فناوری نظامی ارتش که تنه به تنه تانک ام ۴۷ آمریکایی می‌زند

 تانک‌ها يکي از ادواتي هستند که در نبردهاي کلاسيک زميني جزو تجهيزات و تسليحات تاثيرگذار هستند. تسليحاتي که جرقه ساخت آن در سال‌هاي جنگ جهاني اول زده شد و تا امروز هم انواع مختلفي از آن‌ها توليد شده است.  

کشورمان هم از ابتداي دهه ۳۰ که تانک‌هاي آمريکايي و انگليسي ساخته شد براي تکميل يگان‌هاي زرهي خود چند عراده از اين تانک‌ها را خريد. تانک‌هايي مانند تانک ام ۴۷ و ام ۶۰ از جمله تانک‌هاي آمريکايي ارتش پيش از انقلاب بودند که براي يگان‌هاي زرهي خريداري شدند. بعدها البته تانک‌هاي اسکورپيون و چيفتن انگليسي نيز به ناوگان زرهي ايران افزوده شدند. بخشي از قواي زرهي ايران در دفاع مقدس هم معطوف به نمونه چيني تانک تي ۵۵ بود. تانک‌هاي  مذکور در دوران دفاع مقدس ستون فقرات نيروهاي زرهي ارتش در جنگ تحميلي بودند؛ تانک‌هايي که هر کدام از آن‌ها در بسياري از جبهه‌هاي نبرد به کمک رزمندگان آمدند و با حضور در عمليات‌هاي گوناگون راه نيروهاي عراقي را سد کردند.

تحريم‌هاي تسليحاتي و خودکفايي ايران

انقلاب اسلامي که در ايران به پيروزي رسيد؛ آمريکا تحريم‌هاي گوناگوني از جمله تحريم‌هاي تسليحاتي را عليه ايران اعمال کرد. تحريم‌هايي که مانع از تحويل تسليحات خريداري شده توسط ايران به کشورمان شد. چندي از آغاز تحريم‌هاي تسليحاتي نگذشته بود که جنگ هشت ساله عليه ايران تحميل شد و کشورمان با تمام توان و تجهيزات خود وارد ميدان مبارزه با استکبار جهاني به سرکردگي صدام شد، صدام که حمايت‌هاي همه جانبه‌اي از او مي‌شد تلاش داشت تا به گفته خود در عرض ۷ روز ايران را به تصرف خود درآورد.

صدام نه تنها نتوانست کاري از پيش ببرد بلکه در يک نبرد فرسايشي رو به زوال رفت و پس از ۸ سال مجبور به پذيرش قطعنامه شد. حال که اوضاع کمي آرام شده بود صنايع دفاعي کشورمان کاملا به سوي خودکفايي و بومي سازي رفت. بخشي از اين خودکفايي‌ها در زمان جنگ و بخش بزرگ آن در سال‌هاي پس از جنگ انجام شد. کارهاي مهمي که اجراي آن‌ها باعث شد تا نيازمندي ايران در حوزه‌هاي تجهيزاتي و تسليحاتي از صنايع خارجي از بين برود.

اين خودکفايي در بسياري از حوزه‌ها به خصوص در حوزه زرهي انجام شد؛ اين کارها باعث شد ايران علاوه بر اورهال و بازآماد تانک‌هاي قبلي خود مانند چيفتن و اسکورپيون تانک‌هاي جديدي را نيز طراحي کرده و بسازد.

تانک بومي سبلان

اين تانک يک نمونه از تانک آمريکايي ام ۴۷ است که بهينه سازي‌هايي بر روي آن انجام شد و با طراحي به روزتر و امکانات بيشتر تانک سبلان خلق شد. اين تانک بهينه سازي شده نخستين روز از ارديبهشت سال ۱۳۹۳ با حضور امير سرتيپ پوردستان فرمانده سابق نيروي زميني ارتش و جمعي از فرماندهان ارتش به همراه ساير دستاوردهاي سازمان تحقيقات و جهاد خودکفايي نيروي زميني ارتش رونمايي شد.  

امير سرتيپ پوردستان در مراسم رونمايي از تانک سبلان گفته بود که تانک سبلان با طراحي جديد در بخش‌هاي مختلف به صورت بومي طراحي و ساخته شده است. اين تانک به گونه‌اي طراحي و ساخته شده که کاملا منطبق با زيرساخت‌هاي آمادي، آموزشي و تعميراتي نزاجا بوده و هيچ نيازي به سرمايه گذاري مجدد ندارد و تمام مراحل ساخت اين تانک نيز کاملابومي است.

مشخصات فني تانک سبلان

اين تانک نمونه بهينه سازي و مهندسي معکوس شده تانک ام ۴۷ است که تغييرات مهمي در آن رخ داده است. توپ نصب شده بر روي تانک سبلان از نوع ام ۶۸ با کاليبر ۱۰۵ ميليمتري است که طراحي آن به توپ L ۷ انگليسي شباهت دارد و در دنيا به عنوان توپ اصلي استفاده مي‌شود. البته توپ اين نوع از تانک‌ها از گلوله‌هاي خان دار استفاده مي‌کند که استاندارد ساخت آن‌ها در ناتو تعريف شده است. اما نکته مهمي درباره گلوله‌هاي اين نوع وجود دارد اين است که متخصصان صنايع دفاعي کشورمان اعلام کرده اند که توپ ۱۰۵ ميليمتري سبلان بدون خان است.

 تانک ام ۴۷ در نمونه اصلي با يک توپ ۹۰ ميلي متري مجهز مي‌شود که به صورت فابريک بر روي آن استفاده مي‌شود. يکي از تجهيزاتي که براي محافظت از اين تانک در برابر نيروهاي پياده استفاده مي‌شود  يک مسلسل هم محور ۷.۶۲ ميلي‌متري که بر روي برجک خود در جايگاه فرمانده نصب مي‌شود.

سامانه هاي مخابراتي که در همه تجهيزات به خصوص تجهيزات زرهي نقش مهمي دارند؛ در تانک سبلان نيز به صورت بومي و با کيفيت بيشتر نسبت به نمونه آمريکايي خود طراحي و ساخته شده است.

تانک ام ۴۷ سمت راست و تانک سبلان سمت چپ

سيستم کنترل آتش که يکي از بخش‌هاي مهم تانک‌ها و ادوات زرهي به شمار مي‌رود در اين تانک نسبت به نمونه آمريکايي خود ارتقا پيداکرده تا تانک سبلان در هنگام شليک به هدف با دقت بيشتري عمل کند. تعداد خدمه اين تانک ۴ نفر شامل فرمانده، راننده، بارگذار و توپچي اعلام شده که وظيفه آن‌ها هدايت و کاربري اين تانک ۴۶ تني است. در بخش موتور نيز تانک سبلان با يک قدم رو به جلو از موتور سوپر شارژ تانک ام ۶۰ با قدرت ۷۵۰ اسب بخار استفاده مي‌کند که ۱۶/۵ اسب بخار بر تن نيرو توليد مي‌کند.

برد حرکت اين تانک با استفاده از يک مخزن سوخت ۸۰۰ ليتري و سرعت ۶۰ کيلومتري مي‌تواند به برد عملياتي ۵۰۰ کيلومتري برسد.  سيستم انتقال قدرت تانک نيز به نظر مي‌رسد يک General Motors CD-۸۵۰-۴ باشد که ۲ دنده به جلو و ۱ دنده به عقب دارد. سيستم تعليق مورد استفاده در اين تانک نيز يک سيستم تعليق Torsion Bar است که راحتي و همينطور قدرت تردد نسبتا خوبي را براي تانک ايجاد کرده است.

ضخامت زره تانک سبلان در ضخيم‌ترين بخش خود در حدود ۱۰۰ ميليمتر است که با توجه به ساخت سلاح‌هاي ضد زره جديد مانند موشک‌هاي کورنت و ميلان و ساير تجهيزات ضد تانک در رده زره‌هايي با مقاومت پايين رده بندي مي‌شود. پوشش‌هاي ضد تانک نيز در اطراف تانک سبلان تعبيه نشده است که اين نيز يک نقطه ضعف در ساخت اين تانک به شمار مي‌رود. البته به نظر مي‌رسد که اگر قرار باشد از اين نوع تانک‌ها در ميدان‌هاي نبرد استفاده شود به طور قطع و با تصميم متخصصان دفاعي کشورمان در مرکز نوسازي شهيد زرهرن نزاجا تجهيزات ضد موشکي نيز بر روي اين تانک نصب شود. اين نوع از زره‌ها مي‌تواند بر حسب نوع منطقه‌اي که تانک‌ها بايد در آن حاضر شوند متفاوت باشد.

ارتش جمهوري اسلامي ايران در نظر دارد تا تانک‌هاي ام ۴۷  را با بروزرساني تا تانک سبلان ارتقا دهد تا همچنان بتواند از آن‌ها به صورت عملياتي استفاده کند. طبق اعلام برخي از منابع، ارتقا و برورساني تانک‌هاي سبلان مبلغي در حدود يک سوم هزينه ساخت تانک‌هاي ذوالفقار ۳ دارد.

تانک سبلان در رسانه‌هاي خارجي

پايگاه خبري Military today در گزارشي که در خصوص تانک ايراني سبلان نوشته آن را نسخه مهندسي معکوس شده تانک ام ۴۷ معرفي کرده است که يکي از محصولات بومي ساخت ارتش ايران است.

پايگاه خبري GLOBAL SECURITY و ARMY RECOGNITION نيز در مطالبي جداگانه تانک ايراني سبلان را مورد بررسي قرار دادند.