کرونا و چند علامت گوارشی

ايسنا/ نتايج حاصل از مطالعات جديد منتشر شده در دنيا نشان مي دهد که برخي افراد در مراحل اوليه عفونت با ويروس کرونا ممکن است علائمي مانند درد شکم، اسهال، يبوست، تهوع و استفراغ را تجربه کنند.

ممکن است برخي بيماران مبتلا به کرونا بدون نشان دادن علائم ريوي، تنها با مشکلات شکمي مراجعه کنند و يا برخي علائمي همچون تهوع، استفراغ يا اسهال را قبل از ساير تظاهرات همچون تب يا علائم تنفسي بروز دهند.
هرچه تعداد بيمار بيشتري ويزيت مي شوند، بروز تظاهرات باليني متفاوت با نماي کلاسيک بيماري (سرفه خشک و تب) بيشتر مشاهده شود. اين علائم گوارشي عمدتا در بيماران بزرگسال گزارش شده است ولي در مورد کودکان نيز مواردي از اسهال مشاهده شده است.
بنابر اعلام دفتر بهبود تغذيه جامعه وزارت بهداشت، در کشور ما نيز مواردي از علائم گوارشي در بيماران مبتلا به کوويد-۱۹ مشاهده شده است. استرس و اضطراب نيز مي تواند مسبب ايجاد برخي از اين علائم باشد. استرس، اضطراب و ترس از ابتلا به بيماري کوويد-۱۹، بيکاري و ناامني شغلي در وضعيت قرنطينه و يا حتي وجود بيماري هاي زمينه اي خاموش همچون سندرم روده تحريک پذير ممکن است سبب شعله ور شدن اين علائم گوارشي در طول دوره استرس زا شود.
برخي علائم گوارشي که ممکن است در فرد مبتلا به کرونا هم مشاهده شوند، در ادامه مي آيد:

- اسهال 

اسهال معمولا در افراد مبتلا به کوويد-۱۹ رخ مي دهد. در مقاله منتشر شده در مجله گاستروانترولوژي آمريکا، مطالعه اي روي ۲۰۶ بيمار مبتلا به شکل خفيف کوويد-۱۹ انجام گرفته است. ۴۸ نفر از اين افراد فقط علائم گوارشي و ۶۹ نفر ديگر هر دو علائم گوارشي و تنفسي را داشتند. از مجموع اين ۱۱۷ نفر که داراي علائم گوارشي بودند، ۱۹.۴ درصد اسهال را به عنوان اولين علامت بيماري خود تجربه کرده اند.
براي اکثر افراد، اسهال به معني افزايش دفعات دفع و يا شل شدن قوام مدفوع است. در تعاريف پزشکي، دفعات حرکات روده که منجر به دفع مي شود به طور متوسط سه بار در روز است. با اين حال اسهال، افزايش وزن مدفوع به ميزان بالاتر از۳۰۰ گرم در روز تعريف مي شود که عمدتا به دليل آب اضافي سبب مي شود تا ۶۰ تا ۸۰ درصد از ماده مدفوع را آب تشکيل دهد. به اين ترتيب، اسهال واقعي از بيماري هايي که باعث افزايش حرکات روده (اجابت مزاج) يا بي اختياري مي شود، متمايز است. بايد توجه کرد که اسهال مي تواند منجر به کم آبي و از دست دادن مواد معدني بدن شود.
دلايل متعددي براي رخداد اسهال وجود دارد. اسهال ممکن است به دليل عفونت، داروها و يا طي درمان رخ دهد. ميزان اثر نوع رژيم غذايي براي بهبود اسهال، بستگي به علت و شدت مشکل دارد البته تحمل افراد به مواد غذايي متفاوت است.

نکات مفيد تغذيه اي در کنترل اسهال

برخي مواد غذايي سريع تر از دستگاه گوارش عبور مي کنند و سبب بدتر شدن اسهال مي شوند. در زمان اسهال بايد از مصرف اين دسته از مواد خودداري کرد:
- غذاهاي چرب: غذاهاي سرخ کرده و يا حاوي چربي بالا و سس ها مي توانند علائم اسهال را بدتر کنند.
- لبنيات و مشتقات آن: در زمان اسهال روده ها نسبت به لبنيات حساس مي شوند بنابراين توصيه مي شود از مصرف شير و مشتقات آن مانند پنير، کره و بستني در طول دوره اسهال خودداري شود البته مصرف ماست به ويژه ماست پروبيوتيک و دوغ استثنا است.
- قهوه و نوشيدني هاي کافئين دار، کاکائو و شکلات: اين نوشيدني ها و تنقلات سبب از دست رفتن آب بدن مي شوند و در شرايط اسهال که مقادير زيادي آب و الکتروليت همراه با مدفوع شل دفع مي شود، مصرف اين نوشيدني ها سبب بدتر شدن شرايط بيمار و دهيدراته شدن او مي شود.
- شيرين کننده هاي مصنوعي و سوربيتول: اين شيرين کننده ها اثرات روان کنندگي بر دستگاه گوارش (ملين) دارند بنابراين از مصرف هرگونه شيرين کننده مانند آبنبات، نوشابه ها، آدامس شيرين و ساير مواد غذايي شيرين بايد خودداري کرد.

- مواد غذايي نفاخ: ميوه ها و سبزي ها براي حفظ سلامت لازم هستند اما زمان اسهال بايد از مصرف برخي مواد که ايجاد گاز فراوان در دستگاه گوارش مي کنند، پرهيز کرد. ميوه ها و سبزي هايي همچون انواع کلم و گل کلم، بروکلي، حبوبات و غذاهاي پرچاشني تا زمان بهبود نبايد مصرف شوند همچنين از مصرف ميوه و آب ميوه با اثر ملين کنندگي مانند آلو، انجير و آب آلو نيز بايد اکيدا خودداري شود.
- غذاهاي مانده و کهنه: از غذاهاي مانده که ممکن است آلوده و يا لکه دار باشند مانند غذايي که مدت زيادي در خارج از يخچال مانده است و يا بطور نامناسبي نگهداري شده است بايد اجتناب کرد. از مصرف غذاي رستورانها، فست فودي ها و غذاهاي خياباني نيز بايد اجتناب کرد.

مواد غذايي مناسب براي زمان اسهال

- موز: موز رسيده به دليل داشتن املاح مفيد بويژه پتاسيم، به تامين الکتروليت هاي از دست رفته در طول اسهال کمک مي کند همچنين موز حاوي فيبرهاي محلول در آب به نام پکتين است که سبب جذب مايعات داخل روده ها مي شود همچنين برخي ترکيبات موجود در موز خاصيت پره بيوتيک دارد و سبب رشد باکتري هاي مفيد داخل روده بزرگ مي شود.
- برنج: برنج سفيد به راحتي در دستگاه گوارش هضم مي شود و به روده هاي پرکار در زمان اسهال استراحت مي دهد همچنين برنچ سبب قوام دهي به مدفوع شل مي شود.
- سس سيب/سيب پخته/ کمپوت سيب بدون شکر: سيب منبع بسيار خوب پکتين است. فيبر بسيار زيادي که در سيب خام وجود دارد، هضم آن را براي روده ها دشوار مي سازد، ولي زماني که پخته مي شود، دستگاه گوارش به راحتي آن را هضم مي کند. اين شکل از سيب فوايد زيادي از لحاظ تامين مواد مغذي و ايجاد احساس بهتري در زمان اسهال دارد البته در صورت ابتلا به سندرم روده تحريک پذير، مصرف کمپوت سيب بهتر است، توصيه نشود.
- نان تست يا برشته: در زمان اسهال، مصرف نان سفيد بهتر از نان سبوسدار، نان کامل يا نان قهوه اي است زيرا بيشتر سبوس در نان سفيد استخراج شده است و آن را براي هضم در دستگاه گوارش بويژه روده بزرگ مناسب تر مي سازد البته در صورت ابتلا به سندرم روده تحريک پذير لازم است مصرف نان فاقد گلوتن توصيه شود.

- پوره سيب زميني: به دليل کم بودن ميزان فيبر سيب زميني، اين ماده در روده ها به راحتي هضم مي شود. در اسهال مصرف سيب زميني آب پز يا بخارپز ساده و نرم شده (پوره) همراه با کمي نمک بدون افزودن روغن توصيه مي شود.
- جوجه آب پز يا بخار پز: اين نوع طبخ جوجه، قوام ملايم و مناسبي ايجاد مي کند و قابليت هضم پروتئين جوجه را بالا مي برد همچنين مواد مغذي لازم در شرايط اسهال را تامين مي کند.
- ماست: به طور کلي در طول دوره اسهال، پرهيز از مصرف لبنيات توصيه مي شود اما ماست استثنا است زيرا حاوي پروبيوتيک هاي ترميم کننده جدار روده هايي است که در طول اسهال آسيب ديده اند. در زمان خريد ماست بايد دقت کرد از نوع شيرين نباشد زيرا سبب افزايش دفع مدفوع آبکي و توليد گاز فراوان در روده ها مي شود.
- آب مرغ يا سوپ مرغ بدون چربي يا کم چربي: سوپ مرغ غذاي مناسبي براي زمان اسهال است. اين سوپ حاوي مواد مغذي و الکتروليت هايي است که الکتروليت ها و مواد مغذي از دست رفته در اسهال را جبران مي کند.
- آب: مصرف مايعات به ويژه آب در طول روز براي جبران کم آبي بدن در اين افراد توصيه مي شود. بهتر است مايعات بين وعده هاي غذايي نوشيده شود و حجم غدا در هر وعده غذايي کاهش يابد.
در صورتي که اسهال با رعايت توصيه هاي غذايي ذکر شده بهتر نشد، حتي بدتر شد و يا بيش از ۵ تا ۷ روز طول کشيد و يا خون در مدفوع مشاهده شد لازم است فرد به سرعت به پزشک مراجعه کند تا وضعيت او مورد بررسي بيشتر قرار گيرد و در صورت نياز درمان ويژه براي فرد لحاظ شود.

تهوع و استفراغ

رعايت برخي نکات تغذيه اي به کنترل تهوع و استفراغ کمک و از عوارض احتمالي جلوگيري مي کند. درنظر داشته باشيد که بيمار بايد از نظر اينگونه علائم گوارشي نيز تحت نظر پزشک باشد و بيماري فرد کنترل شود.
نکات تغذيه اي که سبب کاهش تهوع مي شود به شرح زير است:
- از قرار گرفتن در معرض بوي غذا بويژه غذاهايي که رايحه تندي دارند، اجتناب کنيد. غذاهاي سرد يا هم دما با حرارت اتاق، بوي کمتري دارند.
- بيشتر از تنقلات و غذاهاي خشک، نشاسته اي و پرنمک مانند چوب شور، کراکر و سيب زميني استفاده کنيد.
- تعداد وعده هاي غذايي را افزايش و حجم غذا در هر وعده را کاهش دهيد و از مصرف غذا در حجم سنگين خودداري کنيد.
- بوييدن پوست ليموترش بعد از خراش دادن به کنترل تهوع کمک مي کند.
- مصرف تکه هاي ميوه يخ زده يا آب ميوه هاي رقيق شده همراه با يخ مي تواند مفيد باشد.
- اگر طعم دهان شما بد است مي توانيد از آبنبات هايي با طعم نعناع يا ليمو استفاده کنيد.
- سعي کنيد بيشتر استراحت کنيد.
مصرف غذاهاي زير در اين افراد توصيه مي شود:
- تا زماني که تهوع يا استفراغ داريد، از خوردن و آشاميدن هر ماده غذايي يا نوشيدني پرهيز کنيد.
- بعد از توقف استفراغ، بزرگسالان و کودکان بالاتر از سه سال مي توانند تکه هاي کوچک يخ را هر ده دقيقه به اندازه يک قاشق مرباخوري سپس هر ۲۰ دقيقه به اندازه يک قاشق غذا خوري مک بزنند.
- پس از توقف استفراغ، مي توانيد کمي مايعات رقيق مانند آب مرغ يا گوشت، آب سيب يا ژلاتين ميل کنيد.
- با گذشت ۸ ساعت از قطع شدن استفراغ، مي توانيد مصرف غذاهاي جامد را شروع کنيد. غذاي جامد را با يک نوع غذاي ساده و در اندازه خيلي کوچک در هر بار شروع کنيد. غذا بايد بي بو، کم چرب و کم فيبر باشد. نمونه اي از غذاهاي مناسب براي اين زمان شامل سس سيب(کمپوت سيب بدون افزودن شکر)، مرغ پخته، موز، عصاره رقيق گوشت، نان تست، تخم مرغ آب پز(بدون روغن افزوده)، انواع آب ميوه و سبزي، سيب زميني، چوب شور، کراکر، برنج، غلات پخته، شربت و ماست است.
در شرايط ايجاد تهوع و استفراغ، از غذاهاي زير بايد اجتناب کرد:
- غذاهاي پرچرب يا سرخ کرده
- آب ميوه ها و نوشيدني هاي خيلي شيرين
- غذاهاي بسيار معطر
- غذاهاي حاوي فيبر بالا
- غذاهاي نفاخ
- غذاها و يا نوشيدني هاي خيلي گرم

---

بازار

---

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar