پرتودرمانی کم‌دوز: جایگزین امیدوارکننده برای درمان آرتروز زانو

ایرنا/ تهران- ایرنا- یک مطالعه کنترل‌شده جدید نشان می‌دهد یک دوره کوتاه پرتودرمانی کم‌دوز می‌تواند بدون عوارض جانبی جدی، درد بیماران مبتلا به آرتروز زانو را به میزان چشمگیری کاهش دهد.

به گزارش گروه علمی ایرنا، وبگاه سای‌تِک‌دِیلی در گزارشی آورده است:

---

بازار

---

یک کارآزمایی بالینی جدید نشان می‌دهد که یک دوره پرتودرمانی کم‌دوز می‌تواند گزینه‌ای ایمن و مؤثر برای تسکین درد بیماران مبتلا به آرتروز زانو باشد.

آرتروز، شایع‌ترین شکل التهاب مفاصل، با تحلیل تدریجی غضروف محافظ انتهای استخوان‌ها به وجود می‌آید و به درد و سفتی مفاصل منجر می‌شود. این بیماری معمولاً مفاصل تحمل‌کننده وزن مانند زانو و لگن را درگیر می‌کند و اغلب موجب محدودیت حرکتی و کاهش کیفیت زندگی می‌شود. مدیریت اولیه بیماری عموماً بر پایه تغییرات سبک زندگی و داروهای مسکّن استوار است، در حالی که با پیشرفت علائم، جراحی به‌عنوان یک گزینه درمانی مطرح می‌شود.

پل ارتباطی بین دارو و جراحی

دکتر بیونگ هیوک کیم (Byoung Hyuck Kim)، پژوهشگر اصلی این مطالعه از دانشکده پزشکی دانشگاه سئول، می‌گوید: بیماران مبتلا به آرتروز زانو اغلب با انتخابی دشوار بین عوارض داروهای مسکّن و خطرات جراحی تعویض مفصل روبه‌رو هستند. ما به یک مداخله درمانی متوسط بین این دو حد نیاز داریم و به نظر می‌رسد پرتودرمانی می‌تواند گزینه مناسبی باشد.

بازبینی یک درمان فراموش‌شده

پرتودرمانی کم‌دوز در چندین کشور اروپایی برای درمان درد مفاصل به‌کار می‌رود، اما دکتر کیم خاطرنشان کرد که پیش از این مطالعه، کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی‌شده باکیفیت کمی برای مقایسه این درمان با دارونما انجام شده بود.

طرح مطالعه بالینی

در این کارآزمایی چندمرکزی، ۱۱۴ بیمار مبتلا به آرتروز خفیف تا متوسط زانو در سه مرکز دانشگاهی در کره جنوبی ثبت‌نام شدند.

شرکت‌کنندگان به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند:

• گروه اول: پرتودرمانی با دوز بسیار پایین (۰.۳ گری)؛
• گروه دوم: پرتودرمانی با دوز پایین (۳ گری)؛
• گروه سوم: گروه کنترل که پرتودرمانی شبیه‌سازی شده دریافت کردند.

دوز پرتودرمانی در این مطالعه بر حسب گری (Gy)، واحد استاندارد اندازه‌گیری انرژی جذب‌شده پرتوی توسط بافت، سنجیده شد. نکته حائز اهمیت این است که دوزهای به‌کاررفته در این درمان (۰.۳ و ۳ گری)، کمتر از ۵ درصد از دوزهای متداول در پرتودرمانی سرطان (معمولاً بین ۲۰ تا ۷۰ گری) است که سطح ایمنی بالای این روش درمانی را نشان می‌دهد.

نتایج چشمگیر پس از چهار ماه از این قرار بود:

• ۷۰ درصد بیماران در گروه ۳ گری به معیارهای پاسخ به درمان دست یافتند؛
• این رقم در گروه دارونما ۴۲ درصد بود؛
• ۵۶.۸ درصد از گروه ۳ گری بهبود معناداری در درد، سفتی و عملکرد فیزیکی گزارش کردند؛
• هیچ عارضه جانبی مرتبط با درمان گزارش نشد.

اهمیت طراحی مطالعه

دکتر کیم توضیح می‌دهد:

مطالعه ما از دو جهت با پژوهش‌های قبلی متفاوت بود: طراحی کنترل‌شده با دارونما به حذف اثرات تلقینی کمک کرد، و از سوی دیگر، با محدودکردن استفاده از مسکّن‌های قوی، اطمینان حاصل کردیم که تفاوت مشاهده‌شده بین گروه‌ها تنها ناشی از پرتودرمانی است.

آینده درمان آرتروز

پرتودرمانی ممکن است بیشتر برای بیمارانی مناسب باشد که ساختار مفصل آن‌ها حفظ‌شده ولی دچار التهاب زیربنایی هستند. دکتر کیم تأکید کرد: این روش می‌تواند نیاز به تعویض مفصل را در بیماران با بیماری خفیف تا متوسط به تأخیر بیندازد. این گروه پژوهشی در حال تکمیل پیگیری ۱۲ ماهه برای ارزیابی ماندگاری فواید درمان و همچنین برنامه‌ریزی برای مطالعات بزرگ‌تر و تحلیل‌های اقتصادی سلامت است.

نتایج اولیه این مطالعه به‌تازگی در نشست سالانه جامعه آنکولوژی و پرتوشناسی درمانی آمریکا (ASTRO) ارائه شد.