سرمقاله تهران امروز/ گام اول برداشته شده است

«گام اول برداشته شده است» عنوان يادداشت روز روزنامه تهران امروز به قلم دکتر حجت کاظمي است که مي‌توانيد آن را در ادامه بخوانيد: مذاکرات سه روزه ژنو از چنان تحرک و پويايي‌اي برخوردار بوده که باعث جلب توجه همگان درخصوص ابعاد و نتايج اين نشست احتمالا تاريخي شده است.جديت مذاکرات آنجايي آشکار شد که وزراي خارجه 5 کشور از 6 کشور طرف مذاکره با ايران،يکي بعد از ديگري راهي ژنو شدند تا به يکباره سطح مذاکرات از سطح مديران کل به سطح بالاتري ارتقا يابد.حضور غيربرنامه‌ريزي شده همه طرف‌هاي درگير در ژنو،تنوع جلسات و رايزني‌ها و طولاني بودن آنها(به‌ويژه نشست شنبه شب ظريف،کري و اشتون) همگي شواهدي مهم بر تحولي بزرگ در پرونده هسته‌اي است.اوج ماجرا آنجا بود که روز شنبه اعلام شد که در لا به لاي نشست ها؛ وزراي خارجه حاضر در ژنو در حال رايزني با پايتخت‌هاي خود هستند.با عنايت به اينکه تاکنون خبري درخصوص محتواي مذاکرات و نتايج احتمالي منتشر نشده و هر آنچه وجود دارد گمانه‌زني‌‌هاي غيررسمي است؛مي‌توان به دو نکته به عنوان يک ارزيابي اوليه درخصوص اين مذاکرات اشاره کرد: چنانچه از اخبار بر مي‌آيد محور اصلي نشست حول حرکت به سوي تنظيم توافقنامه‌اي است که قرار است علاوه بر ترسيم چارچوب کلي گام‌هاي مورد نياز براي حل نهايي مسئله هسته‌اي ايران؛در مهم‌ترين بخش خود حاوي بندهايي درخصوص بده بستان‌هاي ميان طرفين به عنوان گام اول اعتمادساز باشد. بنابراين مسئله آن است که دو طرف مذاکره چه گام‌هايي را براي برآوردن درخواست‌هاي طرف مقابل بردارند.در خواست‌هاي اصلي ايران مشخص است:به رسميت شناخته شدن حق غني‌سازي و لغو حداکثري تحريم‌هاي يکجانبه‌و چندجانبه.درخواست‌هاي غرب نيز طيف متنوعي را شامل مي‌شود.مطابق تحليل موسسه معتبر علوم و امنيت بين‌الملل؛تقاضاي غرب به صورت کلي محدود ساختن روند فزاينده سرعت و سطح غني‌سازي جمهوري اسلامي ايران به‌ويژه غني‌سازي 20درصدي،کنترل، محدود‌سازي تعداد سانتريفيوژهاي نصب شده و نيز موضوع افزايش نظارت بين‌المللي بر فرايند غني‌سازي است.طبيعي است که هر يک از طرفين تلاش مي‌کنند که کمترين امتياز را داده و بيشترين امتياز را دريافت کنند.وقتي طرفين از روند مثبت مذاکرات در عين دشواري و حصول توافق سخن مي‌گويند در حقيقت از اختلاف‌نظرهاي خود پيرامون داده‌ها و ستانده‌ها سخن مي‌گويند. بعد از چندين سال عدم پيشرفت محسوس در مذاکرات هسته‌اي؛ روند جاري گام مهمي تلقي مي‌شود.بن بست و تعليق در مذاکرات شکسته شده و همه زمينه‌ها براي حصول توافق‌هاي مهمي فراهم شده است.عده‌اي در داخل کشور نگراني‌هايي درخصوص مفاد توافقنامه دارند؛ ولي چنانکه ناظران غربي و چهره‌هاي بي‌طرف عنوان کرده اند؛ ايران ضمن حفظ روند غني‌سازي، محدوديت‌هايي بر سرعت،سطح و حجم غني‌سازي خود اعمال خواهد کرد و نظارت داوطلبانه بيشتري را خواهد پذيرفت و درمقابل امتيازهايي در حوزه تحريم‌ها دريافت خواهد کرد. نکته مهم و اساسي در توافق‌هاي احتمالي آن است که ايران محدوديتي بازگشت ناپذير بر توانايي‌هاي خود نخواهد پذيرفت، ضمن آنکه طرف مقابل نيز حاضر نيست تحريم‌ها را به گونه‌اي بازگشت ناپذير لغو کند.اين بده و بستان به عنوان گام اول براي طرفين قابل قبول است و مي‌تواند بستر مناسبي براي گام‌هاي بعدي باشد.به عبارت بهتر دو طرف محدوديت‌هايي بازگشت‌پذير بر ابزارها و توانايي‌هاي خود اعمال خواهند کرد و مذاکرات را ادامه خواهند داد تا به يک توافق‌ نهايي دست يابند.طبعا در مسير پيش رو امکان راستي آزمايي فعاليت‌ها و اقدامات طرف مقابل وجود دارد و بر حسب نتايج حاصله امکان تجديدنظر در محدوديت‌هاي اعمال شده وجود دارد.به‌رغم انتقادهايي که حاميان ديدگاه‌هاي حداکثري بر چنين توافق‌هايي وارد مي‌کنند؛ اين توافق به عنوان گام اول در شرايط بي‌اعتمادي شديد جاري قابل قبول است و بايد مورد حمايت قرار گيرد.