عهدشکنی مجدد آمریکا در موضوع تبادل زندانیان؛ نقطه سرِ خط!

نورنيوز/ ايران از ابتداي شکلگيري مذاکرات مربوط به تبادل زندانيان ايران و آمريکا اعلام کرد که اين موضوع هيچ ارتباطي به مذاکرات احياي برجام نداشته و رويکرد تهران در اين زمينه تنها معطوف به پيگيري موضوعات حقوق بشري و انساندوستانه است.
به گزارش نورنيوز، تبادل زندانيان ميان ايران و آمريکا موضوعي است که طي سالهاي گذشته به فراخور شرايط به بحث روز تبديل شده و در بازههاي زماني مختلف اقداماتي در اين خصوص از سوي دو طرف انجام شده است.
در اواخر دوره رياست جمهوري باراک اوباما فارغ از روند مذاکرات هستهاي، مذاکراتي ميان ايران و آمريکا در خصوص تبادل زندانيان دو طرف شکل گرفت که نهايتا منجر به آزادي ۴ زنداني دو تابعيتي ايراني آمريکايي و ۷ زنداني ايراني شد.
کاخ سفيد در آن زمان، علاوه بر اين، حکم استرداد ۱۱ ايراني ديگر را که به ادعاي واشينگتن در موضوع دور زدن تحريمها فعال بودند نيز لغو کرد و طلب ۱.۷ ميليارد دلاري ايران بابت پرونده قديمي خريدهاي تسليحاتي موسوم به «FMS» را نقدا پرداخت کرد.
در آن زمان و پس از انجام موفق تبادل مذکور ميان تهران و واشنگتن، لندن نيز در خصوص انجام عمليات تبادل با هدف آزادسازي نازنين زاغري جاسوس ايراني-انگليسي زنداني در ايران در ازاي پرداخت طلب کشورمان در پرونده خريدهاي نظامي ايران موسوم به «IMS» به مبلغ ۳۹۰ ميليون پوند، اعلام آمادگي کرد و مذاکرات تهران-لندن در اين رابطه آغاز شد.
پس از انتخابات رياست جمهوري ۲۰۱۶ آمريکا، دونالد ترامپ با انتقاد شديد از اقدامات اوباما در موضوع تبادل زندانيان ميان تهران و واشينگتن، رييس جمهور سابق آمريکا را به باج دادن به ايران متهم کرد و ادعا نمود که قادر است تمام زندانيان آمريکايي در ايران را بدون پرداخت هيچ مبلغي آزاد کند.
دونالد ترامپ با انتصاب «رابرت اوبراين» به عنوان نماينده ويژه خود در اين خصوص، روند جديدي را در پيش گرفت.
اقدامات و رفتارهاي قلدر مآبانه ترامپ در موضوع تبادل زندانيان، نه تنها روند شکل گرفته ميان دو طرف در زمان اوباما را بر هم زد، بلکه با ايجاد اخلال در روند مذاکرات تهران-لندن، عملا موجب ايجاد بنبست در اين فرآيند نيز شد.
در دوره رياست جمهوري ترامپ تنها دو تبادل يک به يک ميان ايران و آمريکا و بدون هرگونه مذاکره مستقيمي ميان دو کشور انجام شد و طي آن در ازاي يک جاسوس چيني-آمريکايي و يک آمريکاييِ متهم محکوم به مسائل اخلاقي و توهين به مقامات ايراني دو زنداني ايراني در آمريکا آزاد شدند.
دخالت آمريکا در مذاکرات تبادل ميان ايران و انگليس از آن جهت بود که پس از نهايي شدن توافق دو طرف براي آزادي زاغري در ازاي پرداخت بدهي ايران، ترامپ مصرانه خواستار آزادي «مراد طاهباز» جاسوس سه تابعيتي (ايراني-انگليسي-آمريکايي) در کنار نازنين زاغري شد که بدليل مخالفت ايران با درخواست مطرح شده، مذاکرات آغاز شده منجر به نتيجه نشد.
از ابتداي روي کار آمدن جو بايدن پس از انتخابات ۲۰۲۰ اما؛ کاخ سفيد با ادعاي اولويت داشتن موضوعات و پروندههاي حقوق بشري بر موضوعات سياسي، خواستار از سر گيري مذاکرات در خصوص تبادل زندانيان شد.
لندن نيز با بهرهگيري ازفرصت ايجاد شده درخواست کرد که به صورت هم زمان مذاکرات مربوط به آزادسازي نازنين زاغري در قبال پرداخت بدهيهاي ايران در پرونده خريدهاي تسليحاتي قبل از پيروزي انقلاب اسلامي نيز آغاز شود.
با پذيرش ايران، گفتگوهاي غير مستقيم پيرامون تبادل ۴ ايراني در برابر ۴ آمريکايي به علاوه پرداخت ۷ ميليارد دلار از مطالبات بلوکه شده ايران در ساير کشورها با آمريکا و مذاکره با انگليس براي آزادسازي نازنين زاغري آغاز و تا حصول توافق نهايي ادامه يافت.
ايران از ابتداي شکلگيري اين روند اعلام کرد که موضوع مبادله زندانيان هيچ ارتباطي به مذاکرات احياي برجام نداشته و رويکرد تهران در اين زمينه تنها معطوف به پيگيري موضوعات حقوق بشري و انساندوستانه است.
در اين ميان و پس از توقف مذاکرات وين در پايان دور ششم، به يکباره آمريکا بر خلاف ادعاهاي اوليه خود مبني بر جدا بودن مسائل سياسيِ فيمابين از موضوع تبادل زندانيان، مذاکرات وين را به اين فرآيند گره زد و با اين استدلال که پرداخت طلب ۷ ميليارد دلاري فرصت تنفس به ايران خواهد داد و انگيزه تهران براي تداوم حضور در مذاکرات احياي برجام را کاهش ميدهد، توافق شکل گرفته را بر هم زد.
پس از استنکاف آمريکا از اجراي مفاد توافق، لندن نيز مجددا خواستار تحويل مراد طاهباز به سفارت سوئيس (حافظ منافع آمريکا) در تهران شد که البته به دليل مخالفت ايران، روند تبادل با اين کشور نيز متوقف شد.
اين رفتار مزورانه که طي چند هفته گذشته با تبليغات گسترده رسانههاي غربي براي مقصر جلوه دادن ايران در روند تبادل زندانيان پيگيري شده، نشان داد که اولويت اصلي دولت آمريکا پيگيري اهداف سياسي است و شعار حمايت از حقوق بشر تنها ابزاري در خدمت تامين اميال سياسي به حساب ميآيد.
در همين راستا؛ يک مقام مطلع به «نورنيوز» گفت: گرچه ايران قبلا با اهداف حقوق بشري انساندوستانه از موضع خود در خصوص «تبادل همه زندانيان ايراني با همه زندانيان آمريکايي» کوتاه آمده و حاضر به تبادلهاي موردي شده بود، ولي اکنون با رفتار کثيف و تداوم عهدشکني دولت بايدن، ديگر هيچ انگيزهاي از سوي ايران براي تداوم اين روند وجود ندارد و لذا موضوع تبادل به شکل کنوني را به طور کلي از دستور کار خود خارج خواهد کرد.