واکسن کرونای فایزر چه زمانی به ایران می رسد؟

همشهري/ خبر موفقيت شرکت داروسازي فايزر آمريکا در توليد واکسن کرونا در حالي در جهان دست به‌دست مي‌شود که کرونا مرگبارترين روزها را در بسياري از کشورها ازجمله ايران در تقويم هرروزه ثبت مي‌کند.

 آمار مرگ‌ومير کرونا در ايران  همچنان بالاست؛ ديروز ۴۵۳ هموطن ديگر قرباني کوويد-۱۹ شدند. همزمان خبر عملکرد موفقيت‌آميز واکسني که شرکت آمريکايي فايزر با همکاري شرکت آلماني بيوان‌تک کشف و توليد کرده و ايمني ۹۰ درصدي آن، اميدهاي تازه‌اي را به‌وجود آورده است.

حال پرسش اصلي اين است که در صورت توليد انبوه اين واکسن، توزيع آن در جهان چگونه خواهد بود و آيا اين واکسن براي همه کشورها ازجمله ايران که در سال‌هاي اخير دسترسي دشواري براي تامين دارو و ساير تجهيزات درماني مرتبط داشته و در نقل و انتقالات ارزي تحت‌تأثير تحريم‌هاي آمريکا با محدوديت‌هاي بي‌سابقه مواجه شده، به‌زودي امکان‌پذير خواهد بود؟

---

بازار

---

اوايل مهر امسال وزارت بهداشت اعلام کرد که از طريق امضاي توافقنامه‌اي با اتحاديه بين‌المللي واکسن، قدم‌هاي مهمي براي پيش‌خريد واکسن احتمالي کرونا برداشته است. آنطور که کيانوش جهانپور، سخنگوي سازمان غذا و دارو گفته، اين اتحاديه که ۱۸۰ کشور جهان نيز در آن عضويت دارند، تلاش مي‌کند از طريق سازوکارهاي شفاف و مورد تأييد سازمان جهاني بهداشت، شرايطي را براي توزيع جهاني واکسن کرونا به‌صورت عادلانه و بدون تبعيض فراهم کند.

سازمان جهاني بهداشت در هماهنگي با گروهي از ائتلاف جهاني واکسن، سازوکاري را موسوم به «کواکس» براي اطمينان‌بخشي درمورد توزيع عادلانه‌تر واکسن کوويد۱۹ ايجاد کرده است. اين سازوکار به جمع‌آوري وجوه مالي براي تامين واکسن ۹۲ کشور کم‌درآمد و اقتصادهاي ديگر نياز دارد و کشورهاي عضو اين ائتلاف که ايران هم جزو آنهاست، در اين فرايند مشارکت داشته‌اند و افزون بر اين وزارت بهداشت کشورمان اعلام کرده جزو کشورهايي است که براي پيش‌خريد واکسن احتمالي هم اقدام کرده است اما اين موضوع به‌معناي اين نيست که واکسن به‌زودي به‌دست ايران و حتي ديگر کشورهاي جهان مي‌رسد و درصورت توزيع نيز اينگونه نخواهد بود که به‌طور فراگير و بين همه افراد جامعه توزيع شود. به همين دليل است که همچنان زندگي با کرونا، محدوديت در رفت‌وآمدها و حضور در مراکز تجمع و ساير مراقبت‌هاي فردي مانند استفاده از ماسک و رعايت فاصله اجتماعي بايد ادامه داشته باشد.

مراحل توليد واکسن سخت و پيچيده است
جليل سعيدلو، رئيس انجمن داروسازان ايران مي‌گويد: هم‌اکنون تنها خبر توليد واکسن فايزر را شنيده‌ايم و اين خبر در حال بررسي است و تا زماني که سازمان غذا و داروي آمريکا و مراجع بين‌المللي مثل سازمان جهاني بهداشت آن را تأييد نکنند، نبايد انتظار داشت اين واکسن به‌عنوان داروي قطعي درمان کرونا به مرحله توليد انبوه برسد.

به گفته سعيدلو، درصورتي که اين دارو بتواند تأييديه‌هاي لازم را بگيرد، مراحل توليد واکسن سخت و پيچيده خواهد بود. چراکه در تاريخ بشريت هيچ دارويي تا اين اندازه متقاضي مصرف نداشته و هيچ شرکتي براي تامين اين نياز و توليد انبوه به مقدار تقاضاي جهاني داراي زيرساخت و سرمايه‌گذاري کافي نيست.

رئيس انجمن داروسازان ايران مي‌گويد: دست‌کم بيش از نيمي از جمعيت جهان نيازمند استفاده از اين واکسن هستند بنابراين اگر همه ظرفيت‌هاي توليد واکسن در دنيا در خدمت توليد واکسن کرونا هم قرار گيرند، نمي‌توان انتظار داشت در مدت زماني کمتر از يک سال، واکسن به اندازه‌اي توليد شود که بتواند نياز همه را تامين‌ کند.

اولويت‌ها تعيين‌کننده‌اند
درصورتي که واکسن شرکت فايزر به توليد انبوه برسد، تامين نياز مردم کشور سازنده، کشورهاي همجوار و کشورهايي که با ايالات متحده آمريکا داراي روابط نزديک‌تري هستند، در اولويت قرار مي‌گيرد و پس از آن اين دارو در اختيار کشورهاي ديگر و ازجمله ايران قرار مي‌گيرد.

رئيس انجمن داروسازان ايران در اين رابطه مي‌گويد: وزارت بهداشت بايد زيرساخت‌هاي لازم براي خريد، حمل و توزيع واکسن کرونا را تامين کند و اقداماتي هم در اين‌باره انجام شده است اما حمل‌ونقل واکسن کرونا به زيرساخت‌هاي متفاوتي نياز دارد. ازجمله حمل‌ونقل هوايي ويژه که بايد از الان به فکر آن بود. علاوه بر اين بايد سازوکار توزيع مناسبي براي واکسن کرونا درنظر گرفته شود. به اين معنا که واکسن ابتدا بايد در ميان گروه‌هاي داراي اولويت مانند کادر درمان، سالمندان ، افراد بالاي ۶۰سال ، افراد داراي بيماري‌هاي زمينه‌اي مانند ديابت و فشارخون و، زنان باردار و پس از آن ساير گروه‌هاي جامعه توزيع شود.

سعيدلو مي‌افزايد: علاوه بر اين بحث قيمت دارو، پوشش بيمه‌اي و توزيع مناسب ميان افرادي که بايد از اين دارو استفاده کنند همزمان با واردات دارو بايد به شکل جدي مورد توجه وزارت بهداشت قرار گيرد و از الان براي آن برنامه‎ريزي کنند.

او معتقد است: با انتشار خبر توليد واکسن در آمريکا سطح انتظارات مردم براي استفاده فوري از اين واکسن در کشور افزايش پيدا خواهد کرد و اين مخاطره‌آميز است. مردم نبايد انتظار داشته باشند در زماني زودتر از يک سال آينده شاهد واردات واکسن به ايران باشيم.

سعيدلو مي‌گويد: خوشبختانه چند گروه علمي در داخل کشور در حال ساخت واکسن کرونا هستند و برخي از آنها توانسته‌اند به مراحل تست انساني واکسن هم برسند. اميدواريم با نتيجه‌بخش بودن تحقيقات انجام‌شده و تأييد اثرگذاري واکسن داخلي بر افراد داوطلب بتوانيم علاوه بر داشتن نيم‌نگاهي به واکسن خارجي کرونا، نسبت به توليد داخلي واکسن هم اقدام کنيم.

زمان دقيق توليد واکسن ايراني
مسئله ديگري که ايران با آن مواجه است، تحريم‌ها است. کارشناسان مي‌گويند انتخابات اخير آمريکا ممکن است شرايط دريافت دارو و از آن جمله واکسن کرونا را که در يک سال اخير بسيار طاقت‌فرسا و پيچيده شده بود و پيامدهايش را در واردات بخشي از داروهاي حياتي و حتي واکسن آنفلوآنزا نشان داد، کمي تسهيل کند اما در اين زمينه همچنان نگراني‌هاي زيادي وجود دارد. به‌ويژه آنکه توليدکننده اين واکسن يک شرکت آمريکايي است.

از نگاه برخي متخصصان اينکه ايران بتواند واکسن داخلي کرونا را بسازد، دستاورد دور از انتظاري نيست. رضا آذرکيش، داروساز که سال‌ها در حوزه توليد واکسن فعال بوده است، به سايت خبري الف گفته که به توليد واکسن ايراني کرونا اميدوار است. او گفته که کشور ما سال‌هاست در حوزه توليد انواع واکسن، يکي از کشورهاي سرآمد جهان است. اينکه عده‌اي گمان مي‌کنند که ايران از توانايي لازم براي توليد واکسن کرونا برخوردار نيست، کاملا خلاف شواهد عيني است. تجربه ايران در ساخت واکسن بسيار طولاني است و طي چند دهه اخير، ايران از واردات بسياري از واکسن‌هاي ضروري بي‌نياز بوده است.

اين داروساز با اشاره به آخرين اقدامات ايران براي توليد واکسن کرونا، مي‌گويد: الان ۱۲ گروه از دانشمندان ايراني در حال ساخت واکسن کرونا هستند. آزمايش واکسن روي مدل انساني هم در حال انجام است. دو مؤسسه پاستور و رازي به همراه چندين شرکت دانش بنيان در حال تحقيق روي اين طرح بزرگ هستند. حتي نخستين نمونه آزمايشي واکسن نوترکيب نسل جديد عليه ويروس کرونا نيز در کشورمان توليد شده است.

 ‌آذرکيش مي‌گويد: نمي‌توان زمان دقيقي براي توليد واکسن ايراني اعلام کرد. چون تحقيقات علمي، يک فرايند زمانبر و نامشخص است، اما وزارت بهداشت ابراز اميدواري کرده است که تا ابتداي سال آينده، واکسن ايراني کرونا را توليد کند.

اميد زودهنگام
در جامعه و شبکه‌هاي اجتماعي موج نسبتا اغراق‌آميزي درباره کشف واکسن کرونا به راه افتاده است. اين موضوع مي‌تواند اميد زودهنگام به درمان بيماري را در جامعه ايجاد کرده و حساسيت آنها براي پيشگيري فردي ابتلا به کوويد-۱۹را تضعيف کند. واقعيت اين است که واکسيناسيون جامعه‌اي به وسعت جهاني در برابر بيماري مرگبار کرونا بسيار پيچيده‌تر از آن چيزي است که بتواند در شرايط مرگبار کنوني خيال ما را براي خلاصي از کرونا دست‌کم در آينده نزديک آسوده کند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar