از واردات تا نوآوری؛ روایت خودکفایی ایران در تولید دارو/واقعیت‌هایی درباره کیفیت داروهای ایرانی

تسنیم/ رئیس مرکز رشد واحدهای فناوری فرآورده‌های دارویی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان این که ایران در سال‌های اخیر با تکیه بر توان داخلی گام‌ بلندی در تولید دارو برداشته، به توضیح درباره مسیری که کشور را به آستانه خودکفایی در این حوزه حیاتی رسانده پرداخت.

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، صنعت داروسازی به‌عنوان یکی از حیاتی‌ترین ارکان نظام سلامت، جایگاهی بی‌بدیل در توسعه و رفاه جوامع دارد؛ صنعتی که نه تنها نقشی مستقیم در ارتقای کیفیت زندگی و افزایش امید به زندگی ایفا می‌کند، بلکه به‌عنوان پیشران اقتصاد دانش‌بنیان و یکی از سودآورترین حوزه‌های علمی و صنعتی در جهان شناخته می‌شود. کشورهای پیشرفته همواره با سرمایه‌گذاری کلان در این عرصه تلاش کرده‌اند تا علاوه بر تأمین نیاز داخلی، سهم عمده‌ای از بازار جهانی دارو را در اختیار بگیرند و همین مسئله رقابتی تنگاتنگ و فناورانه را در عرصه تولید و نوآوری رقم زده است.

---

بازار

---

در ایران نیز صنعت داروسازی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ به‌ویژه در شرایط تحریم‌ها که نیاز به خودکفایی و کاهش وابستگی‌های خارجی بیش از پیش احساس می‌شود. طی سال‌های اخیر، کشور با اتکا به ظرفیت‌های علمی دانشگاه‌ها، تلاش متخصصان و رشد شرکت‌های دانش‌بنیان توانسته گام‌های بلندی در این حوزه بردارد و امروز بسیاری از داروهای مورد نیاز بیماران در داخل کشور تولید می‌شود. این دستاورد نه تنها فشارهای ناشی از محدودیت‌های بین‌المللی را کاهش داده، بلکه زمینه‌ساز شکوفایی و نوآوری در مسیر داروسازی بومی شده است.

در این میان، مرکز رشد فناوری‌های دارویی دانشگاه علوم پزشکی تهران به‌عنوان یکی از مراکز پیشرو و اثرگذار، نقشی کلیدی در هدایت، حمایت و توسعه ایده‌های نوآورانه ایفا کرده است. این مرکز از نهادهای موثر و مهم دانشگاه است که طی دوره حیات خود، توانسته در حوزه بسترسازی تجاری کردن دستاوردهای تحقیقاتی علوم دارویی، توسعه کار آفرینی، حمایت از خلاقیت‌های نیروهای محقق جوان، گسترش واحدهای دانش بنیان در زمینه فناوری‌های دارویی و نیز تولید محصولات فناوری قابل عرضه به بازار اقدامات ارزشمندی را به نتیجه برساند. 

در همین راستا به گفت‌وگو باآقای دکتر محمود بیگلر، رئیس مرکز رشد واحدهای فناوری فرآورده‌های دارویی دانشگاه علوم پزشکی تهران پرداختیم.

خودکفایی، مهم‌ترین دستاورد صنعت داروسازی از ابتدای پیروزی انقلاب

بیگلر درباره مهم‌ترین دستاورد صنعت داروسازی کشور طی سال‌‌های گذشته به تسنیم گفت:‌ تا سال 1358 کل اقلامی که تحت عنوان تحت لیسانس و تولید داخل، تأمین می‌شد بیشتر از 500 قلم نبود و عمده آن نیز تحت لیسانس بود یعنی فرآورده به شکل کامل وارد می‌شد و در حد بسته‌بندی در داخل ایران، با همان برند کمپانی‌های خارجی، توزیع می‌شد. یکی از مهم‌ترین تحولات در اوایل انقلاب اسلامی، اجرای طرح ژنریک بود که در قالب آن نامگذاری داروها با نام علمی انجام شد و سمت و سوی صنعت داروسازی کشور به سمت تولید داخل سوق داده شد. اکنون وضعیت در صنعت داروسازی بعد از چهار دهه، به نحوی رشد کرده که از 35 شرکت داروسازی وابسته به خارج در اوایل انقلاب، به بیش از 200 شرکت داروسازی داخلی رسیده‌ایم و در رتبه‌بندی‌های جهانی نیز ایران به عنوان یک کشور تولیدکننده دارو شناخته می‌شود که به نظر من این بزرگترین دستاوردی است که می‌توان به آن افتخار کرد. 

وی افزود:‌ اگر طی سالیان اخیر تلاطم‌هایی در این مسیر وجود داشته بیشتر به دلیل مسائل اقتصادی بوده که صنعت داروسازی را در پیچ‌های مختلف اقتصادی تحت تأثیر قرار داده است که در این زمینه، باید شرایط بهتری فراهم شود. در دهه‌های اخیر شرکت‌های دانش بنیان به عنوان ارکان اصلی تولید فرمول‌های جدید فعالیت خود را آغاز کردند و مراکز رشد نیز بستر مناسبی برای حرکت در مرزهای دانش به شمار می‌روند. 

از نظر دانش فنی تولید دارو نیازمند هیچ کشوری نیستیم

وی ادامه داد: ما امروزه به لحاظ دانش فنی،‌ برای تولید هیچ فرآورده‌ای نیازمند کشورهای دیگر نیستیم. این دستاورد، خود را در دوران جنگ تحمیلی،‌ بحران کرونا و سایر بحران‌ها نمایان کرده است. 

چرا برخی مواد اولیه داروهای تولیدی وارد می‌شوند؟

رئیس مرکز رشد واحدهای فناوری فرآورده‌های دارویی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره وابستگی بخشی از تولید داخلی داروها به واردات مواد اولیه تصریح کرد: ما 97 درصد دانش تولید فرآورده‌های دارویی را داریم اما واردات مواد اولیه به این معنا نیست که ما به توان تولید مواد اولیه نمی‌توانیم دست پیدا کنیم بلکه در بسیاری از موارد، مقرون به صرفه نیست که وارد این حیطه شویم زیرا عملاً بخشی از مواد اولیه و جانبی که در کشورهای مختلف ساخته می‌شود با قیمت ارزان‌تر در دسترس صنعت قرار می‌گیرد اما این موضوع نفی‌کننده توان و دانش فنی صنعت داروسازی نیست زیرا امروزه فرآورده‌های نوترکیب نیز تولید می‌شوند و بنابراین حتماً می‌‌توانیم مواد اولیه را نیز بسازیم. 

تولید داخلی در خدمت بیماران خاص و صعب‌العلاج

رئیس مجموعه‌ داروخانه‌های 13 آبان در پاسخ به سؤالی مبنی بر این‌که آیا بیماران نیز اثرات این دستاوردها را در فرآیند درمان خود مشاهده و احساس می‌کنند؟ بیان کرد: از آنجا که دانشمندان ما در سال‌های گذشته به سوی تولید و ساخت داروهای جدید رفته‌اند ما بسیاری از فرآورده‌هایی که در درمان بیماران صعب العلاج و خاص استفاده می‌شوند را در داخل کشور تولید می‌کنیم. در عین حال باید رقابت را نیز در صنایع داروسازی خود حفظ کنیم و بخشی از بازار دارویی را به واردات فرآورده‌های برند خارجی اختصاص دهیم زیرا این امر به بالندگی سیستم داروسازی کشور کمک می‌کند. 

واقعیت‌هایی درباره کیفیت داروهای ایرانی

دکتر بیگلر همچنین به بیان واقعیت‌هایی درباره کیفیت داروهای ایرانی پرداخت؛ مشروح این گفت‌وگو را در ادامه مشاهده می‌کنید:

انتهای پیام/