پدیده‌ای به نام نسخه‌های کددار

ایرنا/ تهران- ایرنا- مدیر روابط عمومی انجمن داروسازان ایران می‌گوید: پرونده‌های متعددی در زمینه زد و بند میان شماری از پزشکان و داروخانه‌ها در سازمان نظام پزشکی تشکیل شده است. البته برخوردهایی که با این متخلفان می‌شود، بیشتر در حد تذکر است و بازدارنده نیست.

بسیاری از افراد در موقع بیماری خود یا اطرافیانشان ممکن است با این توصیه اکید پزشک یا منشی او مواجه شوند که حتما نسخه را از فلان داروخانه تهیه کنید.

---

بازار

---

این نوع توصیه و سفارش‌های نسبتا اجباری گویا در حال فراگیر شدن است یا شاید نمونه‌های آن بیشتر به چشم می‌آید. محتواهای متعددی در شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام به شکل گسترده منتشر شده که حتی مکالمات پزشک با مسئول داروخانه را آشکار کرده است؛ داروسازی که از آن سوی خط به پزشک می‌گوید: آقای دکتر پس همه نسخه‌ها تضمینی مال ما است دیگر؟ و پزشک نیز با قاطعیت پاسخ می‌دهد که مطمئن باش، همه نسخه‌های من مال شما است و شما هم هر ماه مبلغ هفتصد تومان (۷۰۰ میلیون تومان) واریز کنید و این البته تنها یک مثال از زد و بندهایی است که زیر پوست شهر بین برخی پزشکان و داروخانه‌ها در جریان است.

پزشک نسخه را به صورت کددار برای داروخانه می‌فرستد؛ به طوری که هیچ داروخانه‌ای به جز داروخانه مورد نظر نتواند آن را بخواند

از دید بسیاری، این پدیده آن قدر رایج است که اثبات آن و اینکه برخی پزشکان با زد و بند و قراردادهای نوشته و نانوشته با برخی داروخانه‌ها به اصطلاح «می‌بندند» تا بازی دو سر برد به نفع پزشک و داروساز ادامه یاد، کار سختی نیست؛ پرسش درباره روند افزایش یا کاهش آن و در واقع عملکرد نهاد یا نهادهای نظارتی است.

در این میان، معلوم نیست در این بازی سودجویانه، بیماران و مردمی که به امید درمان و بهبودی بیمارشان و با اعتماد، به پزشک به مطب یا درمانگاه مراجعه کرده‌اند، چه بر سرشان می‌آید، چقدر داروهای تجویز شده نیاز واقعی بیمار است و چقدرِ آن، برای سود داروساز و پزشک از جیب مردم و بیمه‌ها؛ جیب سودجویان را پر می‌کند.

نیاز به قوانین سفت و سخت برای جلوگیری از زد و بند میان پزشک و داروخانه

دکتر «هادی احمدی» مدیر روابط عمومی انجمن داروسازان ایران درباره زد و بند شماری از پزشکان با داروخانه‌ها به پژوهشگر ایرنا می‌گوید: متاسفانه این مساله در برخی مناطق وجود دارد و قابل انکار نیست. پرونده‌های متعددی درباره این نوع تخلف پزشکان و داروخانه‌ها تشکیل شده است، پزشکان و داروخانه‌داران خاطی به سازمان نظام پزشکی فراخوانده شده و به آنها تذکر داده شده است اما چون این پدیده اغلب در خفا و پنهانی صورت می‌گیرد، برخورد با همه متخلفان بسیار سخت است.

«روش کار نیز در برخی موارد به این شکل است که به نوعی پزشک نسخه را به صورت کددار برای داروخانه می‌فرستد، به طوری که هیچ داروخانه‌ای به جز داروخانه مورد نظر نتواند آن را بخواند و فقط داروخانه خاصی که مد نظر پزشک هست می‌تواند آن نسخه را بخواند.»

وی می‌افزاید: موارد زیادی از این تخلف در سراسر کشور وجود دارد و به خصوص در مناطق برخوردار این پدیده شایع‌تر است. معاونت‌های درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی مسئول رسیدگی به این تخلف هستند و باید با متخلفان برخورد کنند. حتما باید با این پدیده زشت و غیر اخلاقی برخورد شود تا برخی پزشکان و داروسازان طبابت را با تجارت قاطی نکنند و کاسب نباشند.

مدیر روابط عمومی انجمن داروسازان ایران: تعرفه‌های گروه پزشکی اعم از پزشکان و داروسازان پایین نگه داشته شده و همین زمینه تخلفات را فراهم کرده است

«متاسفانه این پدیده نامبارک رو به ازدیاد است. البته باید به دلایل آن هم توجه شود که چرا کادر پزشکی و داروخانه‌ها به این سمت سوق داده می‌شوند. یک علت آن نارضایتی کادر درمان از تعرفه‌ها است. تعرفه‌های گروه پزشکی اعم از پزشکان و داروسازان پایین نگه داشته شده است و همین امر زمینه این نوع تخلفات را فراهم کرده است.»

احمدی در پاسخ به پرسش پژوهشگر ایرنا که چرا با وجود افزایش حدود ۴۶ تا ۵۰ درصدی تعرفه‌های خدمات پزشکی که بیش از نرخ تورم عمومی است، باز هم شاهد افزایش این نوع تخلفات هستیم بیان می‌دارد: در هر صورت پزشکان و همکاران کل گروه پزشکی و دارویی معتقدند درآمد آنها نسبت به هزینه‌ها و ارزش خدمتی که به مردم ارائه می‌کنند، کافی نیست. اما در هر صورت تخلف آشکاری است و جای توجیه ندارد. پرونده‌های متعددی هم برای این نوع تخلف در سازمان نظام پزشکی تشکیل شده است. البته برخوردهایی که با این متخلفان می‌شود، بیشتر در حد تذکر است و بازدارنده نیست. باید قوانین سفت و سخت‌تری برای این نوع تخلفات در کشور اجرا شود و با افراد و مراکزی که این کار خلاف قانون را انجام می‌دهند و چهره جامعه پزشکی را مخدوش می‌کنند، برخورد جدی شود. البته تعداد موارد آن زیاد نیست اما همین تعداد هم چهره پزشکی کشور را خدشه‌دار می‌کند.

باید وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی هر چه زودتر وارد عمل شوند

مدیر روابط عمومی انجمن داروسازان ایران درباره پدیده توافق پزشکان با داروخانه‌ها می‌گوید: ما در خصوص پرونده‌های مربوطه، زیاد در مورد میزان توافق و قرارداد پزشکان و داروخانه‌ها بررسی نکرده‌ایم. بررسی‌ها ما بیشتر این نکته را آشکار کرد که پزشکان نسخه‌های کددار به داروخانه می‌فرستند به نحوی که داروخانه‌های دیگر نتوانند داروهای آن نسخه را به بیمار بدهند. مثلا به شکلی روی دارو خط می‌کشند که هر کسی نتواند آن را بخواند. گاهی هم در نسخه بیمار، داروی خاصی را تجویز می‌کنند که فقط داروخانه مورد نظر آن را داشته باشند و به بیمار اصرار می‌کنند که حتما نسخه را از فلان داروخانه تهیه کنید و اگر از داروخانه دیگری داروها را تهیه کنند، عصبانی می‌شوند. متاسفانه یک مقدار اخلاق پزشکی در این زمینه رعایت نمی‌شود.

اگر بازرسی‌ها سخت‌تر، جرایم سنگین‌تر و نسخه‌ها الکترونیک فراگیر شود، میزان تخلف کمتر می‌شود

وی در پاسخ به این پرسش که کدام دسته از پزشکان متخصص بیشتر این نوع زد و بندها را با داروخانه‌ها انجام می‌دهند توضیح می‌دهد: این رفتار در بین متخصصان پوست بیشتر از سایر متخصصان است اما در کل فرقی نمی‌کند و به خصوص در مناطق برخوردار از همه طیف‌ها و گروه‌های پزشکی این پدیده مشاهده شده است. وظیفه معاونت‌های درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی است که با این متخلفان برخورد کنند.

به گفته دکتر احمدی، در هر صورت این پدیده در حال ازدیاد و شیوع بیشتر است و باید جلوی آن گرفته شود. متاسفانه مجازات متخلفان بازدارنده نیست. اگر بازرسی‌ها سخت‌تر، جرایم سنگین‌تر و نسخه‌ها الکترونیک فراگیر شود، میزان این تخلف کمتر می‌شود. هر چند این تخلف در مورد نسخه‌های الکترونیک نیز وجود دارد و پزشکان کد نسخه را به داروخانه مورد نظر می‌فرستند و به بیمار تاکید می‌کنند که حتما به آن داروخانه مراجعه کنند. باید اپلیکیشن نسخه الکترونیک به صورت ملی و فراگیر باشد که بیمار به هر داروخانه‌ای که خواست مراجعه و بتواند داروها را تهیه کند و پزشک نتواند بیمار را به یک داروخانه خاص هدایت کند.

«در هر صورت پدیده زد و بند پزشک با داروخانه به علت ضعف نظارت، مجازات‌های غیر بازدارنده و سودجویی برخی پزشکان و داروخانه‌ها گسترش می‌یابد و باید وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی هر چه زودتر جلوی این پدیده زشت را بگیرند.»