دوپینگ‌های شب‌ امتحان با طعم «افسردگی»

فارس/ با فرا رسيدن فصل امتحانات برخي از دانشجويان و دانش‌آموزان بدون اطلاع از عوارض قرص «ريتالين»، به مصرف آن روي مي‌آورند؛ قرصي که عوارضي نظير افسردگي، پرخاشگري و اختلالات رواني را در پي خواهد داشت. هر سال با توجه به فرا رسيدن ايام امتحانات، برخي دانشجويان و دانش‌آموزان به بهانه داشتن زمان بيشتر براي درس خواندن يا بيدار ماندن به مصرف برخي از داروها روي مي‌آورند؛ داروهايي که بعضا بدون اطلاع از عوارض و نحوه مصرف آنها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. يکي از اين داروها قرص «ريتالين» است؛ به طوري که هر چه قدر تنور امتحانات دانشگاه‌ها و مدارس داغ‌تر مي‌شود، مصرف اين قرص که به قرص شب امتحان معروف است، افزايش پيدا مي‌کند؛ هرچند بارها عوارض اين قرص به وسيله مسؤولان وزارت بهداشت و کارشناسان گوشزد شده است اما متأسفانه همچنان فروش اين دارو در برخي از داروخانه‌ها و ناصرخسرو به چشم مي‌خورد. پيش‌تر ايرج حريرچي معاون کل وزارت بهداشت، اعلام کرده بود که گزارشاتي وجود دارد که نشان مي‌دهد، فروش اين دارو در زمان برگزاري امتحانات تا ۵۰ درصد افزايش مي‌يابد. افسردگي شديد، نتيجه مصرف خودسرانه ريتالين مهدي خواجوي متخصص مغز و اعصاب در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاري فارس، در خصوص عوارض قرص ريتالين توضيح مي‌دهد: ريتالين ترکيبي آمفتاميني است که محرک مغز بوده و باعث افزايش تمرکز مي‌شود. اين دارو براي درمان کودکان و نوجوانان با بيش‌فعالي و کاهش تمرکز ADHD به‌کار مي‌رود و آنها را آرام مي‌کند. اين متخصص مغز و اعصاب توضيح مي‌دهد: افراد با اين بيماري هرگز نسبت به اثرات اين دارو مقاوم نمي‌شوند، اما افراد معمولي که اين اختلال را ندارند به‌تدريج نسبت به اثر آن مقاوم شده و اگر در ماه اول مصرف مثلا با يک قرص تمرکزشان زياد مي‌شد به‌تدريج بايد تعداد بيشتري قرص را براي به‌دست آوردن اثري که در روز اول از آن به دست آوردند، مصرف کنند. وي با بيان اينکه کمترين عارضه مصرف زياد اين قرص تشنج است، مي‌گويد: ريتالين ذخاير سروتونين و نوراپي نفرين مغز را به‌طور زيادي آزاد مي‌کند؛ با مصرف اين ذخاير حياتي مغز، بعد از گذشت چند ماه فرد افسردگي بسيار شديدي را تجربه کرده که نسبت به همه داروهاي ضدافسردگي مقاوم است و فرد روزهاي سياهي را تجربه نمايد تا به‌تدريج مغز مجددا ذخاير خود را بازيابي کند. مصرف «ريتالين» به بهانه امتحان توجيه علمي ندارد علي اسدي معاون دفتر سلامت رواني، اجتماعي و اعتياد وزارت بهداشت با بيان اينکه دانش آموزان و دانشجويان نبايد به بهانه امتحان و افزايش هوشياري به مصرف دارو و موادي از اين قبيل روي بياورند، توضيح مي‌دهد: چنانچه دوز مصرف ريتالين کم و زياد شود، بر ابعاد جسماني و رواني فرد آسيب وارد مي‌کند؛ اينگونه داروها براي درمان اختلالات شديد توجه و تمرکز تجويز مي‌شود، بنابراين داراي ترکيبات قوي است. لذا مصرف و قطع خودسرانه آن به افسردگي و پرخاشگري فرد منجر مي‌شود. بنابراين مصرف ريتالين به بهانه امتحان توجيه علمي ندارد. معاون دفتر سلامت رواني، اجتماعي و اعتياد وزارت بهداشت بيان مي‌کرد: داروي ريتالين داراي عوارض کوتاه مدت و درازمدت است. اختلالات رواني، خلقي، رفتاري و تکانه‌اي، انجام رفتارهاي بي ‌پروا مانند رانندگي‌هاي شبانه برخي جوانان در اتوبانها، بي‌توجهي به اطرافيان، سرخوشي، عدم تمرکز، پرش افکار، بي‌خوابي که منجر به خستگي و خماري مي‌شود، همچنين افسردگي پس از اتمام دوره مصرف، افکار پارانوئيد و سوء ظن نسبت به دوستان، اطرافيان و خانواده و پرخاشگري فيزيکي از مهم‌ترين عوارض بلند مدت مصرف اين مواد است. همچنين عدم تعادل روحي و رواني و حالات زودگذر عاطفي از عوارض کوتاه مدت اين گونه مواد و داروهاست. احتمال قاچاق و تقلبي ريتالين‌هاي در دسترس سيدعلي فاطمي نايب رئيس انجمن داروسازان ايران در اين خصوص به خبرنگار سلامت خبرگزاري فارس مي‌گويد: ريتالين، دارويي است با نام رسمي متيل فنيدات که متاسفانه استفاده خودسرانه از آن شايع شده و اين موضوع مي‌تواند عوارض و مخاطراتي به دنبال داشته باشد، به خصوص اينکه ممکن است بحث داروي قاچاق و تقلبي آن هم به ساير مخطرات آن افزوده شود و ضروري است که در اين خصوص فرهنگ عمومي آگاه‌تر باشد و خانواده ها مراقبت بيشتري داشته باشند. به گفته فاطمي، استفاده از ريتالين در جايگاه درست آن، کاربردهاي درماني رسمي دارد و معمولاً براي درمان اختلال بيش فعالي در کودکان تجويز مي‌شود و اين درحالي است که تاثير داروهاي اعصاب روي بيماران و افراد سالم ممکن است با يکديگر کاملا متفاوت باشد و دانش‌آموزان و دانشجويان نبايد سلامتي خود را به واسطه دارويي که براي ايشان تهيه نشده است، به خطر بيندازند. وي توضيح مي‌دهد: شايد يکي از علل شيوع قابل توجه مصرف ريتالين در ميان برخي دانش آموزان و دانشجويان، عدم اطلاع ايشان از عوارض جانبي آن است. عوارضي از قبيل تهوع، تشنج، سردرد ، بي‌اشتهايي، بي‌خوابي، عصبانيت، افزايش اضطراب، افزايش فشارخون ، احساس سرگيجه و بي‌نظمي ضربان قلب ممکن است متوجه مصرف کنندگان نادرست ريتالين باشد. البته عوارض مصرف طولاني مدت ريتالين ممکن است از اين هم خطرناک‌تر باشد. ضمن اينکه بحث وابستگي به اين دارو نيز مطرح است. نايب رئيس انجمن داروسازان ايران تأکيد مي‌کند: ريتالين جزو داروهاي تحت کنترل است و از طريق داروخانه‌ها به صورت عادي توزيع نمي‌شود، به مين دليل، در اين ميان موضوع ديگري که حائز اهميت است، اين است که اغلب ريتالين‌هاي در دسترس، ممکن است قاچاق و حتي تقلبي باشند. *** به نظر مي رسد با توجه به اظهارات کارشناسان خانواده‌ها بايد اين موضوع مهم را که باعث آسيب‌هاي جسمي و رواني به فرزندان خواهد شد را مد نظر قرار دهند و سازمان غذا و دارو براي جمع‌آ‌وري ريتالين‌هاي تقلبي و قاچاقي که به صورت غيرقانوني در ناصرخسرو به فروش مي‌رسند، برنامه‌هايي را پيش‌بيني کند. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد