پیشنهاد مقام سابق وزارت خارجه: ایران و آمریکا دو جانبه گفتوگو کنند

ايلنا/ مديرکل پيشين وزارت امور خارجه شرايط پيش روي ايران و آمريکا براي بازگشت به برجام و گفتوگو راجع به مسائل منطقهاي و موشکي را مورد بررسي قرار داد و تاکيد داشت که آمريکا و ايران بايد مسائل خود را دو جانبه حل کنند.
قاسم محبعلي در گفتوگو با ايلنا، درباره حفظ برجام سال ۲۰۱۵ بدون تغيير و بازگشت آمريکا و اروپا به تعهداتشان بدون پيششرط،گفت: اين موضوع تابعي از اقدامات متقابل ايران و ايالات متحده است. آمريکاييها برجام که يک برنامه هشت ساله بود را نقض کردند و بايد به آن بازگردند.
وي افزود: رئيس جمهور ايران نيز تاکيد کرد که در گام پنجم، ايران ديگر تعهدي نسبت به برجام ندارد و هرگونه بخواهد تصميم ميگيرد و انجام ميدهد. بنابراين دو طرف بايد تصميم بگيرند که به برجام بازگردند.
اين کارشناس مسائل بينالمللي با بيان اينکه برجام يک برنامه هشت ساله بود که بين ايران و ۵+۱ تنظيم شده بود و هدف مشخصي را نيز دنبال ميکرد، اظهار داشت: بر اساس قطعنامههاي ششگانه شوراي امنيت سازمان ملل، برنامه هستهاي ايران تهديدي براي صلح و امنيت منطقه و جهان شناخته شده بود و به همين دليل ذيل بند ۴۱ فصل ۷ شوراي امنيت قرار گرفت. از نظر اعضاي شوراي امنيت وقتي يک کشور باعث تهديد صلح و امنيت تلقي شود شوراي امنيت تصميم ميگيرد با آن برخورد کنند.
وي اضافه کرد: در مقدمه برجام آمده هدف اصلي برجام اين است که به پيشرفت صلح و امنيت در منطقه و عرصه بين الملل کمک کند، لذا در برجام به صورت غيرمستقيم ذکر شده است که اين توافقنامه مقدمهاي است براي بحثهاي بعدي که در مورد صلح و امنيت در منطقه وجود دارد. بهنظر اروپا و آمريکا، برجام يک گام مهم در راستاي کنترل برنامه هستهاي ايران و تضمين صلحآميز بودن آن بود اما به اين مفهوم نيست که ساير اختلاف هاي ايران با اروپا و آمريکا حل و فصل شده است. آقاي جان کري به آقاي ظريف پيشنهاد کرد که راجع به سوريه، عراق و يمن نيز صحبت کنند اما وزير خارجه ايران گفت اجازه چنين کاري را ندارند.
محبعلي درباره اينکه آيا تاکيد ايران بر بازگشت آمريکا به برجام و سپس گفتوگو راجع به ساير مسائل شرايط را سخت نميکند، تاکيد کرد: اين موضعگيري ايران درست است. برجام يک برنامه تضمين شده بود و اگر قرار است مذاکرات نيز صورت بگيرد، ابتدا بايد ايالات متحده آمريکا به برجام بازگردد و به همراه اروپا، روسيه و چين به تعهداتشان عمل کنند.
وي خاطرنشان کرد: اما ايران نيز نبايد اين مسئله را به مفهوم پايان اختلافات بداند بلکه باب ديپلماسي و مذاکره را براي ساير موضوعات مورد مناقشه نيز باز بگذارد. اگر ايران بگويد که کما في سابق راجع به ساير موضوعات صحبت نميکند، طرفهاي ديگر نيز ميگويند که برجام کافي نيست. همانطور که ترامپ گفته بود بايد يک قرارداد جديد بنويسيم که همه موضوعات در آن باشد و برجام را کنار بگذاريم در حالي که اين موضوع به نفع ايران نيست، اکنون نيز ممکن است در صورت تاکيد ايران بر گفتوگو نکردن راجع به اين موضوع آنها نيز چنين موضعي بگيرند.
مديرکل پيشين وزارت امور خارجه بيان کرد: ايران ضمن تاکيد روي برجام بايد باب گفتوگو راجع به موضوعات ديگر را بدون اينکه خواسته باشد اين سند برجام دوباره از نو بازنگري شود، نيز باز بگذارد. اين مسائل، موضوعات متفاوتي هستند.
وي درباره موضوعات مورد مناقشه ايران و غرب يادآور شد: ايران نسبت به مسائلي مثل امنيت منطقه و رقابت تسليحاتي که بين کشورهاي منطقه وجود دارد نگرانيهايي دارد. آنها اگر به سياستهاي موشکي ايران اعتراض دارند ايران نيز به تهديد هستهاي اسرائيل، خريد سلاح هاي نامتعارف توسط عربستان سعودي، امارات و ساير کشورها، حمايت اين کشورها از جريانهاي مسلح و گروههاي نظامي تروريستي و يا حضور آمريکاييها در منطقه که ميتواند تهديدي براي ايران باشد و همچنين حمايت آمريکا از قدرتهايي که با ايران به دشمني ميپردازند، اعتراض دارد. اين موارد از موضوعاتي هستند که ميتوانند مورد بررسي قرار گيرند.
اين تحليلگر مسائل سياست خارجي با بيان اينکه همه مسائل بايد سر جاي خود مورد بررسي قرار بگيرند، گفت: متاسفانه سياست غلط گذشته ايران اين امکان را به آمريکاييها و اروپاييها داد که آنها مدعي شوند ايران آمادگي ندارد که راجع به پيشبرد و تامين صلح و امنيت منطقه همکاري کند.
وي درباره درخواست ژاپن و شوراي خليج فارس براي حضور در مذاکرات آتي ايران و کشورهاي غربي، اظهار داشت: موضوع پرونده هستهاي ايران در برجام بسته شد و پايان آن نيز در سال ۲۰۲۳ خواهد بود. ايران ميتواند پس از پايان برنامه اقدام مشترک[برجام] گفتگو با طرفهاي ديگر را پيش ببرد اما دليلي ندارد که ساير کشورها در موضوع برجام وارد شوند. امنيت خليج فارس و خاورميانه موضوعاتي منطقهاي و بين المللي هستند که ممکن است، تحت نظر سازمان ملل و با حضور کشورهاي ذينفع مذاکره و گفتوگو پيرامون آنها شکل بگيرد و ايران بخواهد با به حل و فصل اين مسائل بپردازد.
اين کارشناس ارشد مسائل منطقهاي اظهار داشت: به نظر نميرسد اين آمادگي در همسايگان ايران وجود داشته باشد که با ايران وارد مذاکره و گفتوگوهاي دوجانبه و حل و فصل موضوعات شوند، چرا که ايران قدرت بزرگتري است و به نفعشان نيست که دوجانبه گفتوگو کنند؛ به همين دليل سعي ميکنند که پاي قدرتهاي بزرگ را باز کند تا تعادل برقرار شود. بنابراين همانطور که در بند ۸ قطعنامه ۵۹۸ مربوط به جنگ ايران و عراق آمده است امنيت منطقه ميتواند زير نظر شوراي امنيت با حضور ساير قدرت هايي که ممکن است ذينفعان و صاحب قدرت باشند، مورد گفتگو قرار گيرد.
وي اضافه کرد: البته مساله انرژي و آبراهها از ديگر موضاعات منطقهاي هستند که حساسيت بين المللي نيز روي آنها وجود دارد؛ اما اينکه ايران بپذيرد از نو ساير طرفها در کنار ۵+۱ قرار بگيرند و گفتوگو کنند غيرمنطقي است. ايران بايد توجه داشته باشد نخست مشکلاتش را با ايالات متحده به صورت دوجانبه پيش برده و بعد از تشنج زدايي، به برجام بازگردنند و سپس راجع به ديگر مسائل به گفتوگو بپردازند؛ چرا که کشورهاي ديگر از تنش ميان آمريکا و ايران سوء استفاده ميکنند.