با حضور مولوی پژوهان ایرانی در ترکیه؛ نشست «مولانا در گذر زمان» برگزار شد

خراسان/ نشست «مولانا در گذر زمان» شامگاه 12 دي با حضورعدنان کارا اسماعيل اوغلو استاد زبان و ادبيات فارسي و مولوي‌شناس ترک، توفيق سبحاني استاد زبان و ادبيات فارسي و مولوي‌شناس ايراني، علي اصغر محمدخاني و ديگر مولوي‌شناسان ايراني و ترک با مشارکت بنياد يونس امره در محل موسسه فرهنگي شهر کتاب برگزار شد. سبحاني در اين مراسم گفت: زماني بود که با مثنوي معنوي بدرفتاري مي‌کردند و مي‌گفتند اگر آن را بفشاري، کفر از آن مي‌چکد، اما چند سال است که در ايران و همچنين در ترکيه نسبت به مولوي و اشعارش اقبال نشان داده مي‌شود. زماني هم گفته مي‌شد که مثنوي 7 دفتر است در حالي که اين کتاب 6 دفتر است و دفتر هفتمش جعل شده بود. اين مولوي‌شناس گفت: يک پزشک ترک در ترکيه حدود 700 تا 800 بيت از مثنوي را به همان وزن مثنوي به زبان ترکي سروده است. مولانا شعر عربي و فارسي دارد. مصرع ترکي هم دارد ولي بيت ترکي ندارد و فکر مي‌کنم که اگر خود مولانا هم مي‌خواست به ترکي شعر بگويد، نمي‌توانست به اين زيبايي بسرايد چون کلمات شاعر، عين کلمات مولاناست و شعر عين شعر اوست. مولوي قصه‌گو نيست ولي اين شاعر در جاهايي که سخن مولوي پيچيده مي‌‌شود، شعر را به خوبي به ترکي برگردانده است. در صحبتي که با اين دکتر داشتم، گفت من از طبابت دست کشيده و در يک مزرعه به کشاورزي مشغولم. سبحاني درباره ترجمه آثار ايراني در ترکيه گفت: شاهنامه تا به حال 12 بار به صورت کامل و ناقص در ترکيه ترجمه شده است. يکي از اين ترجمه‌ها توسط شريفي دياربه کلي انجام شده است. او به دربار سلطان عثماني خوانده مي‌شود و پادشاه به او مي‌گويد از عجم کاري دارم که مي‌خواهم بدانم چيست؟ شريفي بعد از ديدن شاهنامه گفت ترجمه اين کتاب، کار من نيست چون فردوسي مرد بزرگي بوده و کلامش بزرگتر از حد دهان من است. اما در نهايت با اصرار سلطان، شريفي ناچار به ترجمه اين کتاب شد. محققان به اين نتيجه رسيده‌اند که در اين ترجمه، 24 درصد لغات فارسي هستند. در ترکيه بسياري از کلماتي که به کار مي‌روند فارسي هستند در حالي که ما امروز معادل خارجي آن‌ها را به کار مي‌بريم. مولف کتاب «نگاهي به تاريخ ادب فارسي در هند» در ادامه گفت: مولانا به زبان‌هاي مختلف چيزهاي زيادي گفته است. به تازگي کارهاي زيادي درباره پژوهش درباره او به عهده‌ام گذاشته شده است. من مولوي‌شناس نيستم و تنها گناهم اين است که مولانا را دوست دارم. جالب است که به تازگي ديده‌ام که مطالبي که انيشتن و ديگر دانشمندان کيهان‌شناس گفته‌اند، در مثنوي هم هست. به همين دليل تصميم گرفتم به دنبال اين ماجرا بروم. در کل سعي کنيم به وصيت مولانا عمل کنيم و همه با هم وحدت داشته باشيم. مولانا ايراني يا ترک نيست بلکه يک مرد جهاني است. در ادامه عدنان کارا اسماعيل اوغلو گفت: در ترکيه بررسي‌هاي دقيقي در افکار و مفاهيم مولوي به ويژه در کتاب مثنوي انجام مي‌‌شود. مثلا درباره نظريه مولانا در توضيحات الهي راجع به اراده کل و جز يا رمز نور يا تنزيه و تشريح. افکار مولوي نسبت به انسان و جامعه هم از اهميت زيادي در تحقيقات و مولوي‌پژوهي‌هاي ما دارد. اين استاد ادبيات گفت: به تازگي عرصه ديگري در مولوي‌پژوهي در ترکيه به وجود آمده و آن هم اين است که برخي از اساتيد پزشکي به علل و دلايل روحي از افکار مولانا استفاده مي‌کنند. کتاب‌هايي هم در اين زمينه چاپ شده است. ما بيشتر راجع به شرح حال مولانا و آثاري که راجع به آن نوشته شده، پژوهش مي‌کنيم. اميد است مانند انديشمندان ايراني راجع به مسائل دروني مثنوي و ديوان کبير هم کار کنيم. وي در پاسخ به سوال يکي از حاضران درباره شبهات موجود درباره قبر شمس تبريزي، گفت:‌ اين موضوع مشکلات زيادي دارد. در کشورهاي جهان اسلام، حدود 7 مکان وجود دارد که مي‌گويند قبر شمس در آن‌ها واقع شده است. من مطمئن نيستم که قتل شمس واقع شده باشد. مطالبي هم که برخي از نويسندگان در اين باره مي‌نويسند، تاسف‌بار است. من بر اين باورم که قتل شمس واقع نشده است. سبحاني هم در ادامه سخنان اسماعيل اوغلو گفت: من درباره موضع قبر شمس از استاد عبدالباقي گورپنارلي سوال کردم. ايشان به من گفت: آيا نوشته‌هاي من ضرري را متوجه شمس مي‌کند؟ من هم گفتم نه. حالا من اين سوال را از آقاي اسماعيل اوغلو مي‌پرسم که براي يونس امره چند قبر در ترکيه وجود دارد؟ اين موضوع درباره شيخ ابوالحسن خرقاني نيز وجود دارد و چندين موضع به عنوان قبر او معرفي مي‌شود. اما مي‌خواهم بگويم که بعد از وفات تربت ما در زمين مجوي / در سينه‌هاي محرم عارف مزار ماست. اين سخنان پاياني سبحاني با تشويق حاضران روبه رو شد.