تخریب بخشی از آثار ارزشمند سلجوقی در اصفهان با لودر!

ایسنا/ یورش شبانه ماشینآلات شهرداری به محوطه تاریخی کمرزرین اصفهان که احتمال میرود موجب تخریب آثار تاریخی دورههای سلجوقی و حتی پیشتر از آن شده، نهتنها بار دیگر تجربه تلخ حمام تاریخی خسرو آقا را زنده کرد، بلکه بار دیگر حساسیتها درباره حفاظت از میراث فرهنگی اصفهان را برانگیخت.
«گذر کمرزرین» یکی از معابر کهن در دل بافت تاریخی اصفهان است که از دیرباز بهعنوان گذرگاهی مهم میان محلات شرقی شهر عمل میکرده است. این گذر که در نزدیکی مسجد جامع عتیق و در جوار بقایای معماری دورههای صفوی، سلجوقی و حتی قبلتر قرار دارد، همواره مورد توجه تاریخنگاران و باستانشناسان بوده است. نام «کمرزرین» در متون قدیمی با اشاره به موقعیت ارتباطی و تجاری آن آمده و در لایههای زیرین این محدوده، نشانههایی از فعالیتهای شهری دورههای مختلف، از جمله صدر اسلام و شاید حتی پیش از آن، قابل شناسایی است.
در سالهای گذشته، بررسیهای کارشناسی متعددی بر اهمیت این گذر تأکید داشته و شواهدی از وجود سازههای معماری مدفون، بقایای سفالینه و ابزارهای زیستی در این منطقه یافت شده بود. همین دادهها موجب شد تا ادارهکل میراث فرهنگی استان اصفهان با همکاری دانشگاه هنر، طرحی برای انجام کاوشهای رسمی در این محدوده تنظیم و برای تصویب نهایی به نهادهای بالادستی ارسال کند.
با وجود این حساسیتها، در شامگاه ۲۰ تیر ۱۴۰۴، بدون اطلاعرسانی عمومی یا صدور مجوز از سوی میراث فرهنگی، عملیات خاکبرداری گستردهای در این گذر آغاز شد. طبق اطلاعات رسیده از منابع محلی، ماشینآلات سنگین در نیمهشب وارد محدوده شده و بخشی از خاک سطحی منطقه را تخلیه کردند؛ اقدامی که با واکنش فوری یگان حفاظت میراث فرهنگی مواجه و متوقف شد.
آنگونه که کارشناسان میگویند، این قبیل مداخلات شبانه، به دلیل نبود ناظر باستانشناسی و بیتوجهی به لایهبندی خاک، میتواند موجب نابودی بیبازگشت دادههای فرهنگی و تاریخی شود. در بازدیدهای میدانی صورتگرفته در صبح روز بعد، قطعاتی از سفال و بقایای معماری در محل دیده شده که از احتمال وجود ساختارهای منسجم در لایههای زیرین حکایت دارد.
تخریب شبانه در عرصه تاریخی کمرزرین
امیر کرمزاده، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان اصفهان درباره این اتفاق میگوید: شامگاه ۲۰تیر، حدود ساعت ۱۲:۳۵ دقیقه بامداد، به بنده درباره این اتفاق اطلاع دادند. بلافاصله فرمانده یگان حفاظت، مسئول دفتر فنی و کارشناس باستانشناسی را به محل اعزام کردیم. در آنجا مشاهده شد که ماشینآلات سنگین، از جمله گریدر و ادوات مکانیکی، وارد محل شدهاند. با حضور نیروهای ما، این افراد سریعاً محل را ترک کردند و کلانتری نیز در محل حضور یافت و صورتجلسهای تنظیم کرد.
وی میافزاید: ما امروز شکایت کیفری خود را علیه عوامل دخیل در این اقدام غیرقانونی، به اتهام ورود بدون مجوز و استفاده از ماشینآلات سنگین در حریم آثار فرهنگی، تنظیم و به مراجع قضایی ارسال کردیم. یگان حفاظت ما هماکنون در محدوده در حال گشتزنی است تا از انجام هرگونه عملیات بدون هماهنگی با میراث فرهنگی جلوگیری کند.
مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان ادامه میدهد: پیشتر نیز به شهرداری اعلام کرده بودیم که اجرای هرگونه پروژه در این محدوده، مستلزم هماهنگی کامل با پژوهشگاه میراث فرهنگی است، همچنین تأکید کرده بودیم که هیچگونه عملیات مکانیکی یا استفاده از ماشینآلات سنگین نباید صورت گیرد و تمامی اقدامات باید بهصورت دستی و با حضور فیزیکی ناظران میراث فرهنگی و باستانشناسان انجام شود. با این حال، متأسفانه بدون هیچگونه هماهنگی، در نیمهشب اقدام به این عملیات کردند که کاملاً مغایر با ضوابط، مقررات و قوانین میراث فرهنگی است.
شکایت کیفری میکنیم
کرمزاده اضافه کرد: ما این اقدام را تخلف آشکار میدانیم و قطعاً با عنوان «تخریب غیرمجاز» و «همکاری غیرمجاز در حریم آثار فرهنگی» شکایت کیفری را پیگیری خواهیم کرد.
دادستان اصفهان عصر امروز در جریان بازدید از تخریب جدید در گذر کمرزرین گفته است که شهرداری و اداره میراث فرهنگی اصفهان هر دو در جریان تخریب مقصرند.