گزارش جدید "آمانو" درباره ایران منتشر شد

ايرنا/ گزارش جديد يوکيو آمانو مديرکل آژانس بين المللي انرژي اتمي درباره فعاليت هاي صلح آميز هسته اي ايران شامگاه پنجشنبه منتشر و در اختيار اعضاي آژانس قرار گرفت. گزارش مديرکل آژانس بين المللي انرژي اتمي معمولا 10 روز قبل از نشست فصلي شوراي حکام در اختيار اعضاي آژانس قرار مي گيرد. قرار است نشست آتي شوراي حکام آژانس بين المللي انرژي اتمي دوشنبه 14 اسفند ماه در مقر آژانس در وين برگزار شود. آخرين دور مذاکرات ايران و آژانس بين المللي انرژي اتمي هفته پيش در تهران برگزار شد. ايران و آژانس اکنون بيش از يک سال است که درباره تدوين مداليته اي که روشن کند تهران چگونه به پرسش هاي آژانس درباره موضوع PMD (ابعاد احتمالي نظامي) پاسخ دهد، در حال مذاکره هستند. ايران، مداليته 2007 را الگوي خوبي براي تدوين مداليته جديد مي داند. طبق مداليته يا برنامه عمل سال 2007 يا همان سند INFCIRC/711، شش مساله باقيمانده "آزمايشات پلوتونيوم"، "سانتريفيوژهاي پي يک و پي دو"، "منشاء آلودگي"، "سند اورانيوم فلزي" ، "پلونيوم 110" و "معدن گچين" در تاريخ 2008 حل و فصل شد و مديرکل قبلي آن را به شوراي حکام گزارش کرد. پيشنهاد تدوين مداليته جديد براي نخستين بار توسط علي اکبر صالحي وزير خارجه ايران مطرح شد. صالحي تيرماه 1390 در سفر به وين و در ديدار با يوکيا آمانو پيشنهاد کرد که اگر آژانس مداليته اوت 2007 را کامل اعلام کند، آنگاه ايران آماده خواهد بود وارد مذاکره براي تدوين مداليته جديدي در مورد مطالعات ادعايي شود. هرچند آمانو، مداليته 2007 را کامل اعلام نکرد ولي جمهوري اسلامي ايران براي نشان دادن حسن نيت خود وارد مذاکراتي شد که هدف آن دستيابي به مداليته جديد بود. ˈهرمان ناکارتس معاون پادمان مديرکل آژانس که معمولا رياست تيم مذاکره کننده اين نهاد با تهران را برعهده دارد، يک ماه پس از سفر صالحي به وين، به دعوت جمهوري اسلامي در يک سفر پنج روزه از تاسيسات هسته اي ايران بازديد کرد. ناکارتس در آن سفر همراه معاونين خود از نيروگاه اتمي بوشهر، تاسيسات غني سازي نطنز و فردو، تاسيسات هسته اي اصفهان شامل کارخانه توليد ميله هاي سوخت و نيز رآکتور تحقيقاتي آب سنگين اراک و کارخانه توليد آب سنگين اراک بازديد کرد. در آن سفر، جمهوري اسلامي براي نشان دادن حسن نظر خود در اقدامي بي سابقه حتي اجازه بازديد از سايت تحقيق و توسعه سانتريفيوژهاي پيشرفته را نيز به معاون مديرکل داد. ناکارتس در آن سفر دو دستور کار مذاکراتي مهم داشت يک بحث درباره چگونگي اعمال ترتيبات پادمان در تاسيسات فردو و ديگري پيگيري موضوع مطالعات ادعايي. وي بهمن ماه سال گذشته نيز به عنوان رييس تيم مذاکره کننده آژانس براي حضور در دور اول گفت وگوها سفر سه روزه اي به تهران داشت. سه هفته پس از آن نيز، (اول اسفنده ماه 1390)، ناکارتس براي حضور در دور دوم گفت و گوهاي ايران و آژانس سفري دو روزه به تهران انجام داد. پس از آن، چند دور مذاکرات ايران و آژانس در وين برگزار شد تا اينکه اول خرداد ماه امسال آمانو سفري يک روزه به تهران داشت و ناکارتس نيز در اين سفر حضور يافت. مذاکرات ايران و آژانس براي دستيابي به مداليته جديد در وين و تهران ادامه داشت، ولي از نشست قبلي شوراي حکام در آذرماه اين مذاکرات وارد مرحله جديدي شد. مديرکل آژانس در نشست پيشين شوراي حکام در وين تاکيد کرد که اين نهاد در پي توافق با ايران در مورد يک مداليته براي حل و فصل موضوعات باقي مانده است. آمانو با اشاره به اينکه آژانس قويا مصمم به گفت وگو با ايران است، تصريح کرد: فرصت حل و فصل ديپلماتيک موضوع هسته اي ايران فراهم شده است. همه ما بايد از اين زمان براي حل و فصل ديپلماتيک مساله استفاده کنيم. در پي اين اظهار نظر آمانو، دور جديد مذاکرات ايران و آژانس 23 آذرماه در تهران برگزار شد که طرفين آن را خوب و درحال پيشرفت ارزيابي کردند. ناکارتس که رياست تيم هفت نفره آژانس در اين دور از مذاکرات را برعهده داشت، هنگام بازگشت به وين نيز از پيشرفت در مذاکرات خبر داد. وي که با خرسندي در جمع خبرنگاران سخن مي گفت، با اين تاکيد که انتظار داريم ديدگاه شکل يافته در مذاکرات را نهايي و بلافاصله اجرايي کنيم، ابراز اميدواري کرد که مذاکرات آتي ايران و آژانس به تدوين مداليته اي براي حل و فصل موضوع منجر شود. تهران نيز اين دور مذاکرات ايران و آژانس را سازنده و در حال پيشرفت خواند. بر اساس توافق طرفين، قرار شد بعدي مذاکرات 27 دي ماه در تهران برگزار شود که آخر دي ماه انجام شد، ولي باز هم توافق نهايي کردن مداليته جديد عملي نشد. هرچند ناکارتس هنگام بازگشت به وين اعلام کرد، مذاکرات آژانس با ايران ادامه مي يابد، ولي در عين حال گفت که با توجه به برخي اختلاف نظرها در اين دور گفت وگوها، نتوانستيم مداليته جديد را نهايي کنيم. دور جديد گفت و گوهاي ايران و آژانس روز چهارشنبه 25 بهمن در تهران برگزار شد. علي اصغر سلطانيه رييس هيات ايراني مذاکره کننده با آژانس پس از برگزاري دور جديد مذاکرات گفت: مذاکرات تخصصي فشرده با تيم 8 نفره آژانس به سرپرستي معاون مدير کل در امور پادمان پيرامون مداليته و چارچوبي براي حل و فصل موضوعات مربوط به ادعاها درباره برنامه هسته اي ايران، در تهران برگزار شد. ضمن رفع برخي اختلافات و توافق بر مواردي از متن مداليته مقرر شد پيرامون پيشنهادهاي جديدي که در اين جلسه ارائه گرديد، طرفين بررسي و نظرات خود را در جلسه بعد ارائه نمايند. ناکارتس نيز پس از هفتمين سفر خود به تهران هنگام ورود به فرودگاه وين در خصوص مذاکرات گفت: ما در تهران گفت وگوهايي درباره مداليته داشتيم اما موفق نشديم اين سند را نهايي کنيم. وي با تاکيد بر اينکه تعهد آژانس مبني بر تداوم گفت وگو با ايران تزلزل ناپذير است، تصريح کرد: ما اکنون سخت کار خواهيم کرد تا اختلافات باقي مانده را رفع کنيم اما براي تعيين مسير آتي به زمان نياز داريم. يکي از اختلاف نظرهاي اساسي ايران و آژانس بر سر "تحويل مدارک و اسناد در مورد ادعاهاي مطرح شده" است و ايران معتقد است که اگر کسي ادعايي دارد بايد مدارک آن را تحويل دهد. از ديد تهران هرگونه مداليته بايد گام به گام باشد يعني پس از خاتمه يک موضوع، به موضوع ديگر پرداخته شود. ايران همچنين عقيده دارد که آژانس بايد سقفي براي پرسش هاي خود قرار دهد و بپذيرد که اگر به تمامي پرسش ها پاسخ داده شد، سوال جديدي مطرح نشود. مساله بعدي اين است که با توجه به اينکه همکاري در زمينه PMD(ابعاد احتمالي نظامي) نه طبق پادمان و نه حتي طبق پروتکل وظيفه ايران نيست، آژانس بايد روشن کند که در ازاي همکاري تهران چه پاسخ معادلي به جمهوري اسلامي خواهد داد. موضوع بعدي مربوط به پارچين است. ايران در اين زمينه معتقد است که چون موضوع تاسيسات نظامي پارچين فراتر از ان پي تي است تا زماني که مداليته جديد نهايي و امضا نشود، بازرسي از اين محل ممکن نيست. نکته ديگر اينکه ايران به پيشنهاد مسکو نيز به صراحت اعلام کرده است تنها زماني به موضوع مربوط به ابعاد احتمالي نظامي پاسخ خواهد داد که کليه تحريم هاي يکجانبه کشورهاي غربي لغو شود. در واقع تهران در پيشنهاد مسکو گفت وگو با آژانس را به مذاکرات با گروه 1+5 گره زده و اولي را منوط به دومي کرده است. بنابراين، در ازاي همکاري ايران با آژانس، اين گروه 1+5 است که بايد خود را آماده واگذاري امتياز کند. به هر حال ، مهمترين اختلاف اين است که آيا آژانس متعهد خواهد شد، پس از پايان شش موضوع مربوط به ادعاي ابعاد احتمالي نظامي، موضوع را جمع کرده و از طرح مسائل جديد خودداري کند؟ اگر آژانس مايل به اين کار نباشد در آن صورت پرسش اين است که ايران در ازاي چه دستاوردي بايد وارد همکاري با آژانس در قبال حساس ترين موضوعات نظامي شود؟ برخي تحليلگران مي گويند در واقع اين موضوع از اراده آژانس خارج است و اين گروه 1+5 است که بايد ضمانت هاي سياسي لازم در اين باره را فراهم کند. دور جديد مذاکرات ايران و گروه 1+5 قرار است طي چند روز آينده در قزاقستان برگزار شود.