فرهنگی / ویرایش «دانشنامه داستان‌های کهن پارسی» تمام شد

مهر/ابوالفضل هادي‌منش، نويسنده و پژوهشگر گفت: اين که نگاه ادبياتي صرف به ادبيات و ميراث کهن مکتوب فارسي داشته باشيم، تحليل دادن و فرو کاستن از ساحت اين ميراث است. يعني اگر فقط نگاه اديبانه داشته باشيم و جنبه‌هاي عرفاني و اخلاقي متون ادبي‌مان را ناديده بگيريم، ادبيات فارسي را اصطلاحا پايين آورده‌ايم. وي افزود: در آثار ادب فارسي، قالب ادبيات است، اما محتوا برگرفته از آموزه‌هاي مقدس و آسماني است که اين آموزه‌ها بيشتر اوقات مغفول مي‌مانند. من در بررسي داستان‌ها و حکايت‌هاي فارسي به دنبال کشف زيبايي‌ها و صناعات ادب فارسي نبودم، بلکه به نظرم اين متون بايد فارغ از صور خيال و صناعات ادبي بررسي شوند. اين پژوهشگر در ادامه گفت: نگاه‌هايي که تا به حال به متون کهن ادبيات فارسي شده، يا صرفا ادبي بوده و از جغرافياي آسماني آن‌ها غفلت شده و يا رويکردي صوفيانه داشته است، اما در بحث داستان، قصه و حکمت، ادبيات ما سراسر پند و موعظه و اخلاق و انسانيت است. مثال روشنش هم حکايت سيمرغ است که عطار روايت مي‌کند. عطار قصد داستان‌گويي ندارد، بلکه حکمت را با بيان داستاني بيان مي‌کند. هادي‌منش گفت:‌ «دانشنامه داستان‌هاي کهن پارسي» يک پروژه سنگين بود که شروع نگارشش در سال 86 بود. آغاز ويرايشش در سال 89 و پايان ويرايشش نيز امسال صورت گرفت. ويرايش اين اثر 2 سال به طول انجاميد. البته به دليل مشغله‌هاي زياد به طور مداوم نبود و فاصله‌هايي بين کار اصلاح و ويرايش آن مي‌افتاد. رويکرد اصلي من در تهيه و نگارش اين کتاب، اين بود که بگويم ادبيات ما فقط قافيه، عروض يا سجع نيست. نويسنده کتاب «داستان‌هاي کليله و دمنه: پند بي سود» ادامه داد: شاعران و نويسندگان ادب فارسي به دنبال حکمت بوده‌اند و اگر آن‌ها را تنها شاعر بدانيم، به نوعي در حقشان ظلم کرده‌ايم. بسياري از شاعران بوده‌اند که شمار غزلياتشان بيش از 200 غزل سعدي است، اما دليل ماندگاري سعدي اين است که فقط به دنبال شعر و شاعري نبوده، بلکه حکمت‌ها را در قالب شعر بيان کرده است. به دليلي که اشاره کردم، رويکردم در تهيه اين کتاب اين بود که نه به دنبال بازآفريني رفتم و نه صناعات ادبي متون و حکايات را کشف کردم. زنده‌ياد آذريزدي در آثار خودش به نوعي حکايات قديمي را بازآفريني و بازگرداني کرده است، اما من در اين مجموعه فقط حکايات را به نثر امروزي بازگرداني کردم. وي افزود: اين کتاب در 5 بخش عبادي، اخلاقي، فردي، اجتماعي و لطايف و ظرايف از 60 منبع معتبر کهن ادبيات فارسي، تدوين شده است. ويرايش «دانشنامه داستان‌هاي کهن پارسي» به تازگي به پايان رسيده ولي هنوز صفحه‌بندي نشده است. با اين حال حجم فعلي آن حدود 400 صفحه است. حکايت‌ها در اين کتاب طبق موضوع و منابعشان طبقه‌بندي شده‌اند. مثلا براي موضوع صبر، 50 داستان با منابع‌شان معرفي شده‌اند. هنوز مذاکره با ناشران را براي انتشار اين کتاب آغاز نکرده‌ام.