار زندان موزامبيک شده‌اند.

او مي‌گويد؛برخي از اعضاي خانواده صيادان بازداشت شده به دليل مشکلات شديد مالي،آشنايي اندک به زبان فارسي و عدم اطلاع از نحوه‌ي پيگيري وضعيت عزيزان بازداشت شده‌ي خود در موزامبيک از من درخواست کرده‌اند که صداي مظلوميت صيادان و خانواده‌هايشان را به وزارت امور خارجه ايران و رسانه‌ها برسانم تا پيگير آزادي آن‌ها باشند.

غفوريان توضيح داد که آن‌ها ماجراي بازداشت 12 صياد بلوچ را به اطلاع شيخ‌الاسلام مولانا عبدالحميد امام‌ جمعه اهل سنت زاهدان و معين‌الدين سعيدي نماينده مردم چابهار،کنارک، نيکشهر، قصرقند و دشتياري در مجلس رسانده‌ و از آن‌ها درخواست کمک کرده‌اند.

در نتيجه تماس‌هاي خانواده‌هاي اين افراد با آقاي بلوچ‌زهي صاحب لنج او هم توضيح داده که لنج حادثه ديده به تازگي خريداري شده بود و مشکل فني نداشت.همچنين بلوچ زهي گفته است که از طريق وزرات امور خارجه و سفارت ايران در موزامبيک پيگير وضعيت صيادان هستند.اما طي 9 ماه گذشته هنوز خبري از آزادي صيادان ايراني که گفته مي‌شود براثر يک حادثه پايشان به ساحل موزامبيک رسيده،نبوده است.

تلاش‌هاي چند باره عصر ايران براي برقراري ارتباط با صاحب لنج به نتيجه‌ي روشني نرسيد و نتيجه پيگيري برخي از اعضاي خانواده صيادان هم اين بود که اخيرا صاحب لنج درگير بيماري و درمان‌ در بيمارستان است و قادر به پاسخگويي نيست.

غفوريان که چند سال در اين لنج‌ها فعاليت داشته در ارتباط با حادثه رخ داده براي لنج هم مي‌گويد؛تعدادي از اهالي روستاهاي نيکشهر سال‌هاست به صيادي مشغولند و طبق قانون، حضور در آب‌هاي آزاد هم غيرقانوني نيست و برايشان مشخص شده تا چه حريمي مي‌توانند بروند. اما متاسفانه در پاره‌اي مواقع لنج‌ها براساس اشتباهات محاسباتي يا نقص فني سر از حريم دريايي کشورهاي ديگر در مي‌آورند.

لزوم ايجاد امنيت براي صيادان
به جز اين طي سال‌هاي گذشته تعداد زيادي از صيادان ايراني گرفتار دزدان دريايي شده‌ و جان برخي از آن‌ها در جريان شکنجه‌ها و شرايط نامطلوب نگهداري از دست رفت.برخي ديگر هم با پادرمياني‌هاي سياسي وزارت امورخارجه،وزارت اطلاعات، سپاه و خانواده‌هاي صيادان ربوده شده موفق شدند به ايران بازگردند.

چندي پيش و به دنبال حمله دزدان دريايي سومالي به يک لنج ايراني سليمان آراييش، رئيس اتحاديه صيادي سيستان و بلوچستان از لزوم ايجاد امنيت براي صياداني سخن گفته بود که از آب‌هاي سرزميني بيرون مي‌روند.به گفته اين فعال بخش صيادي لازم است مسئولان مربوطه،در سطح خُرد هم به صيادان بين‌المللي ايران آموزش‌هاي کافي براي آگاهي از محل‌هاي خطرناک بدهند.

ربودن صيادان با هدف اخاذي
اشاره او به نيروهاي دريايي کشورهاي جنوبي آفريقا از جمله تانزانيا، سومالي، موزامبيک و...است که گاهي اقدام به بازداشت صيادان بلوچ مي‌کنند و پس از پيگيري‌ها اعلام مي‌کنند آنها به صورت غير مجاز به آب‌هاي قانوني ما وارد شده بودند. اين درحالي است که صيادان ايراني آزاد شده مدعي‌اند وضعيت دريا عموما قابل پيش بيني نيست و هيچ صيادي حاضر نيست جان خود را براي صيد چند ماهي بيشتر با خطر مرگ مواجه کند و اگر گاهي ورود غير مجاز هم اتفاق افتاده کاملا ناخواسته يا به دليل نقص فني لنج و يا حملات پي درپي دزدان دريايي و حتي گارد کشورهاي بحران زده اين مناطق آبي بوده است و ادعاهاي ورود غيرمجاز با هدف اخاذي صورت مي‌گيرد.

مهران غفوريان هم با اشاره به اين موضوع مي‌گويد؛عموما گارد ساحلي کشورهاي توسعه يافته با کمي بررسي صحت و سقم ماجراي ورود صيادان به حريم آبي کشورشان را کشف و صيادان را به آب‌هاي سرزميني‌شان برمي‌گردانند و اگر لازم باشد براي عدم تکرار، موضوع را از طريق وزارت امور خارجه کشورشان پيگيري مي‌کنند اما عزيزان ما حدود 9 ماه است در شرايط غير منصفانه و بدون هيچ توضيحي گرفتار زندان‌هاي موزامبيک شده‌اند.

غفوريان به سوال‌هاي خانواده‌هاي اين صيادان اشاره مي‌کند و مي‌پرسد آيا انصاف است 12 کارگر و صياد آنهم در شرايطي که لنج‌شان در آتش سوخته 9ماه در شرايط بسيار بد و غيربهداشتي در زندان نگه داشته شوند؟

چرخه‌ي فقر و فلاکت
او فقر مالي خانواده‌هاي صيادان براي پيگيري وضعيت اعضاي خانواده‌شان را در طولاني شدن موضوع بي تاثير نمي‌داند و مي‌گويد؛تعدادي از خانواده‌هاي اين صيادان حتي قادر نيستند به زبان فارسي صحبت کنند و در طول اين مدت امکان حضور در تهران و وزارت امور خارجه يا پرداخت هزينه وکيل را هم نداشته‌اند. چون واقعا از نظر مالي در مضيقه هستند.

او مي‌گويد اما تمام مسئولان سيستان و بلوچستان مي‌دانند که وضعيت معيشتي خانواده‌هاي روستاهاي استان در چه شرايطي است و هرکس از نزديک وضعيت زندگي برخي از خانواده‌هاي صيادان بازداشت شده را ببيند به حال آن‌ها مي‌گريد؛چون علاوه بر فقر مالي، کمبود شديد امکانات اوليه و گذران سخت در خانه‌هاي گِلي و کپري، درگير تالمات روحي وضعيت نامشخص اعضاي خانواده‌ خود هم هستند.

طي سال‌هاي گذشته خشکسالي و از بين رفتن زمين‌هاي کشاورزي و دام‌ها نرخ بيکاري را در روستاهاي سيستان و بلوچستان به طور قابل توجهي افزايش داده است.شرايط وقتي براي حدود 2هزار تَن از ساکنان روستاي رمضان کلگ نامطلوب‌تر مي‌شود که بدانيم از امکانات اوليه زندگي فقط از برق‌ بهره‌مند هستند.

روستاي صيادان بازداشت شده در نيکشهر فاقد آب آشاميدني است و گاه اهالي براي آبرساني با تانکر بايد حدود يک ماه با اداره آب روستايي مکاتبه کنند.آن‌ها به طور ميانگين براي يک تانکر 12هزار ليتري آب شرب 300هزار تومان پرداخت مي‌کنند.هزينه‌اي که براي تعداد قابل توجهي از اهالي روستا که ممکن است در طول هفته هيچ درآمدي نداشته باشند گزاف است.

خبري از گازرساني نيست
 صياداني که براي کسب روزي از روستاي رمضان کلگ به دل آب زده‌اند مانند ديگر ساکنان روستا، در خانه‌ها و کپرهايشان فاقد گازرساني هستند و براي تهيه يک سيلندر(کپسول) گاز 11کيلويي هم بايد بين 50 تا 70 هزار تومان پرداخت کنند. آن‌ها براي هر پيک‌نيک گاز هم دست کم 15 هزار تومان پرداخت مي‌کنند تا چند روزي امکان پخت و پز با گاز را داشته باشند.

تعدادي از اعضاي خانواده صيادان زنداني در موزامبيک به عصر ايران گفتند افراد زيادي در روستا هستند که به دليل فقر مالي امکان پرداخت اين هزينه‌ها را ندارند و اگر هم مواد غذايي ارزان قيمتي براي خوردن پيدا کنند به کمک هيزم و روشن کردن آتش به پخت و پز مي‌پردازند.

آن‌ها در عين حال نکته‌ي مثبت روستا را وجود مدرسه و امکان تحصيل براي کودکان و نوجوانان دانستند و اظهار اميدواري کردند شايد با گذشت زمان آگاهي نسل جديد چرخه فقر و توسعه نيافتگي را در اين منطقه از بين ببرد.

دختري که در غياب پدر متولد شد
زرگل بلوچ يکي ديگر از افراد پيگير وضعيت صيادان بازداشت شده در موزامبيک است.

زرگل هم به عصر ايران توضيح مي‌دهد که يکي از افراد حاضر در لنج ياسر بلوچ فرزند بخشي متولد 1378 بوده و به دليل وضعيت نامساعد خانوادگي او تلاش کرده است چند باري پيگير وضعيت خواهرزاده‌اش باشد.

زرگل در ادامه گفت که خواهرزاده‌اش بلافاصله بعد از ازدواجش براي به دست آوردن لقمه ناني با لنج به دل دريا زد  و حدود دو ماه قبل وقتي از سوي گارد موزامبيک در زندان بود،يلدا اولين فرزندش هم به دنيا آمد.

خانم بلوچ با ذکر اين نکته که خواهرزاده‌اش پيش از اين هم براي صيادي با لنج‌هاي مختلف به آب‌هاي آزاد رفته بود مي‌گويد آن‌ها معمولا حدود يک ماه تا 45 روز بعد به خانه بازمي‌گشتند. اما اينبار رفتنشان حدود 10 ماه به طول انجاميده. موضوعي که وضعيت روحي و اقتصادي خانواده‌هاي اين صيادان را به شدت تحت تاثير قرار داده است.

زرگل ادامه مي‌دهد؛هرکدام از خانواده‌ها به جز دغدغه‌هاي مالي مشکلات ديگري هم دارند که امکان پيگيري وضعيت عزيزانشان را دشوار کرده است؛ مثلا خواهرم فرزندي دارد که به علت تشنج، فلج شده است و نيازمند مراقبت‌هاي دايمي است و همسر ياسر هم به دليل داشتن فرزند شيرخواره و مسير طولاني و صعب العبور قادر به پيگيري‌هاي مداوم حضوري نيست به همين دليل من چند باري تلاش کرده‌ام که همراه خواهرم و يا در فضاي مجازي پيگير کار خواهرزاده‌ام باشم. گفته‌هايي که از سوي زهرا بلوچ‌زهي همسر ياسر در گفت‌وگو با عصر ايران تائيد شد.

براي آزادي التماس مي‌کنند
زهرا هم توضيح داد طي 9 ماه گذشته چند باري که همسرم به صورت خيلي کوتاه اجازه داشته از زندان موزامبيک با ما تماس بگيرد با التماس از ما درخواست کمک مي‌کند و مي‌گويد پيگير کار آزادي آن‌ها باشيم.

اين زن بلوچ مي‌گويد اگر مسئولان کشوري از وضعيت و سطح زندگي خانواده‌هاي روستاهاي ما باخبر نيستند مسئولان استاني و شهري سيستان که مي‌دانند وضعيت ساکنان روستاي اين صيادان چگونه است و کاري از دست آن‌ها برنمي‌آيد.

به گفته زرگل بلوچ يکي از وکلاي کشور موزامبيک هم در جريان پيگيري‌هاي تعدادي از خانواده‌ها اعلام کرده است که براي بررسي پرونده اين زندانيان 4ميليارد تومان حق الزحمه دريافت مي‌کند. رقمي که به گفته زرگل با فروش لوازم زندگي 12 صياد هم امکان تامين ندارد.

نان‌آورانمان را به خانه برگردانيد
اين زن بلوچ خطاب به وکلاي ايران و مسئولان جمهوري اسلامي و ديپلمات‌هاي وزارت امور خارجه گفت؛عاجزانه از اين افراد درخواست داريم به نداي مظلوميت خانواده‌هاي بلوچ و افراد زنداني شده توجه کرده و تلاش کنند تا عزيزان و نان‌آوران 12 خانوار به خانه‌هايشان بازگردند.

تامين 40 درصدي بازار ماهي ايران از سوي صيادان بلوچ
طي هفته گذشته که نامه خانواده‌هاي صيادان زنداني در موزامبيک خطاب به وزير امور خارجه ايران منتشر شد شماري از کاربران فضاي مجازي هم با اشاره به اين نکته که طبق آمارهاي رسمي بيش از  40 درصد از کل صيد ماهي ايران از طرف صيادان استان سيستان و بلوچستان تامين مي‌شود به طرح اين سوال پرداختند که آيا انتظار پيگيري وضعيت صيادان گرفتار شده در کشور موزامبيک از سوي ديپلمات‌ها، وکلا و نظاميان ايران زياده‌خواهي است؟
به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar