فوکویاما: درگیری اصلی در منطقه بین ایران و عربستان است، اما ...

انتخاب/ پهپاد‌ها نسبتاً ارزان هستند، هدف قرار دادن آن‌ها سخت است و بدليل نبود خلبان، جان نيروي انساني را نيز به خطر نمي‌اندازند. نظاميان در سرتاسر جهان اکنون در چالش هستند تا دريابند که چگونه از خود در برابر پهپاد‌ها دفاع کنند و مشخص نيست چه کسي در مسابقه تسليحاتي بين پهپاد‌ها و اقدامات متقابل پهپادي پيروز خواهد شد. اما اين احتمال وجود دارد که جهان آخرين جنگ مبتني بر تانک خود را در طول جنگ ۲۰۰۳ عراق ديد.
 
فرانسيس فوکوياما، نظريه‌پرداز مشهور علوم سياسي در يادداشتي براي American Purpose نوشت: در اوايل سال ۲۰۱۰ که من براي اولين بار با پهپاد‌ها شروع به کار کردم، پيش‌بيني کردم که اگر مي‌توانم يک پهپاد داشته باشم، هرکس ديگري نيز مي‌تواند، و اين تأثيرات بزرگي براي سياست جهاني خواهد داشت. در آن زمان، فناوري پهپاد‌ها تا حد زيادي توسط ايالات متحده و اسرائيل کنترل مي‌شد، اما من متذکر شدم که گسترش وسيع آن و تغيير ماهيت درگيري‌هاي بين کشور‌ها امري اجتناب ناپذير است. معتقد بودم که از آن‌ها براي استفاده‌هاي خاص از جمله ترور‌هاي هدفمند بکار گرفته خواهد شد و هنري سوکولسکي اخيراً پيش‌بيني کرده بود که مي‌توان از آن‌ها عليه زيرساخت‌هاي حياتي مانند نيروگاه‌هاي هسته‌اي استفاده کرد. هنوز هيچ يک از اين تهديد‌ها عملي نشده است، اما فضاي جهاني، ديگر توسط پهپاد‌هاي نظامي تغيير کرده است.
در ادامه اين مطلب آمده است: بازيگر اصلي اين تحول، ترکيه، و در دوره رئيس جمهوري رجب طيب رجب اردوغان است. اين کشور پهپاد‌هاي داخلي خود را توليد کرده و در چندين درگيري نظامي اخير از آن‌ها به نحو احسن استفاده کرده است: ليبي، سوريه، در جنگ قره باغ بين ارمنستان و آذربايجان و جنگ با پ‌ک‌ک در داخل مرز‌هاي خود. در اين روند، اين کشور خود را به يک بازيگر اصلي و قدرت منطقه‌اي با توانايي بيشتري در شکل دادن به نتايج درگيري‌ها در مقايسه با روسيه، چين و ايالات متحده ارتقا داده است.
پهپاد‌هاي ترکيه‌اي مانند بايراکتار تي‌بي۲ و عنقا-اس توسط بايکار ماکينه، شرکت صنايع دفاعي ترکيه به رهبري سلچوک بايراکتار، ساخته شد. انگيزه ايجاد پهپاد‌هاي توليد داخل ناشي از تحريم نظامي ايالات متحده در سال ۱۹۷۵ بود و عدم تمايل واشنگتن به فروش پهپاد‌هاي پيشرفته "پريديتور" و "ريپر" به اين کشور. موجب شد تا ترکيه پهپاد‌هاي "هرون" را از اسرائيل خريداري کند، اما متوجه شد که اين رابطه نيز مشکل ساز است. با اين وجود ساخت پهپاد‌ها براي ترکيه چندان هم سخت نشد و جديدترين پهپاد‌هاي ترکيه نيز بسيار چشمگير هستند. بايراکتار تي‌بي۲ مي‌تواند ۲۴ ساعت در آسمان بماند و مأموريت‌هاي شناسايي و تهاجمي را انجام دهد.
کارآيي اين سلاح‌ها اولين بار در مارس ۲۰۲۰ در خارج از مرز‌هاي ترکيه در سوريه نشان داده شد؛ جايي که آنکارا به تلافي حمله سوريه با حمايت روسيه که منجر به کشته شدن ۳۶ سرباز ترکيه شد، حمله ويرانگري به نيرو‌هاي نظامي سوريه که در حال انتقال به استان ادلب در مرز ترکيه بودند انجام داد. تصاوير ويدئويي نشان مي‌داد که آن‌ها خودرو‌هاي زرهي سوريه را يکي پس از ديگري از جمله بيش از ۱۰۰ تانک، نفربر زرهي و سيستم‌هاي دفاع هوايي را منهدم مي‌کنند.

---

بازار

---

حمله سوريه به طور کامل متوقف شد و استان ادلب به عنوان پناهگاهي براي پناهندگان امن شد. سپس در ماه مه، پهپاد‌هاي ترکيه براي حمله به يک پايگاه هوايي در ليبي که توسط نيرو‌هاي ژنرال خليفه حفتر مورد استفاده قرار مي‌گرفتند استفاده شدند، اين حمله با تحميل تلفات سنگين به نيرو‌هاي حفتر که مي‌خواستند طرابلس را تصرف کنند، پايان يافت. سرانجام، در طول جنگ قره باغ در ماه سپتامبر، پهپاد‌هاي ترکيه که در ارتش آذربايجان عليه ارمنستان استفاده مي‌شدند، تخمين زده شد که دست کم ۲۰۰ تانک، ۹۰ خودروي زرهي و ۱۸۲ قبضه توپ را منهدم کرد و اين ارمنستان را مجبور کرد که از خاک آذربايجان خارج شود. اين موضوع به يک افتخار ملي در ترکيه تبديل شده است.
به نظر من ترکيه با استفاده از پهپاد‌ها قصد دارد ماهيت قدرت زميني را تغيير دهد به گونه‌اي که ساختار‌هاي موجود نظامي را تضعيف کند؛ به روشي که پيش‌تر درِدناوت‌ها ناو‌هاي جنگي را منسوخ کرد؛ يا ناو‌هاي هواپيمابر که ناو‌هاي جنگي را در جنگ جهاني دوم منسوخ کرد. تسليحات زميني ترکيبي از آن نوع هستند که دو بار عراق را در جنگ‌هاي خليج فارس شکست دادند و در آن تسليحات زميني با توجه به تانک‌ها ساخته مي‌شدند و برتري آن‌ها به اين دليل بود که سال‌ها فقط يک تانک مي‌توانست يک تانک ديگر را نابود کند. يکي از واقعيت‌هاي کم شناخته شده در مورد جنگ خاورميانه ۱۹۶۷ اين بود که در حمله هوايي گسترده اسرائيل تنها چند تانک مصري از هوا منهدم شدند، زيرا ضربه زدن به يک هدف بسيار کوچک با هواپيما بسيار دشوار بود. در طي سال‌هاي بعدي، مهمات‌هايي با هدايت دقيق شروع به توليد انبوه شدند و هدف قرار دادن تانک‌ها بسيار آسان‌تر شد. اما آن‌ها هنوز هم به تسليحات گران قيمتي مانند هواپيماي تهاجمي اي-۱۰ احتياج داشتند و اين به نوبه خود دفاع هوايي گران قيمتي را براي استفاده در برابر يک تجهيزات پيچيده طرف مقابل ضروري مي‌کرد.
پهپاد‌ها اکنون اين روند را به ميزان قابل توجهي تغيير داده اند، زيرا نسبتاً ارزان هستند، هدف قرار دادن آن‌ها سخت است و بدليل نبود خلبان، جان نيروي انساني را نيز به خطر نمي‌اندازند. نظاميان در سرتاسر جهان اکنون در چالش هستند تا دريابند که چگونه از خود در برابر پهپاد‌ها دفاع کنند و مشخص نيست چه کسي در مسابقه تسليحاتي بين پهپاد‌ها و اقدامات متقابل پهپادي پيروز خواهد شد. اما اين احتمال وجود دارد که جهان آخرين جنگ مبتني بر تانک خود را در طول جنگ ۲۰۰۳ عراق ديد.
پهپاد‌ها براي ارتقاء ترکيه به عنوان يک قدرت منطقه‌اي در سال ۲۰۲۰ اقدامات زيادي انجام داده اند. اين کشور اکنون نتايج سه درگيري را به طور قاطع شکل داده و گفته است که موارد مشابه بيشتري را انجام خواهد داد. خاورميانه که به نظر مي‌رسيد در امتداد خطوط سني و شيعه قطب‌بندي شده است و اين دو مخالف اصلي، عربستان سعودي و ايران هستند، در واقع کاملاً چند قطبي است. ترکيه خود را به طور دائم با هيچ کشوري همسو نکرده است. اين کشور در ليبي با قدرت‌هاي سني مذهب کشور‌هاي حوزه خليج فارس مخالفت کرده است. همزمان با حمله به نيرو‌هاي روسي در سوريه با خريد سامانه دفاع هوايي اس-۴۰۰ روسيه را در کنار خود قرار داده است و علي‌رغم ادامه عضويت در ناتو، از همسويي اهداف خود با واشنگتن امتناع ورزيده است. با اين وجود پهپاد‌هاي بايراکتار تي‌بي۲ را نيز به اوکراين فروخته است که اين امر مي‌تواند در حل اين درگيري روسيه و اوکراين کمک کند.
اين پيامد‌هاي خوبي به همراه داشته است. مداخله ترکيه در سوريه آوارگاني که در استان ادلب پناهنده شده بودند را نجات داد. اگر اسد در بازپس گيري اين استان موفق مي‌شد، يک بحران بزرگ ديگر پناهندگي با پيامد‌هاي بزرگ براي اروپا ايجاد مي‌شد. معلوم نيست اگر ژنرال حفتر طرابلس را اشغال مي‌کرد، موضع جهاني نسبت به آن چه مي‌شد. از طرف ديگر، مداخله ترکيه در قره باغ کوهستاني يک بحران گسترده پناهجويان را براي ارامنه ايجاد کرد، اما از سويي ديگر به بحران يک ميليون آواره آذربايجاني پايان داد. ماهيت چند جانبه درگيري‌هاي خاورميانه حل آن‌ها را دشوارتر مي‌کند و يکي از دلايلي است که پس از نزديک به يک دهه جنگ داخلي سوريه همچنان ادامه دارد.
بسياري از منتقدان سياست‌هاي پهپادي آمريکا هنوز هم در جهاني زندگي مي‌کنند که فکر مي‌کنند آمريکا و اسرائيل اصلي‌ترين کاربران اين فناوري هستند. اما آن جهان در حال حاضر وجود ندارد و به سرعت جاي خود را به جهاني مي‌دهد که در آن پهپاد‌ها به سلاح‌هاي اصلي ميدان جنگ تبديل مي‌شوند. آنچه که در طي ده سال آينده به نظر مي‌رسد پيش‌بيني هرکسي باشد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar