خیابانهای ایران حسینیه شد
ايران/ تاسوعا و عاشوراي سال 99 براي همه آنهايي که يازده ماه سال را مردگي ميکنند تا به عشق «او» در محرم زندگي کنند، يک روز و شب هميشگي نبود، يک اتفاق ويژه بود تا روزي که نااميدي برافراشتن چادرها و پرچمهاي سياه سايه افکنده، نقش اميد، خيال منتظران را به وصالش گره بزند.
درست آن زمان که تصوير نظم بينظير حسينيه اعظم زنجانيها، قامت خميده عزاداران را صاف کرد تا هر آن که ميخواهد عشق چندين صد ساله را از نو تازه کند، از جا بلند شود. محرم امسال برخلاف همه آنچه ميپنداشتيم، در اوج ديده شد، کرونا نه رفته و نه پا پس کشيده بود، اما پايبندي به «حق الناس» قويترين حسي بود که محرم 99 را به يک محرم ويژه تبديل کرد. نذريهاي خشک از درون خانهها بيرون آمد تا هر آنچه سنت نذر را به يک سنت ويژه معنوي تبديل کرده، امسال در حقيقيترين شکل ظاهرياش ادا شود. ديروز نماز عاشورا، چهره بلاتکليف و نامنظم خيابانها و معابر شلوغ ما را به صفهاي منظم و خالصانهاي پيوند زد که از دريچه دوربين عکاسان، به يکي از بينظيرترين تصاوير قرن تبديل شد. کافي بود تا تابلوي شهري خيابانها را از سردر شناسنامهشان برميداشتيد تا يادتان ميرفت که يک روز نه! يک ساعت پيش نام اين خيابان، «نسيم» بود! حالا بزرگترين اجتماع معنوي شيعيان جهان در کف ماديترين معابري رقم ميخورد که شکوه ابدياش را از عزاداراني ميگيرد که امسال با خودشان عهد بستهاند، نگاهشان به برگزاري مراسم مذهبي متفاوتتر شود. آنها يادشان خواهد ماند که هنوز هم يکي از مهمترين پيامهاي عاشورا همين يک جمله سالار شهيدان است: «هر کس از شما حقالناسي بر گردن دارد، برود.» محرم 99؛ نقشه جغرافيايي شهرها را هم از نو ترسيم کرد. شمال و جنوب و غرب و شرق حذف شد و آنچه ماند عشقي بود که صفهاي منظم و بيبديل انساني از خيابانهاي شهرها به جا گذاشت...
نماز عاشورا در ميدان امام حسين(ع)
اينجا ميدان امام حسين(ع) ساعت 12 ظهر است. منطقهاي وسيع با فاصلههاي يک و نيم متر که براي ورود عزاداران آماده شده است. برنامه برگزاري مراسم از قبل چيده شده و همه ميدانند در رأس اين ساعت مراسم برگزار و تمام خواهد شد. عزاداران با فاصله و ماسک در جايگاههايي مينشينند که قرارش از قبل گذاشته شده. ساعت يک و 5 دقيقه که ميشود، سجادهها با فاصله از يکديگر چيده ميشود. ماسکها همچنان روي صورت مانده و هيچکس حتي براي لحظهاي، از پروتکلها تخطي نميکند. نماز شروع نشده، جمعيت از وروديهاي مختلف به صف منظم نمازگزاران ميپيوندند. نيروهاي انتظامات، تب عزاداران را ميگيرند و اگر کسي ماسک نداشته باشد، به او ماسک ميدهند. افراد زيادي نذر ماسک کردهاند. عزاداران زيارت عاشورا را که خواندند، سينهزني و نوحهخواني شروع ميشود.اينجا نه خبري از نذريهاي هر ساله است و نه کسي براي گرفتن نذري صف کشيده است. همه ميدانند امسال پخش غذاي نذري گرم ممنوع است.
عزاداري هيأتهاي سيار در کنار خانه بيماران کرونايي
هيأتهاي سيار سينهزني و نوحهخواني از ويژگيهاي محرم امسال است. برخي هيأتها نذر کردهاند تا با تعداد کم و رعايت فاصلهگذاري از کوچهها و خيابانهاي شهر عبور کنند. ميدانند خيليها به خاطر کرونا در خانه ماندهاند. برخيهايشان در قرنطينهاند و دلشان ميخواهد تا لحظهاي در حال و هواي ناب هيأتها، حاجاتشان را به زبان بياورند. هيأتهاي سيار از کنار خانهها ميگذرند و اتفاقاً جلوي خانههايي که ميدانند مريض کرونايي دارند، به درخواست صاحبخانه ميايستند و نوحه ميخوانند. همين حال و هوا را به بيمارستانها و مراکز درماني هم بردهاند. به درخواست بيماران و کادر درمان، تعداد کمي از مداحان و روحانيون به بيمارستانها رفتهاند و در راهروهاي اصلي شروع به خواندن نوحه و سينهزني ميکنند. آنهايي که توانش را دارند، کنار درها ميايستند و با روضهخوانان همراهي ميکنند. فضاي معنوي بيمارستانها بويژه براي بيماراني که حال جسمي خوبي ندارند و در انتظار سلامتي لحظه شماري ميکنند، از هر جاي ديگري خاصتر است.
عطر محرم در کورهپزخانههاي تهران
عطر محرم امسال به کورهپزخانههاي جنوب تهران هم رسيد. عمده نذريهاي محرم هر سال خيلي از بانيان به اين منطقه ميرسيد، اما پاي درد دل ساکنان کورهپزخانهها که مينشستيد ميديديد که چقدر دلشان براي برپايي يک چادر و تکيه لک زده است. خيليهايشان حسرت آويختن يک پارچه سياه به دلشان مانده بود، ميخواستند اما در توانشان نبود. تا اينکه محرم امسال پاي هيأتها و نوحهخوانهاي معروف را به اين نقاط باز کرد. در کنار يکي از اين کورهپزخانهها، اهالي لباس سياه پوشيدند، يک نفر خواند و آنها سينه زدند، نذريهاي خشک، حال دلشان را بهتر کرد. لااقل ميدانستند تا چند ماه خيالشان راحت است.
تصوير گرمخانههاي امسال تهران و پناه آوردگان به آنها را از ياد نبريد که در عزاي حسين (ع) سينه ميزنند و نوحه ميخوانند، اين ساهپوشان اهالي گرمخانههاي تهرانند. اگر هرسال ثواب عزاداريها از دور به آنها ميرسيد، امسال کرونا، فضاي گرمخانه را از نزديک به عزاداران پيوند زده است. نذر ماسک امسال جزو پر طرفدارترين نذريهاي محرم بود. خانوادههايي که دستشان ميرسيد در کنار نذريهاي هميشگي، نذر ماسک را هم اضافه کردند. ايستگاههاي متروي تهران امسال به چهارپايهخواني ذاکران اهلبيت(ع) عطرآگين شد. اجراي مراسم با کاروان حسيني بر بلنداي ني در ايستگاههاي متروي امام حسين(ع)، پانزده خرداد، ميدان شهدا و صادقيه، شهر زير زميني تهران را هم به حال و هواي محرم گره زد.
تکيه معروف تجريش که با 225 سال قدمت داعيه قديميترين تکيه تهران را دارد، در کنار امامزاده صالح، چيذر، داوود و مساجد معروفي همچون ارگ با رعايت فاصله گذاريها و پروتکلهاي بهداشتي دربرگزاري مراسمها نقش ويژهاي داشتند. در شب عاشورا حرم امام خميني(ره) نيز با حضور بيت امام راحل ميزبان عزاداران سرور و سالار شهيدان بود.
پيوستن هيأتهاي عزاداري به پويش «نذر خون »
امسال شمار زيادي از سوگواران محرم با ياد شهداي دفاع مقدس و شهداي عرصه سلامت در روزهاي کرونايي و در شرايطي که ذخاير خوني کشور به شدت کاهش يافته است، به پويش نذر خون پيوستند تا جايي که سخنگوي سازمان انتقال خون به «ايران» مي گويد: امسال هيأتهاي مذهبي بزرگ در چهار گوشه شهر تهران در روزهاي تاسوعا و عاشوراي حسيني با برپايي موکبهايي جهت استقرار تيمهاي سيار مراکز انتقال خون به پويش نذر خون پيوستند. دکتر بشير حاجي بيگي با اشاره به مشارکت دو برابري مردم براي اهداي خون در روز تاسوعا در کشور به «ايران» ميگويد: همزمان با راهاندازي پويش نذر خون مردم استانهاي تهران، گيلان، مشهد، کرمانشاه، زنجان و خراسان رضوي دو برابر روزهاي معمول در اهداي خون مشارکت کردند. براي مثال در تهران روزانه 900 واحد خون اهدا ميشود که اين رقم در روز تاسوعاي حسيني به 1800 واحد خون افزايش يافت. او در ادامه به برنامههاي هيأتهاي مذهبي جهت اهداي خون در تکايا و حسينيهها اشاره و عنوان ميکند: بعد از آنکه پويش نذر ماسک از سوي مردم در شبکه هاي اجتماعي با استقبال گسترده اي روبه رو شد هيأتهاي مذهبي بزرگ در تهران نيز با توجه به آمار پايين اهداي خون در کشور تصميم گرفتند پويش مردمي نذر خون را راهاندازي کنند، براي اين منظور تيمهاي سيار خون گيري با حضور در هيأتها از مسئولان هيأتها و عزاداران حسيني اقدام به دريافت خون کردند. سخنگوي سازمان انتقال خون در ادامه ميافزايد: روزانه 5 الي 6 هزار واحد خون در کشور اهدا مي شود که اين رقم در روز تاسوعا به 10 هزار واحد خون رسيد. او با اشاره به ازدحام و شلوغي مراکز اهداي خون در روزهاي تاسوعا و عاشوراي حسيني در سراسر کشور ميگويد: مردم مي توانند براي تعيين نوبت اهداي خون با هدف حفظ فاصله گذاري اجتماعي در مراکز اهداي خون از سامانه نوبت دهي اينترنتي استفاده کنند. با توجه به نگراني مردم از ابتلا به کرونا در محل اهداي خون، روزانه تمامي سطوح ضد عفوني مي شود؛اهدا کنندگان در همان بدو ورود مورد تب سنجي با دستگاههاي ليزري قرار ميگيرند و به افرادي که ماسک ندارند هم ماسک اهدا ميشود و جاي هيچگونه نگراني نيست. او ميگويد: طرح نذر خون تا اربعين حسيني ادامه دارد و افرادي که موفق نشدهاند روز تاسوعا و عاشورا خون اهدا کنند در ماههاي محرم و صفر اين فرصت را از دست ندهند چرا که بيماران بيشماري در بيمارستانها چشم به انتظار نذر خون نشستهاند.