از اشتباهات مرگبار تا رفتارهای نجات‌بخش در صحنه تصادف

ایرنا/ تهران - ایرنا - سومین یکشنبه ماه نوامبر روز جهانی یادبود قربانیان سوانح جاده‌ای است؛ روزی که تنها یک یادبود ساده نیست، بلکه یادآور تلخی‌های پنهانی است که هر سال در جاده‌ها جان هزاران انسان را می‌گیرد. این روز فرصتی است برای بازخوانی چرخه‌ای که اگر درست و علمی مدیریت شود، می‌تواند از مرگ‌ها و معلولیت‌های گسترده جلوگیری کند.

در ایران، بار اصلی این حوادث بر دوش اورژانس، فوریت‌های پزشکی و بیمارستان‌هاست. نقش مردم در این میان کمتر از متخصصان نیست؛ چراکه بخشی از آسیب‌های ثانویه و عوارض طولانی‌مدت، نتیجه تصمیم‌های نادرست در همان دقایق آغازین حادثه است. تصادفات جاده‌ای سومین علت مرگ‌ومیر در کشور محسوب می‌شوند و ۲۰ تا ۳۰ درصد این مرگ‌ها به عواملی مانند تأخیر در امداد، خونریزی‌های کنترل‌نشده یا عفونت‌های بعد از آسیب مربوط است. این آمار نشان می‌دهد که هر حادثه یک بحران سلامت عمومی است، نه یک اتفاق ساده.

---

بازار

---

اگر اصول رانندگی و ایمنی بیشتر رعایت می‌شد، بسیاری از جان‌باختگان امروز زنده بودند و بسیاری از مصدومان، عوارض ماندگار را تجربه نمی‌کردند. بخش بزرگی از آسیب‌هایی که در اتاق‌های اورژانس دیده می‌شود، ناشی از اقدامات اشتباه افراد حاضر در صحنه است. گاهی یک مصدوم فقط دچار پیچ‌خوردگی است، اما با دستکاری نادرست، آسیب او به شکستگی تبدیل می‌شود. جابه‌جایی عجولانه مصدوم نیز در حالی‌که خطر جدی مثل آتش‌سوزی وجود ندارد، می‌تواند آسیب‌های ستون فقرات یا اندام‌ها را تشدید کرده و پیامدهای جبران‌ناپذیری ایجاد کند.

تماشاگران بی‌تجربه نیز با تجمع در محل حادثه، مسیر نیروهای امدادی را می‌بندند و لحظات طلایی نجات را هدر می‌دهند. تماس فوری با اورژانس ۱۱۵، مهم‌ترین اقدام در هر حادثه است؛ اقدامی ساده که بارها جان انسان‌ها را نجات داده است.

در مورد سوختگی‌ها نیز درمان‌های خانگی مانند خمیردندان، زردچوبه یا پمادهای نامناسب نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه روند درمان را پیچیده‌تر می‌سازد. قرار دادن عضو سوخته زیر آب سرد، تنها اقدام صحیح در دقایق نخست است. در جراحت‌های باز نیز مراجعه به پزشک و دریافت واکسن‌های لازم ضروری است.

در بسیاری از موارد، پیگیری سرپایی برای تکمیل درمان کافی است و فشارهای اطرافیان برای اقدامات اضافی، روند درمان را بی‌دلیل طولانی می‌کند. اعتماد به تیم درمان، بخشی از مسئولیت خانواده‌ها در این چرخه است.

روز جهانی یادبود قربانیان سوانح ترافیکی، تنها برای یادآوری جان‌باختگان نیست؛ بلکه برای این است که هر خانواده بداند رفتار درست می‌تواند از یک پشیمانی بزرگ جلوگیری کند. توجه به اصول سلامت، همکاری با نیروهای امدادی و پرهیز از اقدامات خودسرانه، می‌تواند سرنوشت یک حادثه را تغییر دهد؛ از یک فاجعه تلخ تا یک نجات موفق.

* متخصص طب اورژانس و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی