شفاف‌سازی سخنگوی وزارت خارجه؛ از مذاکرات وین تا گفتگوهای منطقه‌ای

ايسنا/ سخنگوي وزارت امور خارجه تأکيد کرد که سابقه عهدشکني آمريکا موجب شده تا راستي‌آزمايي اکنون از اهميت بالايي برخودار باشد و طبيعي است که ايران اکنون خواهان راستي‌آزمايي دقيق اقدامات آمريکا باشد.

سعيد خطيب زاده، سخنگوي وزارت امور خارجه با حضور در يک جلسه گفت وگوي زنده با جمعي از خبرنگاران خارجي از جهان عرب و کشورهاي غربي در بستر برنامه «کلاب هاوس» به تبيين مواضع جمهوري اسلامي ايران در خصوص برخي از مهم‌ترين موضوعات مرتبط با کشور پرداخت و به سوالات خبرنگاران و تحليلگران حاضر در اين نشست مجازي پاسخ گفت. اين نشست  به زبان انگليسي و از سوي وبگاه عرب زبان «جاده ايران» و به ميزباني علي هاشم، تحليلگر اين وبگاه و خبرنگار شبکه الجزيره انگليسي برگزار شد و بيش از ۱۰۰ دقيقه به طول انجاميد.

گفت‌وگو با عربستان و مسائل منطقه‌اي

---

بازار

---

سخنگوي وزارت امور خارجه در پاسخ به نخستين پرسش در خصوص اخبار غيررسمي مبني بر گفت وگوي مقامات ايراني و عربستاني در عراق، بدون اعلام نظر در خصوص صحت و سقم و يا محتواي گزارش رسانه‌هاي خارجي، اظهار داشت که «در خصوص گزارشي که نخستين بار در نشريه فايننشيال تايمز منتشر شد، بايد  بگويم که ما به طور کلي از هر ابتکاري براي کاهش تنش‌ها و افزايش همکاري در منطقه ما استقبال مي‌کنيم و قطعا به دنبال برقراري نوعي گفت‌وگو و ارتباط با همسايگان خود هستيم.»

خطيب‌زاده با مرور تاريخ روابط اخير ايران و عربستان به تلاش برخي کشورهاي منطقه اي و فرامنطقه‌اي از جمله عراق، کويت، پاکستان، چين و آلمان در برقراري گفت وگو بين تهران و رياض اشاره داشته و تصريح داشت که همواره بين دو کشور حتي در چند سال اخير، ارتباطات و تماس هاي مستقيم و غيرمستقيم جريان داشته است.

رئيس مرکز ديپلماسي عمومي وزارت امور خارجه با بيان اينکه قصد اظهار نظر در خصوص گزارش مشخصي که در رسانه‌ها منتشر شده را ندارد، اشاره داشت که ميان ايران و عربستان سعودي همواره از طرق و مسيرهاي گوناگون تماس‌ها و ارتباطاتي برقرار بوده و اين امر هيچ‌گاه به طور کامل قطع نشده است.

خطيب زاده در پاسخ به اين سوال که آيا در دوران پساترامپ، ايران و عربستان به سمت کاهش تنش حرکت کرده‌اند، گفت از جانب ايران همواره تلاش‌هايي براي کاهش تنش در جريان بوده است و مي‌توان گفت که اخيرا نشانه‌هاي مثبتي از جانب عربستان سعودي نيز در اين راستا بروز کرده است، با اين وجود «برکسي پوشيده نيست که دشواري‌هاي قابل توجهي در اين مسير وجود دارد و ميان دو کشور در خصوص برخي موضوعات منطقه‌اي و دوجانبه اختلافات جدي وجود دارد، اما تصور مي‌کنم که به نفع هر دو کشور و همچنين ثبات و صلح منطقه‌اي است که راهي براي حل و فصل اختلافات بيابيم.»

در ادامه علي هاشم با اشاره برخي گزارش‌هاي منتشره مبني بر برگزاري برخي نشست‌ها ميان مقامات امنيتي ايران با کشورهايي نظير اردن و امارات، گفت آيا اين همان گفت‌وگوهاي منطقه‌اي است که ايران از مدت‌ها پيش خواهان آن بوده است؟

منطقه نيازمند ابتکارهاي درون‌زاست

سخنگوي وزارت امور خارجه در پاسخ به اين سوال گفت: در منطقه ما ابتکارها و چارچوب‌هاي بومي و درون‌زايي نظير نامه شوراي همکاري خليج فارس که با تلاش امير کويت به ايران آورده شد و همچنين ابتکار صلح هرمز وجود دارد که مي‌توانند مورد پيگيري قرار گيرند. خطيب‌زاده با استقبال از اينکه عراق به عنوان کشوري که با همه طرف‌ها در منطقه در ارتباط است در زمينه کاهش تنش در منطقه به بازيگري بپردازد، گفت ميان ايران و کشورهاي منطقه تعاملاتي وجود داشته است، با اين وجود هنوز براي آنکه گفته شود ترتيبات منطقه‌اي واقعي در حال شکل‌گيري است، زود است.

خطيب زاده در ادامه اظهار داشت که تحولات منطقه اي در مسير درستي قرار گرفته است و دستاورد تحولات اخير اين بوده که آن دسته از کشورهايي به ترامپ چشم دوخته بودند، دريافتند که منطقه نيازمند يک ترتيبات درونزاد و بومي است و اين ادراک، يک اتفاق خوب است و بايد از اين فرصت بهره گرفت.

معاون وزير امور خارجه در پاسخ به پرسشي در خصوص موانع برقراري يک اجماع در منطقه، چندين مانع و معضل را برشمرد از جمله انباشت بحران‌ها و مناقشات حل­نشده منطقه‌اي که نقطه سرآغاز آن، اشغال اراضي فلسطينيان بوده و همچنين مشکلات شناختي و تفکر حذف ديگر بازيگران و بازي حاصل جمع صفر که از سوي برخي قدرت‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي پيگيري شده است و درنهايت، بي‌اعتمادي ساختاري در سطح منطقه و مداخلات کشورهاي خارج از منطقه که باعث رقابت قدرت‌هاي جهاني در سطح منطقه براي غارت انرژي و همچنين فروش ميلياردها دلار تسليحات به کشورهاي منطقه شده است.

خطيب زاده در ادامه تأکيد کرد که دو طرح منطقه‌اي براي خليج فارس از داخل منطقه پيشنهاد شد داست که يکي طرح نامه شوراي همکاري در دسامبر ۲۰۱۶ است که با تلاش امير فقط و کويت به ايران آورده شد و ايران نيز در سفر جناب آقاي روحاني به عمان و کويت در مارس ۲۰۱۷ جواب مثبت داد و ديگري نيز بتکار صلح هرمز که از سوي ايران طرح گرديد. وي تاکيد کرد حل  اختلافات منطقه‌اي و مسائل شناختي، نيازمند يک نقطه شروع است.

سعيد خطيب‌زاده تصريح کرد که نمي‌توان به تمام پرونده‌هاي منطقه‌اي به يک چشم نگاه کرد و براي حل مسائل آن‌ها راه‌حل يکسان ارائه داد، چراکه هريک از اين پرونده‌ها، از جمله اوضاع لبنان، يمن و سوريه، مشخصه‌ها و ويژگي‌هايي متفاوتي دارند.

گفت‌وگوهاي وين

رئيس مرکز ديپلماسي وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسشي پيرامون گفت وگوهاي هسته‌اي در وين و چشم‌انداز اين گفت وگو، روند گفت‌وگوها در وين را «اميدوارکننده» توصيف کرد و گفت: پيشرفت‌هايي به دست آمده است و همه طرف‌ها «جديت و اراده سياسي» خود را براي دستيابي به نتيجه نشان داده‌اند.

سخنگوي وزارت امور خارجه با بيان اينکه گفت‌وگوها در فضايي «نسبتا سازنده» برگزار شده است، گفت ايران و ۱+۴ در خصوص رسيدن به وضعيت «پايبندي در برابر پايبندي» به بحث و تبادل نظر پرداخته‌اند و گفت‌وگوها اکنون به اندازه‌اي پيشرفت داشته است که بتوان کار بر روي نگارش متن، دستکم در خصوص بخش‌هاي کمتر مورد اختلاف را آغاز کنند.

وي تصريح کرد که هنوز در خصوص موضوعات قابل توجهي از جمله ترتيب اقدامات، رفع کليه تحريم‌ها و راستي‌آزمايي اختلاف نظر وجود دارد، با اين وجود «تصور مي‌کنم که همه در وين اراده کافي پيشرفت به نمايش گذاشته‌اند.»

خطيب‌زاده در پاسخ به اين سؤال که آيا طرفين در حال نگارش يک توافق موقت علاوه بر توافق اصلي هستند، تأکيد کرد که برجام صرفا يک بار مورد مذاکره قرار گرفته و هم اکنون هيچ مذاکره جديدي پيرامون متن اين توافق انجام نمي‌گيرد.

وي نشست کنوني در وين را يک گفت وگوي فني بين ايران و اعضاي باقي مانده در برجام (۴+۱) در خصوص نحوه پايبندي کامل آمريکا به قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت توصيف کرده و گفت: هيچ‌گاه بحثي در خصوص يک توافق موقت صورت نگرفته است، بلکه آنچه مورد بحث قرار گرفته، چگونگي پايبندي کامل ايالات متحده به برجام، نحوه راستي‌آزمايي و سپس لغو اقدامات جبراني ايران ناشي از نقض فاحش برجام از سوي واشنگتن، بوده است.

خطيب‌زاده افزود: «منظور از نگارش متن اين است که همه طرف‌ها اکنون به نقطه‌اي رسيده‌اند که اکنون مي‌توانند وارد جزئيات شده و تمام اقداماتي که ايالات متحده بايد انجام دهد و همچنين آنچه ايران پس از راستي‌آزمايي و در پاسخ انجام مي‌دهد را فهرست کنند.»

تفاهمنامه ايران و چين

در ادامه اين گفت وگوي مجازي، سوالي در خصوص تأثير توافق اخير بين ايران و چين بر پويش‌هاي منطقه‌اي مطرح شد.

معاون وزير امور خارجه اين سند را «نقشه راهي» براي روابط راهبردي ميان ايران و چين خواند و به ارائه توضيحاتي در خصوص نقطه آغاز و سرانجام سند و نقشه راه مشارکت جامع راهبردي بين ايران و چين پرداخته و گفت: سندي که در حال حاضر به دست آمده است حاصل ۴ سال رفت و برگشت متن‌هاي پيشنهادي ميان دو کشور است و نهايتا اين متن در ماه فوريه نهايي شد و در سفر اخير وزير خارجه چين به تهران به امضا رسيد.

خطيب‌زاده با تأکيد بر اينکه اين سند متأثر از روابط ايران با اروپا يا ديگر کشورها نيست، گفت روابط ميان تهران و پکن روابطي واقعي است و انعقاد اين تفاهمنامه به ايجاد روابط خارجي متوازن‌تري براي ايران «کمک شاياني» خواهد کرد، با اين وجود بايد به خاطر داشت که چين با برخي ديگر از کشورهاي منطقه نيز چنين اسنادي به امضا رسانده است.

سخنگوي وزارت امور خارجه همچنين يادآور شد که جمهوري اسلامي ايران همواره به دنبال تنوع‌بخشي به روابط خارجي خود بوده و چين هم يکي از شرکاي اصلي ايران است و طبيعي است که چنين سندي ميان دو کشور به امضا برسد.

راستي‌آزمايي اقدامات آمريکا

خطيب زاده در پاسخ به پرسش ديگري در خصوص راستي‌آزمايي اقدامات طرفين در برجام، اين مسئله را امري سهل و ممتنع توصيف کرد و گفت: راستي‌آزمايي اقدامات ايران بسيار ساده است، چراکه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي مرجع بررسي و راستي‌آزمايي اين مسئله است و به سادگي مي‌تواند اقدامات ايران را مورد بررسي قرار دهد، اما در مقابل راستي‌آزمايي اقدامات آمريکا و ديگر طرف‌هاي برجام امري دشوار است.

وي تأکيد کرد که سابقه عهدشکني آمريکا موجب شده تا راستي‌آزمايي اکنون از اهميت بالايي برخودار باشد و طبيعي است که ايران اکنون خواهان راستي‌آزمايي دقيق اقدامات آمريکا باشد.

خطيب‌زاده گفت: همانگونه که آژانس بين‌المللي انرژي اتمي صرف اعلاميه‌هاي ايران بر روي کاغذ را نمي‌پذيرد و بر راستي‌آزمايي حضوري و فيزيکي تأکيد دارد، ايران نيز نمي‌خواهد تحريم‌ها صرفا روي کاغذ رفع شوند و از اين رو خواهان آن است که رفع تحريم‌ها را به صورت عملي مورد راستي‌آزمايي قرار دهد و شاهد آن باشد که تحريم‌ها در حوزه‌هاي مختلف از جمله مبادلات مالي، بانکداري، فروش نفت، بيمه، حمل و نقل و هرچيز ديگر مربوط به تعهدات ايالات متحده، واقعا رفع شده باشند.

به گفته سخنگوي وزارت امور خارجه، يکي از موضوعات مهم مورد بحث ميان ايران و ديگر طرف‌ها، چگونگي راستي‌آزمايي اقدامات ايالات متحده است.

زمانبندي و ترتيبات اجراي تعهدات

در ادامه خبرنگار روزنامه نيويورک تايمز سوالي در خصوص زمانبندي و ترتيب اجراي اقدامات براي بازگشت آمريکا به برجام و توقف اقدامات جبراني ايران مطرح کرد و پرسيد که کداميک از طرفين اولين اقدام را انجام مي‌دهند و چه زماني براي حصول يک تفاهم متصور است؟

خطيب‌زاده با بيان اينکه لازم است که ميان ايران و ۱+۴ از يکسو و از ۱+۴ و ايالات متحده از سوي ديگر در خصوص طرح‌ريزي اقدامات يک تفاهم شکل بگيرد، گفت: منظور از ترتيب‌بندي sequencing، اقدامات عملي و ترتيبات رفع تحريم‌ها و همچنين چگونگي پايبندي کامل ايالات متحده است و منظور ايران از عبارت ترتيب‌بندي اين است که ايالات متحده بايد تعهدات خود را با ترتيبي که توافق ميشود اجرا کرده و ايران اين امر را راستي‌آزمايي کند.

سخنگوي وزارت امور خارجه با اشاره به توافق سه ماهه ميان ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي که در ماه مي منقضي مي‌شود، گفت: ايران در مذاکرات عجله ندارد، اما در عين حال خواهان گفت‌وگوهاي مطول و فرسايشي نيز نيست.

ي تأکيد کرد که اکنون پنجره فرصتي ميان ايران و آژانس ايجاد شده است که زمانبندي مشخص دارد، اما بايد صبر کرد و ديد که آيا ايالات متحده مي‌تواند تا آن تاريخ تمام اقدامات لازم براي پايبندي به برجام را انجام دهد يا نه.

تأثير انتخابات بر پرونده هسته‌اي

سخنگوي وزارت امور خارجه در پاسخ به اين سوال که تأثير انتخابات و تغيير دولت بر روند گفت‌وگوها چه خواهد بود و اينکه آيا دولت آينده بايد کار را از جايي که دولت کنوني به سرانجام رساند ادامه دهد يا نه، گفت: «به عنوان يک اصل، سياست خارجي در ايران حوزه‌اي غيرجناحي است و ما آن را بر اساس مرزبندي‌هاي حزبي تعريف نمي‌کنيم. ثبات مواضع ايران در خصوص مسئله هسته‌اي دقيقا ناشي از همين مسئله است که ما سياست‌هاي خود را بر اساس منافع ملي و از طريق يک گروه فراگير از مقامات ارشد، يعني همان شوراي عالي امنيت ملي، تعيين و تدوين مي‌کنيم.»

از اين رو، مسئله هسته‌اي يا ديگر موضوعات امنيت ملي، با تغيير دولت‌ها دستخوش تغيير نمي‌شوند و سياست‌هاي مربوط به آن‌ها توسط کليت نظام سياسي تدوين مي‌شود.

وي افزود: «از روز نخستي که ما تدابير جبراني را آغاز کرديم، تأکيد داشتيم که ابتدا ايالات متحده بايد به تعهدات خود بازگردد. اين سياست در طول دولت ترامپ تغيير نکرد و در هيچ دولت ديگري نيز تغيير نخواهد کرد. منظور من از ثبات سياست، چنين امري است.»

مسير مثبت در منطقه و گفت‌وگوهاي هسته‌اي

در ادامه اين گفت وگوي مجازي خطيب زاده در پاسخ به چرايي وقوع تحولات مثبت در چند ماه پاياني دولت روحاني، اشاره کرد؛ به باور وي، سياست کارزار فشار حداکثري دولت ترامپ، اتکاي برخي کشورهاي منطقه به دولت ترامپ و ناديده انگاشتن ايران در گفت وگوها و ترتبيات منطقه اي در زمره موانعي براي برقراري گفت وگوها در سطح منطقه تا قبل از تغييرات در کاخ سفيد بوده است.

سخنگوي وزارت امور خارجه با اشاره به نقش مخرب برخي کشورهاي منطقه در طول چند سال گذشته در خصوص انعقاد توافق برجام و همچنين تحولات منطقه اي، اين کشورها مخالف يک ايران قوي و مستقل بودند و از اين رو، ايران پيشنهاد خود مبني بر «منطقه قوي» را مطرح کرد تا از اين طريق، همکاري ها بين کشورهاي منطقه اي شکل گيرد و اين برداشت اشتباه نزد برخي کشورهاي منطقه اي که ميتوان امنيت را به بهاي ناامني ديگران تامين نمود، برطرف کرد.

خطيب زاده در پاسخ به سوال ديگري در خصوص دستورکارهاي احتمالي بين ايران و عربستان در دوره جديد اظهار داشت: بين دو کشور در خصوص مسائل منطقه‌اي اختلاف نظر وجود دارد، اما در عين حال موضوعاتي مثل پايان بخشيدن به تراژدي يمن نيازمند همکاري دو طرف است. البته در خصوص مساله يمن، ايران از ابتدا بر طرح هاي سازمان ملل و نماينده ويژه اين سازمان در امور يمن، آقاي گريفيتس، نظر مثبت داشت و همچنين نماينده ايران در امور يمن نيز با آقاي گريفيتس و همچنين دولت نجات ملي گفت وگو و تعامل داشته است تا از اين طريق، طرح سازمان ملل به سرانجام برسد.

به گفته خطيب زاده، ايران بر اين باور است که عربستان حتي به تنهايي مي تواند جنگ عليه يمن را پايان دهد.

معاون وزير امور خارجه در پاسخ به سوالي در خصوص اظهار نظر پيرامون گزارش‌ها مبني بر گفتگوهاي امنيتي ايران با ديگر کشورهاي عربي از جمله مصر، اردن و امارات، وجود گفتگوهاي پنهان را غيرضروري دانست، زيرا که به اعتقاد خطيب زاده بين ايران و کشورهاي امارات و اردن روابط ديپلماتيک وجود دارد و دو طرف داراي نمايندگي ديپلماتيک در کشورهاي يکديگر هستند و تعاملات ديپلماتيک ايران با اردن و امارات برقرار است و حتي ميزان روابط تجاري ميان ايران و امارات روندي افزايشي داشته است. بااين حال، سخنگوي وزارت امور خارجه وضعيت کنوني را براي تسريع گفتگوهاي دوجانبه، سه جانبه و چندجانبه منطقه اي مطلوب قلمداد کردند.

همه زندانيان در برابر زندانيان

معاون وزير امور خارجه در پاسخ به پرسش ديگر در خصوص تبادل زندانيان بين ايران و آمريکا، سياست ايران را همه زندانيان در برابر همه زندانيان عنوان کردند.

وي با اشاره به اينکه زندانيان ايراني در کشورهاي مختلف از جمله استراليا، اروپا و امريکا به دليل اتهامات واهي در بازداشت به سر مي برند و اين روند در دوره ترامپ که به نوعي گروگان گيري محسوب مي شد، شدت يافت، به پيشنهاد وزير امور خارجه ايران در خصوص تبادل سراسري زندانيان بين ايران و آمريکا اشاره داشت و اين طرح را ضامن بستن اين فصل دررموضوعات في ما بين دو کشور ايران و آمريکا دانست.

چتر هسته‌اي

خطيب زاده در پاسخ به پرسشي مبني بر برخي اظهارنظرها گزارش‌ها پيرامون توافق اوليه بين ايران و روسيه براي بهره‌مندي تهران از چتر هسته‌اي روسيه، تأکيد کرد که منشأ چنين شايعاتي را نمي‌دانند و تسليحات اتمي، همانگونه که ايران بارها تأکيد کرده است، در دکترين دفاعي ايران هيچ جايگاهي ندارند.

وي تصريح داشت که سياست بدون تغيير ايران، منع توليد و استفاده از تسليحات هسته‌اي است که اين سياست ريشه در باورهاي ديني و فتواي رهبر انقلاب نيز دارد.

خطيب‌زاده همچنين در خصوص ادعاي چتر هسته‌اي روسيه، سياست نه شرقي و نه غربي ايران را يادآور شدند و اينکه يکي از مهم‌ترين دستاوردهاي انقلاب اسلامي، کسب استقلال از قدرت‌هاي جهان و اتکا به قدرت مردمي بوده است. لذا به گفته وي ، ايران هيچ نيازي به چتر هسته‌اي هيچ کشوري ندارد و استفاده ايران از برنامه هسته‌اي صرفا صلح‌آميز بوده  هيچ‌گاه به سمت نظامي‌گري حرکت نکرده و نخواهد کرد.

وضعيت افغانستان

خطيب‌زاده در خصوص امنيت افغانستان و گفتگوها بين رهبران طالبان با دولت مرکزي در کابل و همچنين خروج نيروهاي آمريکايي از اين کشور اظهار داشت که امنيت و ثبات افغانستان همانا امنيت و ثبات ايران است و به همين جهت آنچه در افغانستان مي‌گذرد همواره براي ايران حائز اهميت بوده است و به همين دليل است که ايران نقشي کليدي در برقراري دولت جمهوري اسلامي افغانستان در اين کشور داشته و همچنين ايران يک شريک جدي در کنفرانس بُن بوده و به افغانستان در دستيابي به قانون اساسي کنوني خود، کمک کرده و براي ارتقاء حقوق گروه‌هاي مختلف از جمله زنان، اقليت‌ها و قوميت‌ها در افغانستان تلاش کردهاست.

وي  در ادامه با تأکيد بر اينکه آينده افغانستان بايد توسط مردم افغانستان تصميم‌گيري شود، افزودند که به دليل چنين اهميتي است که ايران تلاش کرده تا گفتگوها بين دولت افغانستان و همه گروه‌ها از جمله طالبان را تسهيل کند. ايشان رويکرد ايران در قبال طالبان را اينگونه توصيف کردند که «طالبان مي‌تواند بخشي از آينده افغانستان بايد، اما همه آينده افغانستان نيست» و به همين دليل ايران حامي گفتگوهاي بين الافغاني است.

 خطيب زاده همچنين در خصوص خروج نيروهاي آمريکايي از افغانستان اظهار داشت که خروج مسئولانه نيروهاي آمريکايي از اين کشور مي‌تواند يک خروج مطلوب باشد؛ با اين حال، وي ابهامات هميشگي در خصوص اقدامات آمريکا در افغانستان را يادآور شد و سياست آمريکا در افغانستان را همچنان نامشخص و مبهم توصيف نمود.

معاون وزير  امور خارجه همچنين وضعيت کنوني افغانستان را در نتيجه سياست‌هاي اشتباه آمريکا دانست و خواستار آن شد که خروج آمريکا مسئولانه باشد.

گفت‌وگوهاي وين و روابط ايران با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي

رئيس مرکز ديپلماسي عمومي وزارت امور خارجه در واکنش به سوالي پيرامون گفتگوهاي اخير ايران و آژانس بين المللي انرژي اتمي که در وين برگزار شد، اين گفتگو را در ادامه تعاملات و گفتگوهاي قبلي دانست که «آژانس در خصوص برخي فعاليت‌هاي ايران سوالاتي را از ايران مطرح کرده بود و ايران نيز به آن‌ها پاسخ داده بود که اين تعامل ادامه دارد.»

به گفته خطيب‌زاده ايران پاسخ‌هايي مشروح و کافي به آژانس ارائه داده است تا بتواند در گزارش‌هاي خود به جمع‌بندي برسد. سخنگوي وزارت امور خارجه همچنين به نقش آژانس به عنوان ناظر ابعاد هسته‌اي برجام اشاره کرده و گفت بر اين اساس بخشي از همکاري‌هاي ميان ايران و آژانس ناظر به موضوعات مرتبط با هسته‌اي برجام است.

سخنگوي وزارت امور خارجه گفت در حال حاضر در خصوص فهرست اقداماتي که ايران بايد در خصوص توقف تدابير جبراني اتخاذ کند، اختلاف نظرهايي وجود دارد و آژانس مي تواند نقش سازنده اي در اين زمينه ايفا کند.

وي  همچنين در خصوص اظهارات رئيس جمهور مبني بر پيشرفت ۷۰ درصدي گفتگوها در وين نيز اظهار داشت که به باور روحاني، چنانچه اراده سياسي واقعي نزد دولت آمريکا باشد، امکان پيشرفت در گفتگوها وجود دارد.

خطيب زاده همچنين با توجه به گزارش هاي دريافتي از مذاکره کنندگان ايراني بيان داشت: نور اميدي در انتهاي اين مسير وجود دارد، با اين حال دشواري اصلي در جزئيات است و ميزان رصد باقيمانده به تعبير رئيس جمهور نيز بسيار حائز اهميت است و هم اکنون بسيار زود است که قضاوت کنيم آيا مي توانيم آن درصد باقيمانده را هم محقق کنيم يا خير.

سياست منطقه‌اي ايران پس از ترامپ

در ادامه، يکي از خبرنگاران عنوان کرد که به نظر مي‌رسيد ايران در دوران ترامپ و در پاسخ به سياست فشار حداکثري، سياست «مقاومت نامتقارن حداکثري» را در پيش گرفته و در قالب اين سياست تلاش مي‌کند در يمن و همچنين لبنان رويکردي «غيرسازنده» داشته باشد و از اين طريق ايالات متحده را براي پايان دادن به فشار حداکثري تحت فشار قرار دهد. اين خبرنگار اين سوال را مطرح کرد که آيا با پايان سياست فشار حداکثري، اين رويکرد ايران نيز متوقف مي‌شود؟

سعيد خطيب‌زاده در پاسخ به اين سوال اظهار داشت که «ايران همواره نقش سازنده اي در منطقه ايفا کرده است و ايران همواره موافق يک منطقه قوي بوده است. آنچه در يمن اتفاق افتاده در نتيجه سياست هاي ايران نيست، بلکه به دليل تهاجم ائتلاف عربستان بد حمايت آمريکا به اين کشور است و اگر چنانچه امروز عربستان اين تهاجم را متوقف سازد و محدوديت ها عليه اين کشور را لغو کند، فردا شاهد خواهد بود که هيچ جنگي در اين کشور بوقوع نمي‌پيوندد و در آن منطقه وضعيت تازه‌اي حاکم مي‌شود».

خطيب‌زاده با بيان اينکه اکنون اوضاع يمن تا حد بسيار زيادي به رفتار عربستان وابسته است، گفت در پرونده قطر نيز شاهد آن بوديم که پايان دادن به حصر قطر از سوي عربستان اوضاع را تغيير داد.

سعيد خطيب زاده همچنين با اشاره به حمايت ايران از برنامه هاي سازمان ملل و گفتگوهاي هميشگي نماينده ايران در امور يمن با گريفيتس و پيشنهاد چهار ماده‌اي سال ۲۰۱۵  وزير امور خارجه در خصوص آتش‌بس در يمن، طرح ۴ ماده اي ايران را همچنان قابل طرح و تحقق دانست.

در خصوص مسئله لبنان، خطيب زاده اشاره داشت که ايران هيچ گاه در امور داخلي لبنان دخالت نکرده است و آنچه هم اکنون در لبنان اتفاق مي‌افتد بر اساس تحولات داخلي اين کشور است و ايران همواره به اين کشورها کمک کرده است.

وي در ادامه تاکيد کردند که آمريکا حداقل در دوره ترامپ تلاش داشته تا منطقه را تبديل به صحنه هماوردي خود با ايران کند که تهران همواره از اين امر اجتناب ورزيد. به بيان خطيب زاده، غرب آسيا منطقه‌اي است که ايران، بر خلاف آمريکا که از آن سر دنيا آمده است، همواره  در آن حضور داشته است و لذا ايران همواره براي مقابله با تهديدات امنيتي و قوي ساختن منطقه تلاش کرده است.

سخنگوي وزارت امور خارجه افزود: «فراموش نکنيد که وقتي ترامپ اين کارزار فشار حداکثري را آغاز کرد، اين براي يک سال تمام سياست صبر را در پيش گرفت.»

به گفته سخنگوي وزارت امور خارجه، ايران يک سال بعد از صبر و پس از آنکه آمريکا نه فقط ايران، بلکه ديگر کشورها را به دليل اجراي قطعنامه شوراي امنيت تحت فشار قرار داد و حتي سردار قاسم سليماني را به شهادت رساند، شروع به پاسخ حساب شده به آمريکا و مقاومت حداکثري کرد.

وي همچنين تأکيد کرد که اکنون بر همه روشن شده است که سياست فشار حداکثري شکست خورده است و به هيچ‌يک از اهداف خود نرسيده است و اين سياست تنها به پيشرفت برنامه هسته‌اي ايران و آسيب زدن به مردم ايران منجر شده است.

سعيد خطيب‌زاده با تأکيد بر اهميت امنيت منطقه براي ايران، گفت ايران به هيچ‌وجه منطقه را به يک ميدان نبرد تبديل نمي‌کند.

راستي‌آزمايي اقدامات آمريکا

سخنگوي وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالي در خصوص چگونگي اطمينان از عدم تکرار عهدشکني آمريکا، گفت اين مسئله‌ نه تنها دغدغه ايران، بلکه دغدغه کل ۱+۴ و ايران است، چراکه وقتي ايالات متحده برجام را ترک کرد، نه تنها ايران، بلکه شرکت‌هاي اروپايي را نيز براي پايان دادن به حضور در ايران تحت فشار قرار داد، به همين جهت اکنون اين طرف‌ها نيز خواهان آن هستند که تضمين دريافت کنند. به همين دليل است که اکنون ايران بر اين ترتيب‌بندي تأکيد دارد که ابتدا ايالات متحده به طور کامل به تعهدات خود بازگردد، چراکه اين ايالات متحده بود که پيمان‌شکني کرد و توافق را ترک کرد.

خطيب‌زاده افزود: «به اين دليل است که ما تأکيد داريم که ابتدا آن‌ها بايد به پايبندي کامل بازگردند. ما بايد راستي‌آزمايي کنيم و اطمينان يابيم که آن‌ها در حال بازي با کلمات نيستند و تلاش نمي‌کنند که روابط و تجارت خارجي ايران را تخريب کنند.»

سخنگوي وزارت امور خارجه اشاره کرد که حتي در دوران اوباما، خزانه‌داري آمريکا با تأخير بسيار زياد براي شرکت‌ها مجوز فروش به ايران صادر مي‌کرد، از اين رو، ايران بايد به صورت عملي پايبندي آمريکا به تعهداتش در حوزه‌هاي مختلف تجاري را راستي‌آزمايي کند.

وي تأکيد کرد که واشنگتن بايد از هر اقدامي که ممکن است تجارت خارجي ايران را به نحوي منفي متأثر کند، خودداري نمايد.

در بخش پاياني اين گفتگوي مجازي، چند سوال به صورت پيوسته از سوي تحليلگران و روزنامه نگاران آگاه به مسائل ايران و منطقه از خطيب زاده مطرح کردند و وي در دقايق پاياني به اين سوالات پاسخ داد. نخستين سوال به چشم انداز روابط ايران و رژيم صهيونيستي اختصاص داشت که معاون وزير امور خارجه ايران اظهار داشت که ريشه اصلي مشکلات منطقه به رژيم اسرائيل باز مي گردد و اين رژيم را يک تهديد وجودي براي کشورها و مردم منطقه و منبع تروريسم در سطح منطقه دانست.

خطيب زاده ضمن تأکيد بر به رسميت نشناختن اين رژيم از سوي ايران، راه حل نهايي براي مسئله فلسطين را برگزاري همه‌پرسي و تصميم‌گيري در خصوص آينده فلسطينيان از سوي ساکنين اصلي آن منطقه دانستند و تأکيد کردند که رژيم صهيونيستي عامل اصلي بسياري از جنگ‌هاي خونبار در منطقه ما بوده است.

خطيب زاده در خصوص پرسشي پيرامون تلاش هاي جمهوريخواهان در کنگره براي احياي کارزار فشار حداکثري، با بيان اينکه آمريکا بايد بپذيرد که توهم دستيابي به توافقي بهتر شکست خورده، اظهار داشت: «فشار حداکثري ناکام بوده است. اين کارزار در ابتدا در تلاش بود تا تمامي مجموعه نظام سياسي ايران، برنامه هسته اي و اقتصاد ملي را به سمت فروپاشي سوق دهد، اما ناکام ماند. به رغم اين ناکامي ها، چنانچه کنگره مجددا قصد احياي اين کارزار را داشته باشد، ايران هيچ اهميتي نمي دهد. سياست داخلي آمريکا دغدغه ايران نيست و اين دولت آمريکا است که بايد به تعهدات و وعده هاي خود پايبند باشد و ايران با دولت آمريکا در خصوص تعهدات برجامي و پايبندي به قطعنامه هاي شوراي امنيت سازمان ملل رو به رو است».

سخنگوي وزارت امور خارجه يادآور شد که ايران معتقد است که رئيس‌جمهور آمريکا از اختيارات کافي براي اجراي تعهدات اين کشور در برجام برخوردار است.

رئيس مرکز ديپلماسي عمومي وزارت امور خارجه در خصوص طرح روسيه براي رژيم امنيتي جديد در خليج فارس و خاورميانه اظهار داشت که روابط دوجانبه در سطح بسيار خوبي قرار دارد و حتي ارتقا يافته است و سفر اخير وزير امور خارجه  مويد اين گفته است. با اين حال، وي تصريح داشتند که به رغم همپوشاني هاي طرح هاي روسيه و چين براي امنيت در خليج فارس، باور ايران بر اين است که طرح و ابتکارعمل‌ها بايد برخواسته از بطن منطقه باشد. در حال حاضر، طرح شوراي همکاري خليج فارس و طرح صلح هرمز از سوي کشورهاي منطقه ارائه شده که با انگيزه و انرژي کافي مي‌توان به اين پيشنهادها و ابتکارعمل‌ها پرداخت و صلح و ثبات را براي منطقه به ارمغان آورد.

در خصوص پرسشي با محوريت مصداق هاي پايبندي آمريکا به توافق برجام و راستي‌آزمايي اين پايبندي، خطيب زاده اظهار داشت که تمامي تحريم‌هايي که در دوره ترامپ اعمال شد مرتبط با برجام بوده و به باور وي ، «دولت کنوني آمريکا هنوز از ميراث ناکام دولت قبلي در اين کشور رهايي نيافته است تا به توافق دولت اوباما بازگردد، اما دير يا زود بايد دريابند که نمي توانند هر دو مسير فشار حداکثري و بازگشت به برجام را همزمان به پيش ببرند و ضرورت دارد که يک تصميم سياسي در سطح دولت آمريکا گرفته شود».

خطيب زاده اشاره داشت که فهرست لغو تحريم‌ها هنوز نهايي شده است ولي پيشرفت‌هايي در اين خصوص صورت گرفته است و گفتگوها همچنان ادامه دارد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar