توکلی: به نام اصولگرا و اصلاح‌طلب وارد مجلس می‌شوند، به کام خود عمل می‌کنند

برنا/ عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام با بيان اينکه برخي نمايندگان رفاه طلب و مال دوست اند، گفت: خيلي از نمايندگاني که به نام اصولگرا و اصلاح طلب وارد مجلس مي شوند، به کام خود عمل مي کنند به جاي اينکه حامي افکار باشند، حاوي اميال اند.

«احمد توکلي»، عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام و نماينده پيشين مجلس، همواره از جمله افرادي بوده که نقدهايي پر سرو صدا و تقريبا بدون خط قرمز داشته است او در رابطه با عملکرد مجلس يازدهم معتقد است: «وقتي نماينده اي با پول عده اي ثروتمند بي مبالات و بي حميت ملي و وطني به صحنه مي آيد بايد مزد حاميان را بدهد.»

مشروح گفت و گوي احمد توکلي را در ادامه مي‌خوانيد:

با توجه به نزديک شدن به انتخابات 1400 موضوعي وجود دارد که مي خواهيم تحليل شما را بدانيم. امروز روساي دو قوه جزو کانديداهاي رياست جمهوري محسوب مي شوند. آيا کانديداتوري اين دو فرد موجب نخواهد شد از کار اصلي خود باز بمانند چون قوه قضاييه و قوه مقننه جزو نهاد هاي اصلي کشور هستند؟

صرف نظر از اينکه من با نامزدي اين دو برادر موافق يا مخالف باشم، پاسخ شما اين است که نه مانع نمي شود. چون اين ها نمي خواهند خود را از طريق کار ديگري جا بيندازند. اگر کار خودشان را خوب انجام بدهند از عهده جا انداختن خود بر مي آيند. قانون استعفاي شش ماه قبل از نامزد شدن در مورد نمايندگان استثنا است. اين قهري است. آقاي رييس جمهور که پشت تريبون و يا در تلويزيون ظاهر مي شود تبليغ حساب مي شود مي توان گفت آقاي روحاني را نشان ندهند؟! چون ديده مي شوند طبيعي است که اين امتياز براي سران قوا در مقايسه با رقبا آنها است.

برخي از عيوب مجلس که اسباب ناکارآمدي مجلس است ارتباط وثيقي با جنس اکثريت و اقليت ندارد بلکه ساختاري است. هر جناحي هم اکثريت داشته باشد، بدون آن که بخواهيم مطلق انديشي کنيم، معمولا از نظر ناکارآمدسازي چندان فرقي ندارد. ولي انگيزش، بينش، منش و روش نمايندگان و جناح هاي حاضر در مجلس، اثر تعيين کننده در سرنوشت مردم دارند. از عيب هاي ساختاري مي توان به نبود حزب موثر اشاره کرد. نظام پارلماني بدون حزب ناکارآمد مي شود. کار در مجلس کاري جمعي است و اگر حزب نباشد، آدم هاي نامناسبي وارد مجلس مي شوند چون حزبي در کار نيست. هر کسي بايد براي خودش راي جمع کند و وعده هايي مي دهد که مردم لمس کنند. اگر آدم خوبي باشد وقتي راي بياورد پشت در اتاق مثلا، وزير راه و وزير بهداشت مي نشيند و جاده و آمبولانس مي خواهد و در بهترين حالت کارپرداز موفقي براي حوزه انتخابيه اش خواهد بود و نه نماينده مردم و نه نماينده ملت ايران. ولي عمر احزاب بيش از عمر افراد است و براي آينده خود برنامه دارد و نمي تواند حرفي بزند که در آينده از جواب در بماند. اين مشکل ساختاري است. وقتي حزب نيست و لايحه اي وارد کميسيون مي شود معلوم است که ايجاد تفاهم غيرحزبي بين صاحبان اهداف و اغراض متفرق، بسيار دشوار است. اين عيب ساختاري صرف نظر از اين که اکثريت مجلس از چه دسته اي باشد نمايندگان را به منطقه گرايي، کم توجهي به مسائل ملي و در مقابل، مهم شمردن تمنيات شخصي سوق مي دهد. کم کَمَک تمايل در جهت گيري ها بيش از تعقل کارگر مي افتد و مسائل خٌرد در چشم نمايندگان جا را براي کلان نگري تنگ مي کند. مثلا 5 ماشين آتش نشاني را براي حوزه آوردن، براي نماينده راضي کننده تر و براي مردم چشم پٌرکن تر است تا اختصاص همان وقت به مطالعه، تحقيق و مشاوره و دادن يک راي خداپسندانه علمي منبعث از وظيفه شناسي ديني که خيرش به کل ملت مي رسد. اين را ديگر مردم نمي‌بينند پس نماينده را نيز خشنود نمي کند.

اين وضعيت مرا به ياد اين جملات علي امير مؤمنان عليه السلام مي اندازد: «يستَدَلَّ عَلَي ادبارِ الدُّوَلِ بِاَربَعٍ: تَضييعِ الاُصولِ وَ التَّمَسُّکِ بِالفُرُوعِ وَ تقديمِ الاَراذِلِ وَ تَاخيرِ الاَفاضِلِ.  چهار چيز باعث شکست حکومت‌ها مي‌شود: ضايع کردن اصول (مسائل مهم) و سرگرم شدن به فروع (امور کم‌اهميت) و به کار گماردن آدم‌هاي فرومايه و کنار گذاردن انسان‌هاي بزرگوار. »

چنان که ملاحظه مي فرماييد، تنها ساختارها نيستند که راهبر هستند، نماينده مانند هر فرد ديگري تحت تأثير بينش، دانش، انگيزه ها، تمايلات و نهادها و ساختارها تصميم مي گيرد. وقتي نماينده اي با پول عده اي ثروتمند بي مبالات و بي حميت ملي و وطني به صحنه مي آيد بايد مزد حاميان را بدهد. در اصطلاح اقتصاد سياسي به اين مناسبات، تجارت نفوذ گفته مي شود. در واقع يک معامله سلف بين دو طرف شکل مي گيرد. امروز در انتخابات، آن زرسالار با تأمين مخارج تبليغات نفوذ را پيش خريد مي کند و در فصل بودجه، اين نماينده با پيشنهاد حذف يک تعرفه وارداتي، يا وضع يک نرخ جايزه صادراتي (تا کدام، منافع زرسالار را بهتر تأمين کند) خدمت پيش خريد شده را ارائه مي کند. متاسفانه برخي نمايندگان رفاه طلب و مال دوست اند از ابتدا چنين نيستند ولي به دليل عدم مراقبت از خود و انگيزه ها و تمايلات خود، کژمنش و کژ روش مي شوند. به جاي آن که با اکثريت مردم همرأيي و همراهي داشته باشند، با ثروتمندان لاابالي آمد و شد مي کنند. نماينده اي که در سور و سوگ اشراف شرکت کند و در سفر و حضر با آنان باشد، نمي تواند درد مردم را بفهمد. تعدادي از آنها نگاهي بسيار کوتاه مدت دارند و مي گويند تا دير نشده، بار خود را ببنديم عبرت نمي‌گيرند. اين نمايندگان محترم بايد برگردند و پشت سر خود را ببينند. بايد ببينند که چه آدم هاي محترم و مشهور و پر سر و صدايي همين جا بودند که الان نيستند. به نظر مي رسد، مجلس يازدهم نسبت به سلف خويش، از اين عيوب خانمان سوز بيشتر فاصله دارد ولي آثار فقدان حزب مؤثر و قوي هر دو را مي آلايد البته.

زماني جناح ها و گروه ها بخشي از کار حزب را انجام مي دادند اين کار مثبت بود و برخي از ناکارآمدي ها را جبران مي کرد. اين مساله هم امروز دچار مشکل شده است و خيلي از نمايندگاني که به نام اصولگرا و اصلاح طلب وارد مجلس مي شوند، به کام خود عمل مي کنند به جاي اينکه حامي افکار باشند، حاوي اميال اند.

در مجلس هفتم من نماينده تهران بودم و مرحوم دکتر احمد احمدي، استاد تمام فلسفه غرب در دانشگاه تهران صبح جمعه اي به من زنگ زد و گفت من دنبالتان مي آيم تا با هم برويم نماز جمعه (او هم نماينده تهران بود) قبول کردم. به محض آغاز حرکت، شروع کرد به گله از مجلس که چرا عده اي با تشکيل جلسات در داخل و خارج مجلس دارند پخت و پز مي کنند، تا عقايد خودشان را پيش ببرند.  در تمام مسير رفت، آن مرحوم در همين سياق سخن مي گفت. در مسير بازگشت پيشنهاد ايشان براي تشکيل جمعي که عقايد ما را پيش ببرد، موضوع بحث مان بود. پياده که شدم گفتم دکتر هيچ توجه کردي که ما تمام مسير را پخت و پز مي کرديم. ما هم بايد اشپزي بلد باشيم و فقط براي خودمان آش نپزيم، براي مردم هم بپزيم. لابي بدون وفا به مردم بد است. لابي براي مقاصد غيرديني و غير ملي بد است. بايد لابي براي مردم باشد ولي باند بازي براي خود نباشد. مجلس جاي لابي است اينکه نماينده تهران اتاق فکري خارج از مجلس داشته باشد عيبي که ندارد هيچ، بلکه لازم است. اگر من نماينده از رفقاي خارج از مجلسم که کار کرده اند و اهل فکر هستند کمک بگيرم تا گره از کار مردم باز کنيم، اين عين انجام وظيفه است. اما اگر با هم ببنديم که منافع اشخاص را تامين کنيم اين بد است. هدف فرق مي کند. وقتي هدف من، خودم و رفقايم باشيم براي ارضاي اين خودپرستي، دروغ هم مي گويم و خدا و مردم در نظرم نيستند و با روش بد لابي مي کنم. اما وقتي هدف من صرفا مردم و منفعت کشور است دروغ نمي گويم مي روم مطالعه مي کنم و با نمايندگان حرف مي زنم و از راه اقناع و نه فريب، لابي مي کنم.

در اين دوره دو سوم نمايندگان مجلس جديد هستند چون مجلس قبلي بد عمل کرد و نتوانست مردم را راضي کند. اين افراد جديد دوره نديده اند. هيئت رئيسه بايد براي تقويت مجلس با استفاده از ظرفيت هاي مرکز پژوهش ها دوره هاي آموزشي بگذارد.

دولت از انتقاد در زبان تعريف مي کند، ولي در عمل به دنبال نقد مؤيَد است. دولت بايد به خودش تذکر دهد که همه انتقادات درست نيست. قانون اساسي ما مي گويد بدون محاکمه کسي نمي توان جرمي را به او نسبت داد؛ ولي همين قانون مي‌گويد مي توان با سوال و تحقيق و تفحص و استيضاح پيش از محاکمه، رئيس جمهور و وزرا را به جرائم مختلفي متهم کرد و بعد از اتمام کار محاکمه سياسي در مجلس تازه پرونده را به دادگاه ارجاع مي دهند و اي بسا حکم قاضي برائت باشد! مهار صاحبان قدرت آنقدر مهم است که قانون اساسي به نمايندگان چنين اجازه اي را داده است. هر کسي وارد دولت مي شود بايد خودش را آماده کند.  البته کسي که ميخواهد دلسوزي و خيرخواهي کند؛ بايد آدابي  را نيز رعايت کند.

---

بازار

---