توزیع واکسن کرونا از طریق سامانه «تیتک»؛ آیا وزارت بهداشت عبرت می ‌گیرد؟

فارس/ با وجود آنکه وزارت بهداشت بارها به علت بي‌اعتنايي به سامانه تيتک، در زمينه توزيع دارو ضربه ديده است اما گويا اين وزارتخانه علاقه‌مند است دو بار از يک سوراخ گزيده شود.

کيانوش جهانپور سخنگوي سازمان غذا و دارو هفته گذشته درباره نحوه توزيع واکسن کرونا، بر لزوم توزيع واکسن‌هاي کرونا وارداتي همچون ساير کالا‌هاي سلامت‎‌محور از طريق سامانه «تيتک» تأکيد کرد.
به گفته وي، هر واکسن کد اختصاصي سامانه تيتک را دريافت مي‌کند که به صورت برچسب بر روي آن مندرج خواهد بود و واکسن از طريق هر سامانه‌اي بخواهد وارد شود، قابل اتصال به تيتک است و از اين طريق رهگيري مي‌شود، بنابراين امکان قاچاق معکوس واکسن‌هاي کرونا وجود ندارد.
اما سابقه نشان داده است که وعده‌هاي مسئولان وزارت بهداشت درباره نحوه توزيع داروهاي کمياب و مهم، در مقام عمل کاملا محقق نشده و مشکلات عديده‌اي در اين زمينه به وجود آمده است. تجربه شکست خورده توزيع واکسن آنفولانزا و قلم‌هاي انسولين در خارج از بستر سامانه تيتک خود شاهدي بر عملکرد اشتباه برخي از مسئولان وزارت بهداشت درباره توزيع واکسن کرونا است.

*نقش سامانه تيتک در توزيع واکسن نمايشي و ناقص است
متأسفانه آخرين اخبار حاکي از آن است که معاونت بهداشت وزارت بهداشت با پافشاري بر تصميمات اشتباه گذشته خود، قصد استفاده بهينه از سامانه تيتک را نداشته و اين وزارتخانه تصميم دارد فقط به شکل «ناقص» و «نمايشي» از سامانه تيتک براي توزيع واکسن کرونا استفاده کند.

---

بازار

---

پدرام اصلاني‌فر کارشناس حوزه سياست‌گذاري سلامت در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاري فارس، گفت: بر اساس آخرين اخبار، واکسن‌هاي کرونا برچسب تيتک را دريافت مي‌کنند و اطلاعات اين شناسه‌ها در تيتک ثبت مي‌شود؛ اما متأسفانه اتصال حلقه‌هاي توزيع واکسن به سامانه تيتک به شکل ناقص است چراکه شناسه‌هاي تيتک در مراحل بعد از ورود به کشور به طور کامل استعلام نمي‌شوند و اين مسئله کارکرد تيتک را با اختلال مواجه کرده است.

وي با بيان اينکه الگوي مدنظر معاونت بهداشت وزارت بهداشت براي توزيع به شيوه (۱. واردکننده، ۲. معاونت بهداشت کل، ۳. توزيع توسط دانشگاه‌هاي علوم پزشکي، ۴. تحويل به مراکز بهداشت) است، عنوان کرد: اما به نظر مي‌رسد که در شيوه مناسب براي جلوگيري از وقوع تخلفات، توزيع مي‌بايست با همکاري مراکز پخش صورت پذيرد (۱. واردکننده، ۲. توزيع توسط شرکتهاي پخش دارو، ۳. تحويل به مراکز بهداشت).

اين کارشناس حوزه سياست‌گذاري سلامت با اشاره به اينکه کارکرد مطلوب تيتک منوط به نظارت بر تمامي حلقه‌هاي زنجيره توزيع است و حذف يک حلقه از اين زنجيره، کنترل هوشمند و يکپارچه اين سامانه را با اختلال رو به رو مي‌کند. افزود: تاکنون به علت کم‌کاري مسئولان وزارت بهداشت، تيتک به دانشگاه‌هاي علوم پزشکي متصل نشده درحاليکه فرآيند برقراري اتصال تيتک به اين دانشگاه‌ها در مدت زمان کوتاهي ميسر است.

*دست سامانه تيتک براي نظارت هوشمند بر توزيع واکسن بسته است
اصلاني‌فر با اشاره به اينکه در ظاهر تصميمي اتخاذ شده است تابراي دانشگاه‌هاي علوم پزشکي و مراکز بهداشت دسترسي به سامانه تيتک را ايجاد کنند تا ميزان دريافت و مصرف واکسن را در آن ثبت کنند، خاطر نشان کرد: با اين وجود بر اساس آخرين استعلام‌هاي صورت گرفته در مقام عمل هنوز اين مراکز اطلاعات خود را به تيتک اعلام نمي‌کنند.

وي با بيان اينکه تعداد محدودي از مراکز بهداشت (1درصد) قبل از تزريق، کد واکسن را از تيتک استعلام مي‌کنند، تشريح کرد: اکثر مراکز بهداشت کد واکسن را از تيتک استعلام نمي‌کنند، چون سامانه سيب (متعلق به معاونت بهداشت) تاکنون به تيتک متصل نشده است.

اين کارشناس حوزه سياست‌گذاري سلامت در پايان عنوان کرد: فرآيند‌هايي نظارتي در وزارت بهداشت شروع شده است اما اين رويه‌ها اغلب ناقص هستند و با استاندارد‌هاي سامانه تيتک است فاصله دارد.

*چرا وزارت بهداشت از تجربه‌‌هاي شکست خورده خود عبرت نمي‌گيرد؟
چند ماه قبل به علت عدم توزيع مناسب انسولين قلمي، اين کالا با افزايش قيمت شديد و عرضه غير قانوني در بازار سياه مواجه شد، اما در ادامه براي حل مشکل، توزيع آن در بستر سامانه تيتک انجام و تقاضاهاي غيرمجاز که منجر به قاچاق خروجي مي‌شد، به شدت کاهش يافت؛ به طوري که به گفته سيد حيدر محمدي، مديرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو، از زماني که عرضه انسولين با ثبت کد ملي بيمار در سامانه تيتک صورت گرفت، از نشت دارو به بازار آزاد و قاچاق معکوس آن جلوگيري شده و تقاضاي انسولين حدوداً ۹۰ درصد کاهش پيدا کرد.

از سوي ديگر محمدرضا شانه ساز رئيس سازمان غذا و دارو در مهرماه امسال وعده داده بود که توزيع واکسن آنفولانزا کاملا از طريق تيتک صورت مي‌پذيرد. شانه ساز گفته بود: «امروز سامانه تيتک وجود دارد و برنامه‌ريزي مي‌شود تا با استفاده از آن به داروخانه‌ها دسترسي‌هايي داده شود تا بتوانند بر اساس کد ملي و شناسه برچسب تيتک بر روي دارو، عرضه واکسن آنفلوانزا را انجام دهند.»

*گوش ناشنواي وزارت بهداشت در برابر هشدارها
سامانه تيتک (TTAC) سازمان غذا و دارو، مهم‌ترين و قوي‌ترين سامانه دارويي کشور است که ۲۷۰ واردکننده، ۵۰ شرکت پخش و ۱۲هزار داروخانه را تحت کنترل و نظارت خود دارد؛ اين سامانه با توجه به زيرساخت‌‎هاي خود مي‌تواند هرگونه انحراف، تقلب و احتکار در توزيع دارو و واکسن به حداقل ممکن برساند.

گفتني‌ است که تاکنون ۳ نهاد نظارتي يعني ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، کميسيون اصل ۹۰ و سازمان غذا و دارو نسبت به توزيع واکسن کرونا خارج از بستر سامانه تيتک هشدار داده‌اند. ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز معتقد است توزيع واکسن خارج از سامانه تيتک، تجربيات ناموفق ايجاد بازار غير رسمي براي برخي از اقلام مقابله با کرونا را تکرار کرده و مي‌تواند منجر به وقوع يک بحران امنيتي شود.

بسيج دانشجويي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي نيز در نامه‌اي به وزير بهداشت، ضمن اشاره به مشکلات فراوان ايجاد شده در خصوص توزيع واکسن آنفولانزا، خواستار ثبت تمام فرآيند توزيع واکسن کرونا در سامانه رديابي، رهگيري و کنترل اصالت دارو (تيتک) سازمان غذا و دارو شده است.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar