برگزیده

فروش فله ‌ای سنگ ‌های زینتی

شرق

بروزرسانی 1399/08/26 - 15:30

شرق/ فروش فله‌اي تنها مختص زعفران، پسته و ديگر کالاهاي مرغوب ايراني نيست. سنگ‌هاي زينتي ايران هم به‌صورت فله‌اي از کشور خارج مي‌شوند و به گفته منصور نامدار‌زندي، عضو هيئت‌مديره اتحاديه توليدکنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگ‌هاي قيمتي اين سنگ‌ها به ترکيه و ديگر نقاط جهان مي‌روند تا پس از فراوري و برندسازي، ارزش‌افزوده 300درصدي گوهرسنگ‌هاي ايران نصيب کشورهاي ديگر شود. سنگ‌هاي قيمتي توليد داخل به دليل بوروکراسي اداري بسيار گران تمام مي‌شوند، به‌همين‌خاطر جواهرسازان ايراني ترجيح مي‌دهند از آن‌سوي دنيا يعني تايلند، سنگ‌هاي ارزان‌تر وارد کرده و از آن در توليد مصنوعات خود استفاده کنند. خداداد غريب‌پور، رئيس هيئت‌عامل ايميدرو از اقداماتي خبر مي‌دهد که آغازي براي پايان‌دادن به خام‌فروشي سنگ‌هاي زينتي است. به گفته او قرار است با احداث يک بازارچه مرزي، سنگ‌هاي زينتي افغانستان نيز در ايران فراوري شود.

معادن سنگ‌هاي قيمتي و نيمه‌قيمتي از جمله پتانسيل‌هاي نهفته در ايران است. آن‌طور که فعالان اين بخش مي‌گويند‌ تاکنون از پتانسيل‌هاي موجود در کشور به‌درستي استفاده نکرده‌ايم. پيش‌تر سازمان زمين‌شناسي اعلام کرده بود که در 200 نقطه کشور، سنگ‌هاي قيمتي وجود دارد.

وجود سنگ‌هاي قيمتي در 18 استان
منصور نامداري‌زندي عضو هيئت‌مديره اتحاديه توليدکنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگ‌هاي قيمتي در گفت‌وگو با «شرق» از وجود معادن سنگ‌هاي نيمه‌قيمتي در 18 استان کشور خبر مي‌دهد.
او مي‌گويد: در ايران آماتيس، سيترين، يشم و انواع و اقسام عقيق‌ها را داريم. مي‌توانيم بعضي از اين سنگ‌ها را خيلي عالي در کشور استحصال کنيم اما برخي از آنها نيز به‌صورت سطحي‌ يا انفجاري استحصال مي‌شوند که يک مقدار از نظر رنگ و کيفيت دچار افت مي‌شود.
به گفته نامداري به دليل دشواري‌هايي که در گمرک وجود دارد، واردات ماشين‌آلات مدرن استحصال سنگ‌هاي قيمتي به سختي انجام مي‌شود. در گذشته هم واردات سخت بوده اما درگيري‌هاي گمرک، بانک مرکزي و... بر مشکلات واردات ماشين‌آلات اين حوزه افزوده است.
او ادامه مي‌دهد: برخي ماشين‌آلات مورد نياز، مهندسي معکوس شده و در داخل توليد شده است.

فراوري سنگ‌هاي ايران در ترکيه
عضو هيئت‌مديره اتحاديه توليدکنندگان طلا و سنگ‌هاي قيمتي بيان مي‌کند: دولت هيچ حمايتي از سنگ‌هاي قيمتي نمي‌کند و فقط اقداماتش در حد شعار بوده است. اگر مقامات بالا دستوري داده‌اند مقامات زير‌دستي کاري انجام نداده‌اند.
او نبود برندسازي در سنگ‌هاي قيمتي را يکي از مشکلات اين حوزه معرفي مي‌کند. نامداري اضافه مي‌کند: کشور هم‌جوار ما يعني ترکيه که خودش را جزء توليدکنندگان برتر طلا و جواهر مي‌داند، اصلا هيچ معدني ندارد. تمام مواد اوليه را از کشورهاي ديگر وارد مي‌کند اما امروز نامش به‌عنوان يکي از بهترين توليدکنندگان طلا و جواهر و سنگ‌ها مطرح است. او تأکيد مي‌کند: ما تبليغات ضعيفي داريم. وضعيت صدور فله‌اي سنگ‌هاي زينتي ايران از زعفران بدتر است. ترکيه سنگ‌هاي ما را فله‌اي مي‌‎گيرد و تبديل مي‌کند. به‌اين‌ترتيب ارزش‌افزوده چندين‌برابري نصيب ترکيه مي‌شود.
به گفته عضو هيئت‌مديره اتحاديه توليدکنندگان طلا و سنگ‌هاي قيمتي سنگ‌هاي زينتي ايران به همه دنيا بدون فراوري صادر مي‌شود. فقط فيروزه کمي در ايران فراوري مي‌شود اما در اين حوزه هم کار مناسبي انجام نمي‌شود. او تأکيد مي‌کند: ما ثروت داريم، همه چيز مهياست ولي کاري انجام نمي‌شود. سنگ‌هاي زينتي ما فله‌اي صادر مي‌شوند البته صادرات آن هم جزئي است. سنگ‌هاي توليد داخل به قدري گران تمام مي‌شوند که واردات آن به‌صرفه‌تر تمام مي‌شود

قيمت سيترين تايلند نصف قيمت تمام‌شده ايران
نامداري مي‌گويد: هزينه بيمه، ماليات و گمرک در ايران به قدري بالاست و بوروکراسي اداري به قدري پيچيده است که قيمت تمام‌شده محصولات داخلي گران‌تر از انواع وارداتي تمام مي‌شود. او ادامه مي‌دهد: ما در ايران ستيرين داريم اما از تايلند اين سنگ به‌صورت فراوري‌شده و با نصف قيمت محصول داخلي، وارد مي‌شود.
عضو هيئت‌مديره اتحاديه توليدکنندگان طلا و سنگ‌هاي قيمتي درباره دليل ارزان‌تر تمام‌شدن قيمت محصولات تايلند عنوان مي‌کند: آنها يک بازار بين‌المللي دارند. کارهايشان توجيه اقتصادي دارد اما کار ما توجيه اقتصادي ندارد. به گفته او در اطراف ايران يک بازار 400ميليون‌نفري سنگ‌هاي قيمتي وجود دارد که در صورت تبليغ و فراوري سنگ‌هاي زينتي، ارزش‌افزوده 300‌برابري از محل گوهرسنگ‌ها براي کشور ايجاد مي‌شود. نامداري اضافه مي‌کند: 90 درصد سنگ‌هاي قيمتي در زيورآلات به کار برده مي‌شود و بقيه در صنايع دستي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
واگذاري معادن سنگ قيمتي به بخش خصوصي
آرمان خالقي، عضو هيئت‌مديره خانه صنعت، معدن و تجارت ايران نيز در گفت‌وگو با «شرق» درباره معادن سنگ قيمتي بيان مي‌کند: معادن سنگ قيمتي بيشتر در اختيار بخش خصوصي است و دولت هرچه معدن در اختيار داشته، به بخش خصوصي واگذار کرده است. او با اشاره به اينکه نحوه استخراج سنگ‌هاي قيمتي بسيار متفاوت بوده و يک کار باحوصله است، يادآور مي‌شود: استخراج سنگ‌هاي قيمتي در عمق و رگه‌ها انجام مي‌شود و متمرکز نيست. استخراج اين سنگ‌ها ويژگي‌هاي خاص خود را دارد. او درباره اينکه چرا سنگ‌هاي زينتي ايران به شيوه‌‎هاي سنتي استحصال مي‌شود، نبود سنگ‌‎هاي زينتي ارزشمند مثل الماس در ايران را يکي از دلايل برداشت سنتي اعلام مي‌کند.
خالقي مي‌گويد: ما تجربه زيادي در استحصال سنگ‌هاي قيمتي نداريم. از بدخشان افغانستان و هندوستان يک‌سري سنگ قيمتي به کشور وارد مي‌شود. اين دو نقطه در همسايگي ايران، از نظر سنگ قيمتي غني هستند.
او مي‌گويد: اگر در زمينه سنگ‌هاي زينتي مي‌خواهيم جلو برويم، بايد طراحان مناسب داشته باشيم. فکرهاي جوان طراحي‌هاي مدرن‌تر ارائه دهند که بتواند اين سنگ‌هاي قيمتي را در روي آثار و هنردستي درست جاگذاري کند.
زنجيره ارزش سنگ‌هاي قيمتي را ايجاد نکرديم
خالقي تأکيد مي‌کند: در سنگ‎‌هاي زينتي طراحي بيشتر از استحصال اهميت دارد. طراحي است که به کار ارزش مي‌دهد. وقتي کار ارزش پيدا کرد و محصول خروجي را توانستيد خوب بفروشيد، براي معدن‌کار هم صرف مي‌کند که در اين حوزه به فعاليت ادامه دهد. او مي‌گويد: سنگ فله 200 تا 300 قطعه مي‌شود. وقتي درست طراحي و خروجي کار درست شد، اين سنگ قيمت پيدا مي‌‎کند، در بازار بابتش پول پرداخت مي‌شود. با انجام يک‌سري اصلاحات در طراحي، مي‌توانيد بگوييد که به کل زنجيره توليد سنگ قيمتي
کمک کرده‌ايد.
عضو هيئت‌مديره خانه صنعت، معدن و تجارت ايران يادآور مي‌شود: ما در کشور هنوز نتوانسته‌ايم زنجيره ارزش سنگ‌هاي قيمتي را درست پياده کنيم.
احياي ظرفيت مغفول
بخش خصوصي از کم‌کاري دولت در زمينه سنگ‌‎هاي زينتي و بازاررساني آن گله دارد اما خداداد غريب‌پور رئيس هيئت‌عامل ايميدرو در گفت‌وگو با «شرق» به تشريح اقدامات دولت درباره سنگ‌هاي زينتي مي‌پردازد. او مي‌گويد: از سال قبل و از حدود آبان‌ماه 98، روي سنگ‌هاي زينتي کار کرديم. جلساتي با حضور سازمان زمين‌شناسي، معاونت معدني و بعضا گمرک، سازمان توسعه تجارت، وزارت ميراث فرهنگي و گردشگري و تشکل‌ها شامل خانه معدن، اتاق بازرگاني و اتحاديه‌هاي طلا و جواهر و کنسرسيوم‌هاي بخش خصوصي برگزار کرديم.
رئيس هيئت‌عامل ايميدرو بيان مي‌کند: تمرکز ما بر اين بوده است که اين ظرفيت مغفول را احيا کنيم. معتقديم در زمينه سنگ‌هاي قيمتي باوجود پتانسيل‌هاي کشور، تمرکزي نشده است. ما کار را از بازار شروع کرديم. او اضافه مي‌کند: با همکاري کنسرسيوم سنگ‌هاي قيمتي اصفهان و استاندار اين شهر، چند مکان را براي بازار سنگ قيمتي در نظر گرفتيم و يکي از اين اماکن را افتتاح کرديم. در مشهد به همين شکل هماهنگ کرديم. خوشبختانه روي بازار در مشهد به توافق خوبي با سنديکا، سازمان صمت استان و استانداري مي‌رسيم.
رئيس هيئت‌عامل ايميدرو بيان مي‌کند: دنبال اين هستيم که در مرز با افغانستان، بازارچه مرزي ايجاد کنيم. به گفته او ايميدرو در‌حال‌حاضر اقداماتي روي اکتشاف معادن سنگ‌هاي قيمتي در دست انجام دارد و اين مجموعه در حال غربالگري نقاط مستعد است. غريب‌پور ادامه مي‌دهد: پتانسيل‌هاي استان‌ها را يک‌به‌يک شناسايي مي‌کنيم. روي آموزش کار کرديم. در فردوس يک دوره آموزش تراش سنگ‌هاي زينتي با حضور 360 نفر از داوطلبان برگزار کرديم که خوشبختانه همه مشغول شدند.
دستور رئيس‌جمهور براي توجه به سنگ‌هاي زينتي
رئيس هيئت‌عامل ايميدرو مي‌گويد: رئيس‌جمهور دو دستور خوب در راستاي همکاري براي رونق اين سنگ‌ها دادند. تمرکز ما بر اين است که دولت هدايتگر باشد.
او اضافه مي‌کند: ايميدرو به‌عنوان سازمان توسعه‌اي، زمينه‌ساز حضور بخش خصوصي خواهد بود و ميدان‌دار آنها مي‌شود. ما اصلاح رويه مي‌کنيم. اکتشاف مي‌کنيم، آموزش مي‌دهيم و تنظيم رابطه با گمرک، سازمان صمت استان‌ها و... را بر عهده مي‌گيريم. غريب‌پور مي‌گويد: هدفمان اين است که اين ظرفيت را احصا کنيم و بخش خصوصي ميدان‌دار سرمايه‌گذاري و بازار سنگ‌هاي قيمتي باشد. او درباره هدف از راه‌اندازي بازارچه مرزي با افغانستان بيان مي‌کند: هدف ما در آن بازارچه، اين است که سنگ خام از افغانستان بياوريم و در ايران فراوري کنيم.
رئيس هيئت‌عامل ايميدرو در واکنش به اظهارات بخش خصوصي درباره عدم برندسازي و صدور فله‌اي سنگ زينتي ايران به ترکيه مي‌گويد: اين گفته‌ها درست است. ما اول راه هستيم. خام‌فروشي داشتيم. ايميدرو سياستش جلوگيري از نابساماني‌ها و خام‌فروشي‌ها در اين حوزه است.
او به اين پرسش که آيا مي‌توان گفت به پايان خام‌فروشي سنگ زينتي در ايران رسيده‌ايم، اين‌گونه پاسخ مي‌دهد: ما تازه شروع کرده‌ايم و در حال اصلاح رويه‌ها هستيم. يک پيشنهاد به وزارتخانه داديم که از طريق نهاد رياست‌جمهوري هم به وزارت صمت ابلاغ مي‌شود. مطمئنا در آينده چنين شرايطي نخواهيم داشت.