خود درمانی کرونا با نسخه‌های فامیلی!

ايران/ گزارشي از تبعات خوددرماني در منزل و بيماراني که با حال بد به بيمارستان مراجعه مي‌کنند.

«30 درصد بيماران کرونايي به محض آنکه به اورژانس مي‌رسند جان خود را از دست مي‌دهند.» اين را دکتر محمد طالب‌پور رئيس بيمارستان سينا مي گويد. زماني که کار از کار گذشته و بيمار آنقدر دست روي دست گذاشته که ويروس کرونا همه بافت ريه را درگير کرده است. اين متوفيان معمولاً کساني بوده‌اند که مدت‌‌ها در منزل خوددرماني کرده‌اند. درصدي هم که جان سالم به در مي‌برند کساني هستند که با درگيري بالاي ريه به آي‌سي‌يو‌ها منتقل مي‌شوند.

---

بازار

---

درمان اين دسته از بيماران هزينه‌هاي وحشتناکي را به نظام سلامت کشور تحميل مي‌کند.  اظهارنظر اين عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران نشان مي‌دهد؛ يکي از عوامل افزايش مرگ و مير به‌دليل ابتلا به کرونا عدم مراجعه بموقع به پزشک و اتلاف وقت براي مراجعه به مراکز درماني است؛ موضوعي که مي‌تواند به‌خاطر بي‌توجهي به درمان به هنگام بيماري کرونا يا شايعه سازي‌هاي فضاي مجازي باشد اينکه پاي هر بيماري به بيمارستان برسد زنده از آنجا بيرون نمي‌آيد.

در اين بين آمار خوددرماني نيز با تشکيل قارچ‌گونه گروه‌هاي دوستانه و خانوادگي در شبکه‌هاي اجتماعي هم بالا و بالاتر مي‌رود. حالا نسخه‌هاي فاميلي درمان کرونا جايگزين دستورات پزشکي شده‌اند. مردم در گروه‌هاي واتس اپي براي هم نسخه‌هاي متعدد درماني مي‌پيچند و البته نسخه‌هاي خودساخته در اين گروه و آن کانال دست به دست مي‌شود و در نهايت زماني که ويروس به بالاترين ميزان تکثير خود در بدن فرد بيمار رسيد همين خوددرمان‌گران که در حالت انفجار روحي و عود شديد بيماري قرار مي‌گيرند مجبور به مراجعه به بيمارستان مي‌شوند.

«ناشتايي يک ليوان دمنوش پونه، دم ظهر دمنوش کاکوتي، عصر به بعد هم دمنوش سياه‌دانه و زنجبيل. بخور جوش شيرين را هم فراموش نکنيد. هر چقدرهم مي‌تونيد سرکه رو غرغره کنيد تا ويروس تو گلو نمونه. کپسول آزيترومايسين هم هر 8 ساعت يکي. اين برنامه رو 10 روز به کار بگيرين خوب خوب ميشين.»

«لطفاً اين مطلب را در جايي ذخيره کنيد و تا مي‌توانيد نشر دهيد تا بيمارستان‌ها خلوت شود. ان‌شاءالله. نکته اول اينکه به محض اينکه سرفه‌ شروع شد سه ساعت به ساعت با يک ليوان آب گرم و کمي نمک دريا و يک قاشق چايخوري سرکه سيب گلوتون را شست‌و‌شو دهيد و غرغره کنيد. اين خيلي مهمه چون از ورود ويروس به ريه جلوگيري مي‌کنه. نکته دوم؛ هر دفعه يک دمنوش به‌صورت چرخشي بخوريد بابونه، ختمي، زوفا، عناب و...براي تسکين سينه درد از قليون عرق نعناع استفاده کنيد و... سه يا چهار روز که تحمل کنيد و اين کارها را مرتب انجام دهيد مطمئن باشيد کرونا را شکست مي‌دهيد فقط همت مي‌خواهد که اونم مي‌ارزه به گرفتار بيمارستان شدن. منبع: مجله پژوهشي انگليسي.»
اين روزها بازار تجويزهاي «من در آوردي» حسابي گرم است. همه براي خودشان طبيب شده‌اند و البته در اين ميان برخي از افراد به غلط هر دارو يا روش درماني را به‌نام طب سنتي يا به استناد ازمجله‌هاي پژوهشي براي مردم تجويز مي‌کنند.

اپيدمي اطلاعات غلط در شبکه‌هاي اجتماعي گرفتاري‌هاي زيادي را براي مردم ايجاد کرده است. هفته گذشته ويدئويي در فضاي مجازي منتشر شد که نشان مي‌داد خانم جواني در قبرستان براي حضار همايش گذاشته و بالاي سر جنازه‌هاي کرونايي نسخه درمان کرونا مي‌پيچيد. «هيدروکسي کلروکين 200 روزي دوتا يکي صبح يکي هم شب. فاموتيدين هم بخورين ضد ويروس است. ديگه زينک و ويتامين‌هاي ديگر را هم بخورين. اگرهم که درگيري ريه داريد اون ديگه داروي ديگري دارد بايد اسپري تنفسي بگيريد. با کرونا تعارف نکنيد.

اگر ديديد حال تون بد ميشه و سرفه هاتون شديد شد حتماً بخور جوش شيرين بدهيد. اين نکته را هم بگويم در افراد ديابتي تجويز دگزامتازون مجاز است. ترامپ را ديديد ملاتونين خورد. من خودمم هر شب يک عدد مي‌خورم. چيزي نيست همين‌ها را بخوريد خوب مي‌شويد. تا يادم نرفته بگويم يک مقاله‌اي را ديروز خواندم اگر علائم کرونا داشتيد تا سه ماه هر روز آسپرين بخورين. شنيدين که مي‌گويند طرف سکته مغزي کرد چون خونش لخته شد. الان علي شوهر من کرونا گرفت مرد برايش داروي ضد انعقاد خون مي‌دادم نمي‌مرد.»

نکته قابل توجه در اين کليپ پرسش‌هاي مردمي است که هاج و واج چشم‌شان را به دهان سخنران‌شان دوخته‌اند. افرادي که به‌نظر مي‌رسد پاسخ بديهي‌ترين سؤالات‌شان را نمي‌دانند و مجبورند براي نجات‌شان از بيماري کوويد19 به اين اطلاعات غلط اکتفا کنند. به‌نظر مي‌رسد با ‌وجود گذشت 9 ماه از اين اپيدمي هنوز سؤالات زيادي در رابطه با علائم و درمان اين بيماري مطرح مي‌شود مثلاً اينکه کساني که احساس مي‌کنند به کرونا مبتلا شده‌اند بايد چه زماني به پزشک مراجعه کنند؟

يا چرا برخي از بيماران تمايل دارند در اوج بيماري دست به‌خود درماني بزنند؟ و از همه مهمتر آيا نوشيدن دمنوش‌ها و برخي داروهاي گياهي به همه بيماران و با هر نوع علائمي توصيه مي‌شود؟ فرد مبتلا چه زماني نياز به سي‌تي‌اسکن ريه دارد و در نهايت خوددرماني چه تبعاتي براي بيمار و تشديد بيماري در پي دارد؟ ما در اين گزارش با تعدادي از متخصصان عفوني، ريه، رؤساي بيمارستان‌ها و عضو ستاد علمي مقابله با کرونا درباره سؤالات مطرح شده گفت‌و‌گو کرده‌ايم، همچنين سعي کرده‌ايم از تجربيات بيماران بدحالي بگوييم که به هر شکلي بعد از ابتلا به کرونا از مراجعه به پزشک امتناع کرده‌اند و با نسخه‌هاي واحد درماني در شبکه‌هاي اجتماعي و توصيه دوست و آشنايان‌شان قرباني خوددرماني شده‌اند.

اما لازم است در ابتدا گفته‌هاي برخي از کساني که به‌خاطر بي‌توجهي به مراجعه به پزشک يا ترس از مراجعه مراکز درماني دست به خود درماني زده‌اند، بشنويد. در اين ميان برخي از کساني که از مهلکه کرونا جان سالم به در برده‌اند، عنوان کرده‌اند به‌خاطر ترس از مرگ تن به هر توصيه‌اي داده‌اند حتي مصرف مواد مخدر!
خوددرماني‌هاي مرگ‌آور
عاليه رحماني 52 ساله کرونا را از دخترش گرفت. بيماري ابتدا با علائم خفيف شروع شد و بعد با سرفه و تنگي نفس. او براي بهبودي دست به مصرف خودسرانه آنتي‌بيوتيک و توصيه و تجويزهاي ديگران زد و در نهايت کارش به بيمارستان و بخش مراقبت‌هاي ويژه کشيد.
 اين خانم 52 ساله درباره روزهاي بيماري‌ و اقداماتي که براي بهبودي اش کارگر نيفتاده است، چنين مي‌گويد: «وقتي کرونا گرفتم  اولش خفيف بود براي همين به پزشک مراجعه نکردم. با جوشانده و مايعات خوددرماني کردم ، با‌وجود اين هر روز حالم بدتر مي‌شد. در نهايت شروع به مصرف آنتي بيوتيک و استامينوفن کردم. چند روز بعد که سرفه‌هايم شديد شد به توصيه دختر خاله‌ام که قبلاً کرونا گرفته بود هيدروکسي کلروکين هم خوردم. هر کسي توصيه‌اي مي‌کرد براي اينکه خوب شوم انجامش مي‌دادم مثلاً گفتند که بخور جوش شيرين بدهم، اين کار را کردم. روز نهم به بعد سرفه هايم قطاري شد تا جايي که نمي‌توانستم نفس بکشم.

فاميل‌هايم مدام زنگ مي‌زدند و مي‌گفتند اين دارو را بخورم يا فلان چيز را نخورم. هر روز نفس تنگي و سرفه‌هايم شديدترمي شد و بي‌حالي شديد هم داشتم؛ با اين حال حاضر نبودم دکتر يا بيمارستان بروم چند روز پيش در اينترنت خوانده بودم در يکي از بيمارستان‌هاي کشور اعضاي بدن بيماران را برمي‌دارند. مي‌ترسيدم بلايي سرم بياورند. در نهايت کار به‌جايي رسيد که دخترم نصف شب اورژانس را خبر کرد. با تشخيص وخامت حال به بيمارستان منتقل شدم و نتيجه اسکن ريه‌هام نشان داد که 60 درصد از آنها درگير شده‌اند.»

به گفته اين شهروند تهراني، پزشکان بيمارستان براي وي داروي «رمدسيور» تجويز کردند که موجب بهبودي وي و در نهايت ترخيص او از بيمارستان مي‌شود.
فريبرز جعفري 34 ساله هم تجربه خوددرماني دارد. او هم به‌دليل بي‌توجهي به بيماري و در نهايت  مراجعه نکردن به پزشک و مراکز درماني وضعيت جسماني‌اش وخيم و چند روزي را در بيمارستان بستري ‌شد. او درباره بروز علائم بيماري‌اش اين گونه مي‌گويد: «وقتي علائم مريضي آشکار شد، راستش پيش خودم گفتم اگر بخواهم بيمارستان هم بروم مي‌گويند برو خانه و دو هفته توي قرنطينه باش.

همه هم که همين داروهاي معمول را مي‌خورند. رفتم داروخانه يک نايلون دارو خريدم و بعدش خودم را در خانه قرنطينه کردم. از همان روزهاي ابتدايي توصيه و تجويزهاي دوستان و آشنايان شروع شد. سرفه مي‌کردم، برخي گفتند سفکسيم و تعدادي هم هيدروکسي کلروکين را برايم تجويز کردند. يک هفته از شروع علائمم نگذشته بود که وضعيت ام هر روز بدتر از روز گذشته ‌شد.»
رضا که 70 درصد از ريه‌هايش درگير شده بود و با گذشت سه ماه از دوران نقاهتش هنوز هم سرفه دست از سرش برنداشته است در ادامه مي‌گويد: «کرونا، مريضي نيست که خودت ر ا پزشک و عالم دهر بداني و سرماخوردگي نيست که با دوتا قرص و دارو درمانش کني. تصور من اين بود که مثل سرماخوردگي است و با استراحت و مصرف دارو از بين مي‌رود. اگر آن ابتدا به محض شروع سرفه به پزشک مراجعه مي‌کردم و دست به خود درماني نمي‌زدم کارم به اينجا نمي‌کشيد.»

رضا عباسي 41 ساله و ساکن يکي از شهرستان‌هاي استان آذربايجان شرقي است. او زماني که کارش به اورژانس کشيد 70 درصد ريه‌هايش درگير شده‌ بودند. به او توصيه کرده بودند براي بهبودي ترياک مصرف کند!
«من تنها زندگي مي‌کردم و شرايطم با بقيه خيلي فرق داشت. اسم داروها را از اينور و آنور ياد گرفته بودم و  مصرف دارو را شروع کردم. کرونا بار رواني زيادي دارد براي همين مردم مي‌ترسند به پزشک مراجعه کنند. بعد از 10 روز حالم بدتر شد حتي توان رفتن به دستشويي را نداشتم. براي اينکه سرفه‌هايم نرم‌تر شود دمنوش مي‌خوردم و بعد از مدتي که حالم بد شد يکي از دوستانم توصيه کرد ترياک مصرف کنم. سرتان را درد نياورم آنقدر اين توصيه و آن تجويز را انجام دادم که يک هفته در آي‌سي‌يو بستري شدم. دکتر وقتي معاينه‌ام کرد يک سؤال بيشتر نپرسيد که چرا اين همه دير آمده‌ام!»
دکتر محمد طالب‌پور رئيس بيمارستان سيناي تهران با انتقاد به مراجعه ديرهنگام مبتلايان بدحال به مراکز درماني به «ايران» مي‌گويد: «متأسفانه در موج اخير برخي از بيماران کرونايي که به بيمارستان مراجعه مي‌کنند در همان ۲۴ ساعت اول فوت مي‌کنند که بررسي‌هاي ما نشان مي‌دهد  هنگام مراجعه بسيار بدحال بوده‌اند و به‌خاطر مراجعه ديرهنگام و درگيري ريه‌هايشان از دنيا رفته‌اند.

بايد بگويم دير مراجعه کردن بيماران کرونايي به بيمارستان باعث مي‌شود نتوانيم خيلي در روند معالجه دخالت کنيم. بيماراني که در بخش ICU بستري مي‌شوند کساني هستند که درگيري ريه در آنها بسيار شديد است و اکسيژن خون اين بيماران به کمتر از ۸۶ درصد مي‌رسد و با اکسيژن معمولي سطح اکسيژن بدن آنها بالا نمي‌رود.»
وي در ادامه مي‌افزايد: «بيماري کرونا در بالاي 85 تا 90 درصد بدون علامت است. از لحاظ بهداشتي بايد اين ناقلان را شناسايي کنيم تا از ابتلاي ديگران پيشگيري کنيم. البته اين اقدامات هزينه زيادي دارد و همکاري مردم را مي‌طلبد. اما ناقلاني که علامت‌ دارند اگر در فاز اول بيماري شناسايي و درمان آنها شروع شود کار ما راحت‌تر مي‌شود. برخي از ناقلان، استراحت و تغذيه مناسب را پشت گوش مي‌اندازند و فعاليت عادي انجام مي‌دهند و سمت درمان‌هاي تخصصي نمي‌روند و سمت مصرف خودسرانه داروهاي شيميايي و گياهي مي‌روند.

وقتي دارو بدون تجويز و کمک و راهنمايي پزشک مصرف شود و بعد از آنکه بيمار وضعيت عمومي‌اش رو به وخامت مي‌رود کم کم خانواده بيمار مي‌ترسند چراکه مريض دچار نفس تنگي شديد مي‌شود و تازه آن موقع است که او را به بيمارستان مي‌آورند.»
به‌گفته اين متخصص، 30 درصد فوتي‌هاي کرونايي در بخش اورژانس جان خود را از دست مي‌دهند. يعني اگر روزي 15 نفر در بيمارستان ما فوت کنند 5 نفرشان نرسيده به اورژانس فوت مي‌کنند. اينها کساني‌اند که مدت‌ها در منزل با حالت ناجور خوددرماني مي‌کرده‌اند. حتي اگر هم فوت نکنند مريض‌هايي که به اين فاز مي‌رسند ميزان فشاري که به سيستم پزشکي وارد مي‌کنند از جمله مدت زمان بستري، هزينه‌هاي آي سي يو خيلي هنگفت است.

دکتر طالب‌پور در ادامه مي‌‌افزايد: «اگر کسي که علائمي دارد به مطب پزشک مراجعه کند و مشاوره تخصصي بگيرد و داروهاي احتمالي را با تجويز دکتر مصرف کند و براي اطمينان از روند بهبودي نزد پزشک داخلي و عفوني برود و نکات بهداشتي را رعايت کند حتماً بهبود مي‌يابد چراکه بموقع اقدامات درماني را انجام داده است. اين بيماران حتي با مراجعه به بيمارستان نهايتاً چند روزي بيشتر بستري نمي‌شوند زيرا تحت نظر پزشک اقدامات درماني را انجام داده‌اند.

همه اين آموزش‌ها بايد فرهنگ‌سازي شوند اگر بيماري به تشخيص همکاران و پروتکل وزارت بهداشت به نقطه‌اي برسد که تب دار شود، تنگي نفس داشته باشد و اکسيژن خونش از 93 درصد پايين بيايد بايد توسط پزشک ويزيت شود اينکه حتماً بستري شوند الزامي نيست اما بايد تحت نظر پزشک متخصص عفوني، داخلي و ريه باشند ويزيت تلفني و مشاوره بگيرند و با کوچک‌ترين علامت درمان را جلو ببرند. به‌نظر مي‌رسد دو گروه از افراد بيشتر خوددرماني مي‌کنند يکي سالمندان که امکان مراجعه به مراکز درماني ندارند دوم افراد جوان که بازار کار را رها نمي‌کنند و با وجود تب و سرفه همچنان کسب درآمد مي‌کنند.»

رئيس بيمارستان سينا در همين زمينه مثالي مي‌زند: «جوان 30 ساله‌اي که در مجاورت بيمارستان ما فعاليت خريد و فروش سکه و ارز انجام مي‌داد با آنکه جوان و تنومند بود اما ظرف 48 ساعت در بيمارستان فوت کرد چون هيچ اقدام درماني خاصي انجام نداد و با آنکه مواجهه طولاني با بيماري داشت تنها با توصيه‌هاي رايج تبش را کنترل کرده بود در حالي که بيماري روز‌به‌روز پيشرونده‌تر مي‌شد.»
رشيد شعاعي 68 ساله و خانواده‌اش يکي از صدها خانواده‌اي هستند که در ميهماني همه اعضاي خانواده و بستگانش در يک ماه اخير به ويروس کرونا مبتلا شده‌اند. جوان ترها با علائم خفيف و آنهايي هم که سن و سال‌شان بالاي 50 بود با علائم متوسط بيماري را تجربه کرده‌اند اما رشيد که ديابت هم دارد وضعيتش به گونه ديگري است. شنيدن روايت اين بيماري از زبان يکي از بستگانش در هاديشهر آذربايجان شرقي جالب توجه است: «دختر خواهر شوهرم با اتوبوس از ترکيه آمده بود. به‌خاطر کرونا تصميم گرفتيم هر خانواده‌اي ماسک بزند و به ديدن سحر و پسرش برويم.

آن شب حدود 18 نفر خانه خواهر شوهرم جمع شده بودند. فقط موقع چاي و ميوه ماسک‌هاي‌شان را بر مي‌داشتند. بعد از چند روز فاميل شوهرم علامت دار شدند اما مي‌گفتند ما آن زهر ماري را نگرفتيم براي ما حرف در نياوريد ما سرماخورديم و فقط سردرد و بدن درد داريم. فقط يکي از خواهر شوهرهايم تب و بدن درد شديد داشت اما همچنان اصرار داشتند سرماخوردگي است و با دمنوش و قرص و ويتامين خوب شدند. چند روز بعد خبر رسيد که آقا رشيد برادر شوهرم هم مبتلا شده است اما علائمش شديد‌تر است و سرفه هم دارد.

اعضاي فاميل که همگي تجربه ابتلا به کرونا را داشتند اين بار در گروه واتساپ هزاران مدل دمنوش و دارو و... براي وي تجويز ‌کردند و پشت بند تجويزهايشان هم مي‌گفتند اون زهر ماري رو نگرفتي نگران نباش ما همين کار‌ها را انجام داديم و خوب شديم. دکتر هم بروي همين‌ها را تجويز مي‌کند. نرو. استراحت کن خوب مي‌شوي.»
برادر زن رشيد که راوي اين ماجرا است در ادامه مي‌گويد: «چند روز است آقا رشيد بي‌اشتها شده. زياد هم نمي‌تواند حرف بزند به خس خس مي‌افتد. آزيترومايسين و ناپروکسن و قرص معده مي‌خورد با دمنوش. قند خونش هم ديروز 500 بود. سرفه‌هايش هم خيلي زياد شده. تقصير فلاني است بهش گفته من با يکي از دوستاي پزشکم صحبت کردم گفته نمي‌خواد دکتر بروي با همين‌ها خوب مي‌شوي استراحت کافي درمان کرونا است.»

دکتر مينو محرز، عضو ستاد ملي مقابله با کرونا با اشاره به اينکه کسي که علائمي شبيه به علائم کرونا دارد بايد براي پيشگيري از گسترش احتمالي ويروس ارتباطش را با ديگران قطع کند، به «ايران» مي‌گويد: «کسي که به کرونا مبتلا مي‌شود دوره نهفتگي دو هفته تا يک ماه را بايد مدنظر داشته باشد. علائم اوليه زماني است که ويروس در بدن تکثير مي‌شود. فاز بعد از دوره نهفتگي زماني است که کم کم علائم بارز مي‌شود. تب و لرز، تهوع و استفراغ و سرگيجه، تغيير حس چشايي و بويايي يا علائم ريوي و... در کل بايد بگويم علائم بسيار متنوع‌اند.

تعداد و شدت و ضعف علائم در افراد مختلف بستگي به دوز ويروس دارد. مقدار ويروسي که وارد بدن مي‌شود پاسخ‌هاي مختلفي از سيستم ايمني را به‌دنبال دارد. اگر فرد مبتلا حال عمومي بدي ندارد توصيه نمي‌کنيم به پزشک مراجعه کند بخصوص فردي که بيماري زمينه‌اي نداشته باشد. افراد بالاي 65 سال که بيماري زمينه‌اي بويژه ديابت و فشار خون و مشکل قلبي و کليوي دارند و کساني که داروهاي سرکوب کننده سيستم ايمني مصرف مي‌کنند در معرض خطر بيشتري قرار دارند. در مجموع اگر مبتلايي حال عمومي بدي ندارد بايد قرنطينه شود، در صورت بروز تب، از مسکن تب‌بر استفاده کند، رژيم غذايي و نکات قرنطينه را هم بخوبي رعايت کند.»

دکتر محرز در ادامه مي‌افزايد: «خود درماني عادت ما ايراني‌ها است. يک نفر پيش دکتر مي‌رود و به محض اينکه يکي از دوستان و اقوامش علامت دار شد همان نسخه را براي ديگران هم مي‌پيچد. اين شيوه در مورد کوويد19 خيلي خيلي خطرناک است، زمان مفيد را از دست دادن است. حتي برخي پزشکان مي‌آيند توصيه مي‌کنند درمان را در خانه انجام دهيد و مريض مي‌رود دستگاه اکسيژن ساز را مي‌خرد در حالي که کار بسيار خطرناکي است، ميزان اکسيژن دريافتي هر فرد برحسب گرفتاري ريه‌اش فرق دارد.

اکنون بيماران با حال بد به بيمارستان مي‌آيند چون در خانه درمان شده‌اند.در بيمارستان به تعداد زيادي مريض برخورد کردم که صاف رفتند زير دستگاه مکانيکي. خوددرماني را به هيچ وجه توصيه نمي‌کنيم وقت مريض‌ها را تلف نکنيد در خانه بيخودي نمانيد و دستورات را از فضاي مجازي نگيريد. برحسب معيارهايي که وجود دارد مريض بايد ويزيت و بستري شود. فضاي مجازي مردم را بيچاره کرده است. اينفودمي بدتر از اپيدمي شده است. نظر من را در مورد جوشانده و داروي گياهي بخواهيد بپرسيد اين است معلوم نيست کدام‌شان مؤثر است يا نيست.»
شيوع سرطان‌ها نتيجه سي‌تي‌اسکن‌هاي بي‌رويه خوددرمانگران
با طولاني شدن اپيدمي کرونا اقدام خودسرانه در درمان اين بيماري هم بيشتر در بين اطرافيان‌مان ديده مي‌شود. افرادي که با کوچک‌ترين علامت از ترس اينکه مبادا ريه‌شان درگيرشود روز اول با مراجعه به کلينيک‌هاي خصوصي سي‌تي‌اسکن ريه انجام مي‌دهند. دکتر مرضيه پازوکي فوق تخصص بيماري‌هاي ريه و مراقبت‌هاي ويژه در بيمارستان سينا در پاسخ به اينکه آيا سي‌تي‌اسکن ريه براي همه مبتلايان به کرونا ضروري است؟ مي‌گويد: «اولاً که از روز اول شروع علائم، سي‌تي ريه را توصيه نمي‌کنيم.

در بيشتر موارد از روز 5 به بعد درگيري ريه شروع مي‌شود اگر بيمار علامت تنفسي ندارد و اکسيژن خونش پايين نيست نياز به سي‌تي ندارد. انجام سي‌تي‌هاي اضافه در آينده به‌دليل ايجاد عوارض بحران جدي را در پي خواهد داشت. اشعه ايکس خطر بيماري‌هاي سرطان ريه و سينه را در زنان افزايش مي‌دهد بنابراين اگر ضرورت ندارد بخصوص در روز اول نبايد سي‌تي ريه انجام داد. گاهي پزشک مجبور است روز چهارم سي‌تي ريه از بيمار بگيرد آنوقت مي‌بينيم بيمار در سير بيماري به‌دليل سي‌تي‌هاي خودسرانه 5 مرتبه سي‌تي ريه انجام داده که بسيار خطرناک است.

متأسفانه 90 درصد بيماران به کلينيک‌ها مراجعه مي‌کنند و روز اول سي‌تي ريه انجام مي‌دهند. افرادي که علائم‌شان تنفسي و سرفه و تنگي نفس و درد قفسه سينه شروع شده مسلماً بررسي راديولوژي انجام مي‌شود ولي آيا لزوماً نياز به سي‌تي است؟ نه. اغلب با سطح اکسيژن خون درباره وضعيت بيمارتصميم مي‌گيريم کما اينکه عکس ريه اشعه‌اش خيلي کمتر از سي‌تي اسکن است.
 ما به بيماراني که علائم تنفسي دارند توصيه مي‌کنيم دستگاه پالس اکسي متر بخرند و مرتب سطح اکسيژن خون‌شان را کنترل کنند. زنگ خطر زماني است که اکسيژن خون پايين بيايد وقتي اين عدد سمت 94 رفت علامت خطر است و اگر علائم ريوي، درد قفسه سينه و سرفه زياد يا احساس تنگي نفس داشتند بايد به پزشک و مراکز درماني مراجعه کنند.»
اين فوق تخصص ريه درباره مصرف خودسرانه داروهاي هيدروکلروکين يا رمدسيور بدون تجويز پزشک مي‌گويد: «مقالات مرتبط به داروهاي کوويد19روز‌به‌روز تغيير مي‌کنند و هنوز هيچ دارويي براي درمان کرونا وجود ندارد. فاويپرايور و رمدسيور صددرصد موارد تأثير ندارند و بايد بر اساس تجويز پزشک مصرف شوند.

کلروکين هنوز هم روي آن بحث است، برخي پزشکان تجويز مي‌کنند، بيماران بايد اجازه دهند پزشک معالج تصميم بگيرد. آسپرين براي همه بيماران توصيه نمي‌شود باعث خونريزي داخلي در برخي افراد مي‌شود. در مورد آزيترومايسين هم مقالات قبلاً به نفعش بود ولي مقالات بعدي نشان داد تأثيري ندارد اصراري به اين که بيمار استفاده کند، نداريم. البته همکاران پزشک بر اساس تجربه‌شان تصميم به تجويز آزيترومايسين هم مي‌گيرند.»

چه زماني بايد شاخک‌هاي‌مان تيز باشد و با ديدن چه علائمي بلافاصله به پزشک  مراجعه کنيم؟ دکتر پازوکي در اين بخش به نکات مهمي اشاره مي‌کند:«کسي که بيماري زمينه‌اي ندارد و حال عمومي‌اش بد نيست بايد استراحت کند. ويتامين د3، ث و قرص زينک را استفاده کند. بخور توصيه نمي‌کنم. غرغره با جوش شيرين و آب نمک را  به‌هيچ وجه توصيه نمي‌کنم. اين احتمال وجود دارد که ويروس در بيني و ناحيه حلق جايگزين ‌شود و با غرغره کردن ويروس از آنجا وارد سيستم تنفسي شود، استراحت و رژيم غذايي خوب و متعادل تنها راه درمان خانگي است. دو تا نکته را بايد مد نظر داشت يکي اينکه افراد منتظر نمانند شرايط‌شان بد شود و بعد به بيمارستان بروند نکته دوم هم آنکه نبايد با يک سردرد ساده هم بيمارستان رفت. بيماراني که تنگي نفس دارند يا حال عمومي‌شان خوب نيست، سن بالا يا چاق هستند بايد به مراکز درماني مراجعه کنند.»

اگر پاي حرف‌هاي بيماران بدحال بنشينيد يک جمله مشترک بين‌شان رايج است:« شنيديم که خيلي‌ها رفتند بيمارستان مردند» از طرفي گفت‌و‌گوي ما با بيماران بدحال بستري در بيمارستان‌ها نيز بيانگر اين واقعيت است که اين بيماران مرز بين وضعيت خطر و وضعيت عادي بيماري را نمي‌دانستند و با اين توجيه که در بيمارستان اقدام درماني خاصي روي مريض انجام نمي‌دهند در منزل با نسخه‌هاي خوددرمانگران وقت را تلف کرده‌اند.

دکتر پازوکي عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران در همين زمينه عنوان مي‌کند: «اگر بيمار داراي علائم تنفسي، اکسيژن مناسب دريافت کند و داروي رمدسيور بموقع تجويز شود احتمال اينکه به سمت مرگ برود کمتر مي‌شود. بيشتر کساني که حال‌شان وخيم مي‌شود و روزهاي اول در بيمارستان فوت مي‌کنند از همان ابتدا شرايط خوبي در منزل نداشتند. اينها افرادي‌اند که مي‌گويند در بيمارستان بدتر آلوده مي‌شويم. خيلي وقت‌ها همراه بيماران مي‌گويند مريض ما با پاي خودش بيمارستان آمد و فوت شد. در حالي که مسأله اين است درمان‌ها تأثير نداشته است. مردم بايد ترس را کنار بگذارند اگر علائم تنفسي پيدا کردند و اکسيژن خون‌شان پايين آمد بايد بستري شوند. در اينجا دقايق هم مهم است ،درمان‌هايي که براي بيماري کوويد نياز است اگر هر چه زودتر شروع شوند تأثيرشان به مراتب بهتر و بيشتر است.»

مشاهدات ما نشان مي‌دهد خوددرمانگران دو دسته‌اند: گروهي که از روز اول سي‌تي ريه انجام مي‌دهند و بعد که خيال‌شان راحت شد خوددرماني را شروع مي‌کنند گروه دوم هم کساني‌اند که باوجود تنگي نفس از ترس‌شان  به بيمارستان مراجعه نمي‌کنند و داروهاي شيميايي را خودسرانه مصرف مي‌کنند.

مختصري از پرونده يکي از بيماران بيمارستان سينا را بازگو مي‌کنيم. بيمار خانمي 58 ساله چاق ولي بدون بيماري زمينه‌اي بعد از 12 روز به‌دليل تنگي نفس بالا و با اکسيژن خون 60 به بيمارستان مراجعه کرده بود. وي بلافاصله به‌ آي‌سي‌يو منتقل و درمان شروع مي‌شود و در نهايت دو روز بعد فوت مي‌کند. پزشک اين بيمار مي‌گويد: «آنقدر دير مراجعه کرده بود که کل ريه درگير شده بود و ما از بيماري عقب بوديم و درمان مؤثر واقع نشد. همراهش مي‌گفت مادرم مي‌ترسيد بيمارستان بيايد هزاران دمنوش و داروي گياهي از عطاري سر کوچه‌شان گرفته بود ولي افاقه نکرده بود.»
 مصرف زياد داروهاي گياهي به آنزيم‌هاي کبدي آسيب مي‌زند
دکتر شبنم تهراني متخصص بيماري‌هاي عفوني بيمارستان لبافي‌نژاد معتقد است: «بيماران بايد نسبت به مطالبي که در فضاي مجازي منتشر مي‌شود، آگاهي کافي داشته باشند. زمان مراجعه به پزشک، داروهاي مصرفي، استفاده از دمنوش و داروهاي گياهي و مکمل‌ها بسته به شرايط هر بيماري متفاوت است. زمان مراجعه بيمار به پزشک بسته به نوع علائم باليني اش متفاوت است. اگر بيماري در حد تب خفيف، سردرد و بدن درد است علائم نگران کننده نيست و اين علائم در حد 5 روز طبيعي است.

در اين مدت هم بيماران با داروهاي معمول و نوشيدن مايعات و استراحت کافي علامت درماني کنند تا تب‌شان کنترل شود، کافي است. حتي مراجعه بيمار به‌دليل ضعف شديد به اورژانس‌ها نيز نياز نيست. البته کساني که جزو گروه‌هاي پر خطر محسوب مي‌شوند يعني بالاي 60 سال سن دارند و دچار بيماري‌هاي ريوي و قلبي و کليوي و... هستند بايد با شروع تب و علائم ديگر کوويد19 ويزيت شوند. چنانچه تب بيش از 5 روز طول کشيد و علائم گوارشي هم اضافه شد بايد به پزشک مراجعه کنند. دسته دوم بيماراني هستند که علائم تنفسي دارند، سرفه‌هاي‌شان شديد است و يا بريده بريده صحبت مي‌کنند اين دسته بايد در سريع‌ترين زمان ممکن به پزشک مراجعه کنند و سطح اکسيژن خون‌شان اندازه‌گيري شود.»

دکتر تهراني دليل خالي نبودن تخت‌هاي بيمارستاني را مراجعه ديرهنگام بيماران به پزشک و خود درماني در منزل عنوان مي‌کند و مي‌افزايد: «بيماران وقتي به بيمارستان مي‌آيند که از فعاليت‌هاي روزانه‌شان بازمانده‌اند يعني زماني که ديگر ويروس به بالاترين حد تکثير خود رسيده مراجعه مي‌کنند. هيچ فردي اجازه ندارد براي خود و اطرافيانش خودتجويزي کند. استفاده از داروهاي گياهي در دسته اول که علائم سرشتي ضعف و بي‌حالي دارند مشکل ساز نيست ولي دسته دوم که علائم تنفسي و گوارشي دارند نبايد جسته و گريخته شربت و دارو مصرف کنند. بي‌شمار مراجعه‌کننده داريم که خودسرانه در هفته اول آغاز بيماري کورتون مصرف کرده‌اند. مهم‌ترين خوددرماني که رايج هم شده کورتون تراپي است.

بيماراني که روزانه از دگزامتازون استفاده مي‌کنند کم نيستند در حالي‌که کورتواستروئيدها از جمله دگزامتازون و بتامتازون نبايد هفته اول بيماري مصرف شوند. اينها جزو داروهاي خاص‌اند که حتماً توسط پزشک بايد تجويز شوند و در برخي افراد آن هم از هفته دوم بر اساس شرايط باليني بيمار و آزمايش و راديولوژي تصميم به تجويز داروهاي کورتوني با مقدار دوز مشخصي گرفته مي‌شود.»
اين عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي تهران در ادامه به مصرف بيش از حد داروهاي گياهي براي درمان کوويد19 اشاره مي‌کند و مي‌افزايد: «داروهاي گياهي باعث آسيب آنزيم‌هاي کبدي مي‌شوند وقتي مريض مراجعه مي‌کند مي‌گويد سرفه‌هايم طول کشيده بود تنگي نفس داشتم از عطاري دارو گرفتم قبلاً سرفه‌هام خشک بود الان خلط دار شده است در حالي که تنگي نفس و سرفه علائم هشدار محسوب مي‌شوند، اينکه مريض به داروخانه يا عطاري مراجعه کند و داروي گياهي و شربت خلط آور بگيرد جزو موارد مشکل ساز است. بويژه افراد پر خطر که آنزيم‌هاي کبدي‌شان با مصرف داروهاي شيميايي و گياهي دچار اختلال شده و زمان مناسب درمان را هم از دست مي‌دهند.»

او در ادامه به يکي از بيمارانش اشاره مي‌کند که قرباني نسخه‌هاي خانگي شده است. «يک مورد خانم 65 ساله بدون هيچ بيماري زمينه‌اي خاص روز هفتم علائم بيماري به بيمارستان مراجعه کرد. روزهاي اول بيماري تب و سردرد و بدن درد داشته و همان روز اول عکس ساده ريه مي‌گيرد که وضعيتش نرمال گزارش مي‌شود سپس روزانه از دگزامتازون استفاده مي‌کند؛ بدون نسخه پزشک. بيمار روز هفتم علائم باليني با تنگي نفس بسيار شديد وسطح اکسيژن 65 درصد و درگيري شديد هر دو ريه مراجعه کرد اما چون هفته اول روزانه دگزامتازون مصرف کرده بود سيکل معيوب به‌وجود آمده بود و در نهايت بيمار به دستگاه ونتيلاتور وصل و اينتوبه شد.»

از توصيه‌هاي عجيب و غريب و پيام‌هاي واتساپي و بخور جوش شيرين و عفونت زدايي با دمنوش‌هاي گياهي و سي‌تي اسکن‌هاي پي‌درپي برخي افراد که بگذريم به‌گروه ديگري از بيماران بر مي‌خوريم که اينها اتفاقاً پا را فراتر گذاشته و دست به تجويز‌هاي تخصصي‌تر زده‌اند. اينها از همان اولش قال قضيه را سر و ته مي‌آورند. يک دستگاه اکسيژن مي‌خرند و به‌محض اينکه تنگي نفس پيدا کردند سريع پمپ هواي غني از اکسيژن را به‌سمت ريه‌ها هدايت مي‌کنند. دکتر تهراني مي‌گويد: «ما بيماراني داريم که روز چهارم بيماري که علائم تنفسي پيدا کردند دستگاه اکسيژن مي‌گيرند و بدون نظر پزشک با هرميزان تنگي نفس اکسيژن دريافت مي‌کنند. مواردي داشتيم که بيمار روز 17 علائمش مراجعه کرده و تکثير ويروس به قدري زياد شده بود که کاري از دست هيچ کسي ساخته نبود. اين افراد اگر هم فوت نکنند هميشه وابسته به اکسيژن مي‌شوند چون بافت ريه‌شان تخريب شده است.»

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar