عفو گسترده اعطای فرصت دوباره به محکومان برای بازگشت به زندگی عادی است

ایرنا/ تهران- ایرنا- حقوقدان و وکیل دادگستری با اشاره به استقبال جامعه از رویکرد قوه قضاییه در عفو گسترده محکومان گفت: جامعه عفو تعداد قابل توجهی از محکومان که آزادی آنها فاقد آثار زیانبار و توأم با اعطای فرصتی دوباره به آنان برای بازاجتماعی شدن و بازگشت به زندگی عادی است را موجه می‌داند.

سید مهدی حجتی روز یکشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار قضایی ایرنا با اشاره به موافقت رهبر معظم انقلاب با درخواست رئیس قوه قضاییه برای عفو و تخفیف مجازات جمعی از محکومان، اظهار کرد: عفو گسترده به‌ویژه در مورد محکومانی که فاقد شاکی خصوصی هستند و یا مدت قابل توجهی از دوران محکومیت خویش را سپری کرده‌اند، جامعه نیز به مرور زمان خاطره ناگوار ارتکاب جرم را نیز به فراموشی سپرده و تشفی خاطر پیدا کرده است.

وی با بیان اینکه عفو اخیر از مصادیق عفو خصوصی و از نوع معیاری است، یادآور شد: چنین عفوی مسبوق به سابقه است و در سال ۱۴۰۱ نیز اجرایی شد و حتی شمول آن، متهمان را نیز در برگرفت و افرادی که هنوز تعقیب نشده بودند و یا تعقیب یا رسیدگی به اتهام آنان در مراجع قضایی در جریان بود نیز مشمول آن عفو قرار گرفتند که به مثابه عفو عمومی بود و از طریق تصویب قانون قابل اعمال است.

حجتی ادامه داد:‌ عفو معیاری امسال همزمان با میلاد رسول اکرم (ص) و امام صادق (ع)، دومین بار است که عفو خصوصی با موافقت رهبر معظم انقلاب اعمال می‌شود و با پیش‌بینی معیارها و مولفه‌های معینی مانند سن محکوم علیه، تحمل بخشی از مجازات یا نوع جرم از حیث مواردی که استثنائا مشمول عفو اخیر نمی‌شوند مانند اسید پاشی و برخی از جرایم مربوط به مواد مخدر با پیشنهاد رئیس قوه قضاییه اجرا شده است.

وکیل دادگستری تصریح کرد: نکته قابل توجه در عفو اخیر این است که بر خلاف گذشته، محکومان جرایم موسوم به جرایم امنیتی نیز تحت شرایط خاصی مشمول عفو قرار گرفتند.

این حقوقدان درباره تفاوت عفو اخیر با دوره‌های پیشین گفت: در گذشته عفوهایی که به مناسبت‌های مختلف به محکومان اعطا می‌شد، در زمره عفوهای موردی یا مصداقی بود؛ بدین ترتیب که فهرستی از اسامی محکومانی که واجد شرایط عفو بودند تهیه و در اجرای مقررات بند ۱۱ اصل ۱۱۰ قانون اساسی و ماده ۹۶ قانون مجازات اسلامی، توسط رئیس قوه قضاییه به رهبر انقلاب پیشنهاد می‌شد و در صورت موافقت رهبری، نسبت به عفو کلی یا جزئی محکومان اقدام لازم انجام می‌گرفت اما عفو اخیر که تعداد قابل توجهی از محکومان را دربرمی‌گیرد، مبتنی بر لیست از پیش تعیین شده محکومان نیست بلکه هر فردی که واجد معیارهای تعیینی رئیس قوه قضاییه باشد، مشمول عفو قرار گرفته و از آثار آن برخوردار می‌شود.

طبق بند ۱۱ از اصل ۱۱۰ قانون اساسی، عفو محکومان و تخفیف مجازات آنان، پس از پیشنهاد ریاست قوه قضاییه جزو اختیارات رهبر معظم انقلاب است.

در ماده ۹۶ قانون مجازات اسلامی نیز تصریح شده است:‌«عفو یا تخفیف مجازات محکومان، در حدود موازین اسلامی پس از پیشنهاد رئیس قوه قضاییه با مقام رهبری است.»

حجتی افزود: بی‌تردید با وجود تعداد قابل توجه محکومان پرونده‌های کیفری که منجر به تورم زندانیان و تکثر محکومان شده است، عفو معیاری اخیر می‌تواند بار بزرگی را از دوش نظام عدالت کیفری بردارد و با کاهش جمعیت کیفری در کشور، فرصت و امکانات بیشتری برای باز اجتماعی کردن سایر محکومان در اختیار زندان‌ها و زندانبانان قرار دهد همچنین امکان فراهم آمدن شرایط برای بازگشت تعداد قابل توجهی از محکومان به زندگی عادی مهیا شده است تا مانع از تداوم آثار سوء و مخرب زندان بر محکومان و خانواده آنها شود.

به گزارش ایرنا، رهبر معظم انقلاب اسلامی هجدهم شهریور امسال همزمان با هفدهم ربیع‌الاول سالروز میلاد حضرت محمد مصطفی(ص) و حضرت امام صادق(ع) با درخواست رئیس قوه قضاییه برای عفو و تخفیف مجازات جمعی از محکومان دادگاه‌ها موافقت کردند.

در این دوره، عفو معیاری پیشنهاد و در نظر گرفته شد که جمع زیادی از محکومان و مجرمان را شامل می‌شود.

در عفوهای معیاری پرونده‌های اشخاص به تفکیک مورد بررسی قرار نمی‌گیرد بلکه رئیس قوه قضاییه معیارهایی برای عفو یا تخفیف مجازات محضر رهبر معظم انقلاب اعلام می‌دارد و براساس آن معیارها و موافقت معظم له، مراجع قضایی سراسر کشور این معیارها را با مصادیق و اشخاص محکوم تطبیق می‌دهند و اسامی افرادی را که مشمول عفو واقع می‌شوند اعلام و نتیجه این محبت رهبری و رأفت اسلامی را درباره آنان اِعمال می‌‎دارند.

کدام محکومان مشمول عفو اخیر هستند؟

براساس پیشنهاد حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای رئیس قوه قضاییه، شرایط محکومان مشمول عفو یا تخفیف مجازات به شرح زیر است:

الف- محکومیت محکومان به حبس تا ۵ سال در جرایم امنیتی؛ که از زمان قطعیت حکم آنها بیش از ۵ سال گذشته و به عللی تاکنون اجرا نشده است؛ مشروط بر اینکه از زمان قطعیت دادنامه تاکنون فاقد هرگونه موضع‌گیری مخالف مصالح کشور و اقدام ضد امنیتی بوده یا در جنگ تحمیلی اخیر با وجود سکونت در خارج یا داخل کشور اقداماتی در جهت مقابله با دشمنان و همسو با انسجام داخلی داشته و از فعالیت معارضه آمیز خودداری کرده‌اند.

تبصره: احراز شرایط فوق برعهده دادستان مجری حکم یا سرپرست دادسرای مربوطه و حسب مورد استعلام از دستگاه اطلاعاتی کشور خواهد بود.

ب- محکومان به حبس که در حال تحمل حبس و در زندان به سر می‌برند:

۱- دو سوم باقیمانده محکومیت محکومان به حبس تا ۲ سال که حداقل ۳ ماه از حبس را گذرانده باشند.

۲- سه پنجم باقیمانده محکومیت محکومان به حبس بیش از ۲ تا ۵ سال

۳- دو پنجم باقیمانده محکومیت محکومان به حبس بیش از ۵ تا ۱۰ سال

۴- یک پنجم باقیمانده محکومیت محکومان به حبس بیش از ۱۰ تا ۲۰ سال

۵- یک ششم باقیمانده محکومیت محکومان به حبس بیش از ۲۰ تا ۲۵ سال در صورت تحمل ۲ سال حبس تا تاریخ ۱۹ شهریور ۱۴۰۴

۶- باقیمانده حبس محکومان به مجازات تعزیری درجه یک منوط به تحمل حداقل ۱۲ سال حبس برای مردان و ۹ سال حبس برای بانوان تا تاریخ ۱۹ شهریور ۱۴۰۴

۷- باقیمانده حبس همه محکومین جرایم غیرعمدی

۸- دو پنجم باقیمانده محکومیت حبس کمتر از ۲۰ سال بانوانی که به حکم قانون، سرپرستی یا حضانت فرزندان خود را برعهده دارند.

۹- سه پنجم باقیمانده حبس محکومان ایثارگر شخص ایثارگر و خانواده معظم شهدا (پدر، مادر، همسر فرزند، برادر، خواهر تا ۱۰ سال و دو پنجم باقیمانده حبس بیش از ۱۰ سال تا تاریخ ۱۹ شهریور ۱۴۰۴

تبصره- مشمولین این بند ملزم بر ارائه تأئیدیه لازم از مراجع ذیربط بوده و مصادیق ایثارگری تابع قوانین و مقررات می‌باشند.

۱۰- باقیمانده حبس بیماران صعب العلاج یا لاعلاج که در زندان در حال تحمل حبس می‌باشند و مراتب بیماری آنان مورد تأیید کمیسیون پزشکی قانونی قرار گیرد؛ بدیهی است اقدامات دادگاه در جهت اجرای مواد ۵۰۲ و ۵۲۲ قانون آئین دادرسی کیفری مانع اعمال این عفو نیست.

۱۱- باقیمانده حبس محکومان مرد بالای ۷۰ سال تمام و بانوان بالای ۶۰ سال تمام به استناد اسناد سجلی و در مورد اتباع بیگانه فاقد اسناد معتبر به تأییدیه پزشکی قانونی در محکومیت حبس تا ۲۰ سال در صورت تحمل حداقل یک پنجم حبس و در محکومیت به حبس بیش از ۲۰ سال منوط به تحمل حداقل ۸ سال حبس تا تاریخ ۱۹ شهریور ۱۴۰۴

۱۲- باقیمانده محکومیت حبس یا جزای نقدی اتباع بیگانه که صرفاً به جرم ورود یا اقامت غیرمجاز محکوم شده‌اند مشروط به اینکه حداقل یک پنجم از مجازات را گذرانده باشند.

۱۳- باقیمانده محکومیت محکومان زیر ۱۸ سال در زمان ارتکاب جرم به استناد اسناد سجلی و در مورد اتباع بیگانه فاقد اسناد معتبر به تأییدیه پزشکی قانونی مراکز استان‌ها.

پ- محکومیت جزای نقدی:

۱- محکومیت محکومان به جزای نقدی که به خاطر عجز از پرداخت جزای نقدی در زندان بسر می‌برند تا یک میلیارد ریال.

۲- باقیمانده محکومیت جزای نقدی از یک میلیارد ریال تا ۵ میلیارد ریال در صورتی که تا تاریخ ۱۹ شهریور ۱۴۰۴ حداقل ۳ ماه به دلیل عجز از پرداخت جزای نقدی تحمل حبس کرده باشد.

۳- باقیمانده محکومیت جزای نقدی از ۵ میلیارد تا ۱۰ میلیارد ریال در صورتی که تا تاریخ ۱۹ شهریور ۱۴۰۴حداقل ۶ ماه به دلیل عجز از پرداخت جزای نقدی تحمل حبس کرده باشد.

۴- باقیمانده محکومیت جزای نقدی بیش از ۱۰ میلیارد ریال در صورتیکه تا تاریخ ۱۹ شهریور ۱۴۰۴ حداقل یک سال به دلیل عجز از پرداخت جزای نقدی تحمل حبس کرده باشند.

تبصره: محکومین به حبس و جزای نقدی که حبس آن‌ها مشمول عفو قرار گرفته باشد، محکومیت قطعی جزای نقدی آنان نیز مشمول این بند از دستور العمل قرار خواهد گرفت.

ت- تخفیف یک درجه از مجازات محکومان به اعدام فاقد سابقه کیفری مشابه با لحاظ استثنائات مقرر در بند چ؛

ث- کلیه محکومان به تحمل شلاق تعزیری

شرایط استفاده از عفو

۱- نداشتن بیش از یک فقره سابقه محکومیت کیفری قطعی تا درجه ۶.

۲- عدم ارتکاب جرم عمدی جدید مستوجب مجازات درجه یک تا ۶ در ایام تحمل حبس در حال اجرا یا در زمان مرخصی اعطائی

۳- نداشتن مدعی خصوصی یا شاکی و یا جلب رضایت آن‌ها یا جبران ضرر و زبان یا ترتیب پرداخت خسارت مدعی خصوصی و زیان دیده اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی خصوصی تا پایان آذرماه سال ۱۴۰۴

تبصره- معاونت در جرایم به استثناء قتل عمدی به جلب رضایت شاکی خصوصی نیاز ندارد و مانع اعمال عفو نیست.

کدام محکومان مشمول عفو اخیر نیستند؟

۱- سرقت مسلحانه یا مقرون به آزار و یا سارقینی که دارای سابقه محکومیت کیفری می‌باشند.

۲- جرایم مربوط به مواد مخدر و روانگردان به صورت مسلحانه یا عمده (منظور از قاچاق عمده مواد مخدر، بیش از ۱۰۰ کیلوگرم مواد مخدر سنتی مشمول ماده ۴ قانون مبارزه با مواد مخدر و ملحقات آن‌ها و بیش از ۲ کیلوگرم مواد مخدر صنعتی مشمول ماده ۸ قانون مبارزه با مواد مخدر و روانگردان‌ها و ملحقات آن‌ها می‌باشد).

۳- خرید، فروش، توزیع و قاچاق سلاح گرم جنگی و مهمات

۴- جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی درجه ۳ و بالاتر

تبصره- بزه جاسوسی همکاری با دول متخاصم و رژیم غاصب صهیونی، عضویت در گروهک‌های غیرقانونی و تروریستی، تحریک و ترغیب مردم به جنگ و کشتار، افشای اسناد و اطلاعات نظامی با هر میزان مجازات از شمول این عفو مستثنی هستند.

۵- محکومینی که در زندان بر جرایم خود اصرار ورزیده و یا مرتکب جرم جدیدی در زندان شده‌اند.

۶- آدم ربایی در صورت عدم گذشت شاکی خصوصی یا چنانچه میزان محکومیت بیش از ۵ سال حبس باشد.

۷- اسید پاشی

۸- دائر کردن مرکز فساد و فحشاء.

۹- اختلاس و ارتشاء مگر آنکه تا پایان مهرماه ۱۴۰۴ رد مال و جزای نقدی را پرداخت نموده باشند.

۱۰- جرم کلاهبرداری در صورت عدم جلب رضایت شاکی خصوصی یا عدم رد مال

۱۱- جعل اسکناس و ضرب سکه تقلبی

۱۲- مباشرت، مشارکت و یا معاونت در اخلال عمده یا کلان در نظام اقتصادی؛ مگر آنکه ظرف شش ماه از تاریخ ۱۴۰۴/۶/۱۹ مبادرت به رد مال نموده و عواید ناشی از جرم را پرداخت کند.

۱۳- قاچاق مشروبات الکلی موضوع بند (ت) ماده ۲۲ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز

۱۴- جرایم مستوجب مجازات حدی

🔹"آخرین خبر" در روبیکا 🔹"آخرین خبر" در ایتا 🔹"آخرین خبر" در بله