صمیمانه با دانشمندان جوان

خراسان/ ديشب قسمت سوم مجموعه مستند «غيررسمي» با موضوع ديدارهاي «پنج شنبهاي» رهبر انقلاب روي آنتن شبکه 3 سيما رفت. اين قسمت با عنوان فرعي «توقف ممنوع» به ديدارهاي ايشان با فعالان عرصه علم و فناوري ميپرداخت.
ديدارهاي «پنج شنبهاي» عنوان مجموعهاي از ديدارهاي صميمانه و غيررسمي رهبر انقلاب با نخبگان است که بعد از اقامه نماز مغرب و عشا در فضاي کوچکي در دفتر ايشان برگزار ميشود و فضاي بيتکلف و راحت ميان ميزبان و مهمانان، آنها را با ديدارهاي ديگر ايشان متمايز کرده است. در اين ديدارها، آقا بيشتر مشتاق هستند که از لسان نخبگان بشنوند و جز چند کلمهاي، چندان صحبت نميکنند.
ديدارهاي پيگيرانه آقا
محور «غيررسمي 3»، چند ديدار پنج شنبهاي از جمله در آبان 97 و مرداد 98 بود؛ ديدارهايي که با فعالان عرصه هاي مختلف علمي از جمله شرکتهاي موفق دانش بنيان، متخصصان سلولهاي بنيادي و فناوران حوزه نانو برگزار شد. آن چه در ابتداي مستند به چشم آمد، تداوم پيگيري هاي رهبر انقلاب درباره پيشرفت علم و فناوري در دهه هاي مختلف بود. ديدار آبان 97 با اعضاي جهاد دانشگاهي، گره خورد به ديداري در مرداد 78 که در آن رهبر انقلاب درباره وجود يک نهاد علمي انقلابي در دانشگاه ابراز رضايت کردند و خطاب به اعضاي جهاد، گفتند کاري کنيد که آدمها نتوانند در سرنوشت اين جريان اثر بگذارند. 19 سال بعد، مسئول پروژه ساخت يک مته حفاري صنايع نفتي، از دستيابي به دانش داخلي توليد اين مته گفت. وقتي روايت کرد که توليد آن توسط بعضي استادان دانشگاه و فعالان صنعت محال دانسته ميشد، آقا در حد يک کلمه و با خندهاي تلخ گفتند: «طبق معمول». مستند با روايت هايي از ديدار ايشان و اعضاي پژوهشکده رويان در شهريور 82، بازديد از پژوهشکده در سال 86 و ديدار با اعضاي آن در آبان 97 ادامه يافت که نشان ميداد اين پژوهشکده چقدر از نظر رهبر انقلاب اهميت دارد. ديدار با فعالان عرصه فناوري نانو ، ادامه ديدار با آنها در بهمن 84، بازديد از نمايشگاه دستاوردهاي آن در بهمن 93 و در نهايت حضور اهالي نانو در جلسه آبان 97بخش بعدي مستند بود. حضور ذهن ايشان درباره فعاليتهاي عرصه نانو به حدي بود که در اين جلسه، درباره جزئيات يک پروژه داروي ضد سرطان گفتند: «داروي ضد سرطان کار آقاي دکتر جعفري است؟ راجع به کار آقاي جعفري، من يک کتاب خواندهام.» وقتي مشخص شد خود دکتر جعفري در جلسه حاضر است و دبير ستاد توسعه فناوري نانو، او را «مشهدي» معرفي کرد، آقا وي را به نام کامل که «محمود رضا جعفري» بود، صدا کردند و تأکيد کردند که «بجنوردي هستند»!
گلايه ها از مسئولاني که نميدانند
در ادامه قسمت سوم «غيررسمي»، نوبت رسيد به گلايه ها و شکايت هاي فعالان عرصه هاي علمي، از نگاهي که به آنها اجازه پيشرفت نميدهد. آنها ميگفتند برخي بخشهاي دولتي و مسئولان، به دليل بوروکراسي يا به دلايل ديگر اجازه نميدهند که پيشرفتهاي فناوري به بازار و دست مصرف کننده برسد. عدهاي نيز ميگفتند که بعضي مسئولان اصلا مايل نيستند محصولات فناوري پايه توليد شود و يکي از فعالان عرصه، از چهار سال درگيري براي اخذ مجوز روايت کرد. وقتي يکي از فعالان عرصه نانو، گفت کسي ما را باور ندارد، آقا توصيه کردند اين جلسه نزد مسئولان تشکيل شود و گفتند: «شايد نميشناسند. ما ميگوييم نانو؛ ميشنوند، ولي ملتفت نيستند که اهميتش چيست.» دو نفر از فعالان صنايع نفت، از تلاش مسئولان براي خريداري دستگاههاي خارجي و مقاومت در برابر خريداري دستگاه ايراني گفتند. گفتند براي انعقاد قرارداد با آنها، شرطهاي سخت و غيرمنطقي گذاشته ميشود که براي طرف خارجي، گذاشته نميشود. آقا در پاسخ به اين سخنان گفتند: «هنوز رعب و هيبت دروغين مستکبرين در خيليها هست. يک روزي رزمآرا ميگفت ما فقط ميتوانيم لولهنگ (آفتابه) درست کنيم. هنوز اين روحيه در بعضي هست. لذا ميبينيم يک مسئول عالي رتبه کشور ميگويد ما بايد از خارج مدير بياوريم! اين بيچاره سادگي کرد و علني گفت، اما يکي از وزراي آن روز که ميبينم در روزنامهها مقاله مينويسد، آمد و خصوصي به خود من گفت که اگر ميخواهيم راهها و بزرگراههاي چنين و چنان داشته باشيم، جز با مهندس خارجي امکان پذير نيست. [حالا] ببينيد چقدر بزرگراه و آزادراه هست. مهندس خارجي هم نشسته پشت در و بچههاي خودمان کار را کردند. به خاطر اين است که [آن وزير] خبر ندارد در داخل کشور چه خبر است.»
اگر تحريم نبوديم ميخريديم
در ادامه اين فيلم مستند، آقا اشاراتي داشتند به اهميت روحيه «ما ميتوانيم» و کارهاي بزرگي که با اين روحيه، در سال هاي پس از انقلاب، در کشور انجام شده است. دکتر سعيد سرکار دبير ستاد توسعه فناوري نانو، روايتي از حضور وزير علوم تايلند در ايران تعريف کرد که در نمايشگاه دايمي دستاوردهاي فناوري نانو، شگفت زده شده و از او پرسيده بود که دانشمندان نانو که با تحريم پرفشار، اين همه محصول توليد کردهاند، اگر تحريم نبودند، چه ميکردند؟ اين جا آقا با خنده گفتند: «اگر تحريم نبوديم [اين کارها را] نميکرديم!» دکتر سرکار هم در تأييد صحبت هاي آقا گفت: پول ميداديم و ميخريديم.
من گفتم برد موشک بيشتر از 2000 کيلومتر نسازيد
در بخش ديگري از «غير رسمي 3»، رهبر انقلاب سخنان جالبي درباره توان صنايع نظامي و دفاعي ايران مطرح کردند که ممکن است پيشتر مطرح نشده باشد. ايشان در ديدار اسفند 97 گفتند: «ما يک روز در ميدان جنگ، از لحاظ مهمات، [فقط] 2 جور گلوله توپ ميتوانستيم توليد کنيم. الان موشک بالستيک مان از راه دور 2 هزار کيلومتر بُرد دارد. اين 2 هزار کيلومتر را هم من گفتم و گر نه آنها ميخواستند بروند تا 4-5 هزار کيلومتر.» يک نفر از جمع با تعجب پرسيد: «چرا حضرت آقا؟ چرا نگذاشتيد بيشتر از 2 هزار کيلومتر بسازند؟» آقا در پاسخ گفتند: «علتي دارد. من مانع شدم. گفتم بيشتر از 2 هزار کيلومتر نبايد درست کنيد. آنها هم از من شکايت دارند و گلهمندند! اين 2 هزار کيلومتر نقطهزن بسيار برجسته است.»
تاکيد بر استفاده دولت ها از فناوري
فصل بعدي «غير رسمي 3»، مسائلي بود که رهبر انقلاب درباره و خطاب به بعضي از مسئولان اجرايي گفتند. نبود خودباوري که گاه به کارشکني منجر ميشود و چوب لاي چرخ دانشمندان و فناوران ميگذارد، بحثي بود که در چند بخش مستند ديده شد و شماري از اهالي علم و فناوري، به آن گلايه داشتند. رهبر انقلاب در يکي از ديدارها به دانشمندان فناوري نانو تأکيد کردند که بحث هاي مرتبط با کشاورزي خصوصاً دستگاه هاي آب شيرين کن، از اولويت برخوردار است و فناوران اين مسئله را جزو اولويت ها قرار دهند. جزئياتي که ايشان در بازديد چهار سال قبل از مجموعه مپنا، درباره دستگاه آب شيرين کن پرسيدند، جالب بود. ايشان حتي پرسشهايي درباره شباهت ها و تفاوت هاي دستگاه توليد شده در مپنا و دستگاهي که در نيروگاه هستهاي استفاده مي شد، مطرح کردند که نشان از اهميت استراتژيک اين دستگاه در نزد ايشان داشت. جالب اين که بر اساس گفتههاي رئيس ستاد نانو، سه هفته بعد از اين ديدار، رهبر انقلاب به وزير جهاد کشاورزي تأکيد کرده بودند که از دستاوردهاي نانو در کشاورزي استفاده شود.
خانه خودتان است
يکي از تأکيدات رهبر انقلاب در بحث هاي مرتبط با علم و فناوري که در دقايق پاياني مستند «غير رسمي 3» به چشم آمد، نظر ايشان درباره روحيه خودباوري در ميان جوانان بود. ايشان در ديدارهاي مختلف با دانشآموزان، دانشجويان، فناوران، استادان و... بارها به اين بحث اشاره کردند. ايشان در ديداري گفتند: «در طول تاريخ، کي بوده که ايراني، استعداد خود را نشان نداده باشد؟» و اين که «در يک دوران طولاني، ژن «نميتوانيم» و «وابستگي به ديگران» را در ما تزريق کردند.» همچنين «براي ملت ما هيچ عيدي بزرگ تر از اين عيد نيست که انسان احساس کند جوانانش به خودشان اعتقاد دارند. باور دارند که ميتوانند کارهاي بزرگ را انجام دهند و اين عزم راسخ را پيدا ميکنند که کارهاي بزرگ را انجام دهند.» ايشان رويکرد خود را درباره علم و فناوري، اينگونه تکميل کردند: «بنده در دفاع از جامعه نخبگان و از حرکت علمي کشور - تا نفس دارم- ذرهاي کوتاه نخواهم آمد.» رهبر انقلاب در بخش ديگري که تأکيد کردند مثال ميزنند، خطاب به اهالي علم و فناوري گفتند: «همچناني که ما مثلا در سطح کلان، تحريمهاي آمريکا را به نحوي دور ميزنيم، شما ميتوانيد تحريمهاي دولت خودمان را هم دور بزنيد!» در انتهاي مستند، جواني از امکان همافزايي دانشمندان گفت و اين که اگر جمع حاضر در ديدار با رهبري، «همين که از اين جا بروند، ديگر پيدا کردنشان سخت است.»، آقا با لبخندي گفتند: «همين جا بمانيد، خانه خودتان است.»