خطر خروج دریاچه ارومیه از مسیر احیا

ايران/ تکميل سدهاي حوزه درياچه اروميه و توسعه زمين‌هاي کشاورزي با درخواست يک نماينده مجلس بار ديگر منطقه را به سمت فاجعه زيست محيطي خواهد برد.

نماينده مردم اروميه در بهارستان خواستار تکميل دو سد نازلوچاي و باران‌دوز چاي در حوزه درياچه اروميه شد. سيد سلمان ذاکر در حالي خواستار تکميل اين دو سد شده است که بر اساس مصوبات هيأت دولت و ستاد ملي احياي درياچه اروميه، هرگونه ساخت سد جديد در حوزه درياچه اروميه ممنوع است. آن‌طور که «فرهاد سرخوش» مدير استاني ستاد ملي احياي درياچه اروميه به «ايران» مي‌گويد: «ساخت اين دو سد ۳۰۰ ميليون مترمکعب از حقابه درياچه اروميه را خواهد گرفت و روند احياي درياچه را با مشکل بسيار زيادي روبه‌رو مي‌کند.» در حال حاضر ۸۰ سد روي درياچه اروميه ساخته شده است که ۱۰ سد از آن، بيشترين تأثير مستقيم را روي خشک شدن اين درياچه در دهه ۸۰ داشته‌اند. بر‌اساس آمارهايي که «عيسي کلانتري» رئيس سازمان حفاظت محيط زيست کشور به «ايران» داده است دولت بالغ بر سه‌هزار ميليارد تومان هزينه کرد تا درياچه را احيا کند. ساخت اين دو سد مي‌تواند پنبه تمامي برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته را بزند و نقشه‌هاي ستاد احياي درياچه اروميه را نقش بر آب کند. خشک شدن درياچه اروميه در دهه هشتاد، ۶۵ درصد از يکي از استان - باغ‌هاي کشور را به کوير تبديل کرد. شن‌هاي روان به با‌غ‌هاي روستاهاي اطراف درياچه اروميه حمله کردند و زمين‌هاي کشاورزي شور شدند.
اگر ستاد احياي درياچه اروميه تشکيل نمي‌شد و روند تبديل باغ‌هاي استان آذربايجان غربي و شرقي به کوير را کند نمي‌کرد، ريزگردهاي نمکي درياچه علاوه بر استان‌هاي آذربايجان غربي، شرقي و کردستان، جنگل‌هاي هيرکاني را هم زخم مي‌زد و حتي اين تهديد از مرزهاي ايران هم خارج مي‌شد. علاوه بر آن وسعت بسيار زيادي از زمين‌هاي کشاورزي حوزه درياچه اروميه را براي هميشه از بين مي‌برد و به يک بحران زيستي -اقتصادي در منطقه تبديل مي‌شد. با گذشت ۵ سال از اجراي برنامه احياي درياچه اروميه و به ثبات رسيدن وضعيت آن، تازه‌ترين نماينده مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي خواستار ساخت دو سد شده است. به گفته سرخوش هدف از ساخت اين دو سد گسترش زمين‌هاي کشاورزي است. زمين‌هاي اين منطقه در حال حاضر به صورت ديم کشت مي‌شود و فرهاد سرخوش مي‌گويد: «اگر اين دو سد ساخته شود، زمين‌هاي ديم کشاورزي به زمين‌هاي کشاورزي آبي تبديل و حقابه بيشتري از درياچه اروميه گرفته مي‌شود.» سرخوش مي‌گويد: «روان‌آب‌هاي رودخانه نازلوچاي و باران‌دوز چاي از اول آذر تا ارديبهشت ماه به سمت درياچه اروميه مي‌رود. آب اين دو رودخانه در فصل‌هاي ديگر به مصرف زمين‌هاي کشاورزي اطراف مي‌رسد.» به گفته اين کارشناس زيرساخت‌هاي ورود روان‌آب‌هاي اين دو درياچه هم با لايروبي مسير، احداث آب‌بندان و سردهنه‌سازي تأمين شده است. او مي‌گويد: «حتي سردهنه‌هاي اين منطقه را سازه‌اي ساختيم، در حالي که سردهنه رودخانه‌ها خاکي است. اين سردهنه‌ها در فصول زراعي بسته مي‌شود تا آب وارد درياچه اروميه شود.» به گفته او به‌طور متوسط از دو رودخانه باران‌دوزچاي و نازلوچاي ۳۰۰ ميليون متر مکعب آب وارد درياچه اروميه مي‌شود.

---

بازار

---

گسترش زمين‌هاي کشاورزي به بهاي خشک شدن درياچه
گسترش زمين‌هاي کشاورزي و تکميل شدن سدهاي حوزه درياچه اروميه در روزهاي اخير به‌عنوان مطالبه مردم استان آذربايجان غربي از سوي برخي نمايندگان اين استان در مجلس شوراي اسلامي مطرح شده است. اين در حالي است که يکي از برنامه‌هاي مصوب هيأت دولت و ستاد احياي درياچه اروميه براي نجات چيچست (نام تاريخي درياچه اروميه) جلوگيري از گسترش زمين‌هاي کشاورزي است. گسترش زمين‌هاي کشاورزي اولين عامل خشک شدن درياچه اروميه است. بويژه اينکه باغ‌هاي گسترده انگور رفته رفته از بين رفت  و جاي آن را درختان آب‌بر سيب گرفت. اين تغيير محصول مصرف آب حوزه درياچه را افزايش داد و روند خشک شدن درياچه را سرعت بخشيد. احياي درياچه اروميه نخستين وعده محيط زيستي دولت روحاني بود. خشک شدن اين درياچه مي‌توانست بزرگترين بحران زيست محيطي ايران را رقم بزند. دولت در ابتدا براي نجات درياچه اروميه طرح «نکاشت» را روي ميز تصميم‌گيري برد. هدف اين طرح کور کردن بخشي از زمين‌هاي کشاورزي بود که در نهايت به نجات درياچه اروميه منجر مي‌شد. کارشناسان از اين طرح با توجه به واکنش‌هاي اجتماعي که به دنبال داشت از «جراحي بزرگ» ياد کردند که دولت روحاني مجبور بود هزينه آن را بپردازد. چون معتقد بودند تنها راه نجات درياچه اروميه است. انجام اين طرح همچنان که پيش‌بيني مي‌شد با مقاومت کشاورزان منطقه روبه‌رو شد و دولت اجراي آن را به کنار گذاشت و طرح «به‌کاشت» را به جاي آن روي ميز اجرا برد. طرحي که با جايگزيني کشت محصولات کم‌مصرف به جاي کشت‌هاي پرآب‌بر و بهينه‌سازي مصرف آب تا حدود بسيار زيادي توانست سهمي از حقابه درياچه اروميه را به آن برگرداند و درياچه را از مرگ حتمي نجات بدهد. هرچند هنوز هم در منطقه با مقاومت‌هايي روبه‌رواست و برخي کشاورزان حاضر نيستند محصولات پرآب‌بر از جمله کاشت چغندرقند را با محصولات کم‌آب‌بر جايگزين کنند. کشت گياهان دارويي نسخه کارشناسان براي درمان زخم درياچه است. حال نماينده جديد مردم اروميه دست روي خواسته‌اي گذاشته است که دو مصوبه مهم دولت و ستاد احياي ملي درياچه اروميه را ناديده مي‌گيرد؛ يک ساخت سد که ممنوع است. دو عدم گسترش زمين‌هاي کشاورزي که آن هم يکي از خطوط قرمز ستاد احياي درياچه اروميه براي ماندگاري اين درياچه مهم است.
«سيد عليرضا شريعت» مدير دفتر پايش ستاد ملي احياي درياچه اروميه دليل درخواست اين نماينده را ناشي از عدم اطلاع نمايندگان جديد از مصوبات ستاد احياي درياچه اروميه مي‌داند و مي‌گويد: «اين ستاد به دنبال آن است که جلسه‌اي را با حضور اعضاي ستاد ملي احيا از جمله معاون اول رئيس جمهوري، وزراي نيرو و جهاد کشاورزي، رئيس سازمان حفاظت‌محيط زيست، سازمان جنگل‌ها و ديگر اعضا با نمايندگان جديد بهارستان تشکيل بدهد تا آنها را از مصوبات اين ستاد آگاه سازد.»

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar