واکسن کرونای mRNA توسط محققان ایرانی تولید شد
فارس/ رييس کميته علمي ستاد ملي مبارزه با کرونا درباره توليد واکسن با فناوري mRNA بيان کرد: يکي از واکسنهايي که خرداد ماه به بازار خواهد آمد واکسني است که از فناوري مشابه واکسن مدرناي آمريکا استفاده کرده است.
چند روزي از واردات دومين محموله واکسن روسي به کشور ميگذرد و واکسيناسيون گروههاي درماني کليد خورده و با روند مناسبي در حال انجام شدن است، همچنين در ادامه واکسيناسيون گروههاي حساس دو روز قبل واکسيناسيون جانبازان و سالمندان در کشور آغاز شد. هرچند وزارت بهداشت تلاش زيادي را براي واردات و تامين واکسن کرونا انجام داده است اما محققان کشورمان نيز طي يک سال گذشته دست روي دست نگذاشتند و اقدامات خوبي در راستاي توليد واکسن انجام دادند و برخي از از شرکتهاي توليد کننده واکسن نيز درحال آمادهسازي زيرساختهاي توليد انبوه واکسن هستند.
در همين راستا و براي اطلاع از آخرين وضعيت توليد واکسنهاي کروناي داخلي با مصطفي قانعي رييس کميته علمي ستاد ملي مبارزه با کرونا و عضو کميته واکسن کوويد-۱۹ انجام داديم که در ادامه مشروح اين پرسش و پاسخ را ميخوانيد:
*آقاي دکتر وضعيت توليد واکسن برکت چگونه است؟ و آيا زيرساختهاي توليد انبوه آن فراهم شده است؟
بايد از بنياد برکت که وارد عرصه واکسنسازي شد تقدير کرد به دليل اينکه در اين مسئله مهم وارد شد در صورتي که برخي از نهادهاي حاکميتي ديگر نسبت به اين موضوع اعتنا نداشتند. در کنار بنياد برکت شرکتهاي زيرمجموعه بانک ملي نيز اقدامات خوبي انجام دادند و اين انتظار ميرفت که سازمان تامين اجتماعي نيز به حوزه واکسن ورود پيدا کند که اين اتفاق رخ نداد.
واکسنهاي ايراني برکت پيشتاز است و با تيم علمي مجرب درحال طي کردن مسير موفقي است، اين واکسن فاز يک را طي کرده و درحال ورود به فازهاي بعدي است و مسير را مطابق با استانداردها پيش ميبرد و شاهديم که به موازات اين امر موضوع توليد صنعتي را نيز دنبال ميکند و زيرساخت توليد صنعتي آماده شده است که اين موضوع نشان ميدهد بنياد برکت ابايي از هزينهکرد ندارد و به نظر ميرسد تا پايان خرداد ماه توليد صنعتي براي استفاده کشور آغاز شود و ماهانه يک و نيم ميليون دوز واکسن تحويل وزارت بهداشت شود.
*در فازهاي بعدي واکسن برکت روي چند نفر تست ميشود؟
هميشه اين بر اساس قوانين بينالمللي واکسن در فاز دو بايد روي چندصد نفر به صورت باليني آزمايش شود و در فاز سه روي چند هزار نفر تست شود، اما با توجه به اينکه نتايج فاز يک تست واکسن خوب بوده است اين امکان وجود دارد که با تاييد کارشناسان فاز دو و سه واکسن با يکديگر ادغام شوند.
*اثربخشي اين واکسن چقدر بوده است؟
در فاز يک ايمن بودن واکسن تست ميشود که خوشبختانه هيچ عارضهاي نداشته است و واکسن برکت ايمن بوده است اما اثربخشي آن در فازهاي بعدي مشخص ميشود. ايمني اين واکسن به اثبات رسيد به همين دليل مجوز ورود به مرحله بعدي را دريافت کرده است.
*واکسنهاي رازي و ميلانور در چه وضعيتي قرار دارند؟ ايا مجوز تست انساني دريافت کردهاند؟
واکسن رازي مجوز ورود به فاز يک تست انساني را دريافت کرده است اما هنوز تزريق آن آغاز نشده است، در همين روزها واکسن ميلاد نور که متعلق به وزارت دفاع است مجوز انساني را دريافت خواهد کرد، خوشبختانه تمام زيرساختهاي توليدي آن همزمان درحال پيشرفت است و اميدوارم تا سه ماه آينده سه زيرساخت توليد بزرگ واکسن در کشور راهاندازي ميشود که وزارت دفاع، بنياد برکت و يکي از بانکها در اين زمينه سرمايهگذاري کردهاند. خوشبختانه با دستور سرلشگر باقري و وزير دفاع از واکسنسازي حمايت خوبي صورت گرفت.
ساخت واکسن مستلزم هزينه است و فقط تست حيواني واکسن بر روي 10 ميمون حدودا دو ميليارد تومان هزينه دارد بنابراين توليد واکسن هزينهبر است و نيازمند پشتيباني قوي است و خوشبختانه اين سه نهاد در اين خصوص سرمايهگذاري مناسبي انجام دادهاند و اميدوارم يکي از قطبهاي توليد واکسن تبديل شويم.
*در صورت آغاز توليد انبوه واکسنهاي داخلي نيازي به واردات واکسن خواهيم داشت؟
اگر واکسنهاي رازي، ميلاد نور و بنياد برکت توليد خود را آغاز کنند نياز کشور مرتفع خواهد شد و ديگر نيازي به واردات واکسن کرونا نخواهيم داشت.
*در زمينه توليد واکسن با فناوري mRNA هم اقدامي در کشور انجام شده است؟
يکي از واکسنهايي که خرداد ماه به بازار خواهد آمد واکسني است که از فناوري مشابه واکسن مدرناي آمريکا استفاده کرده است و درحال گذراندن مراحل آزمايشگاهي است که اميدواريم از خرداد ماه وارد بازار شود.
*همکاري در زمينه توليد مشترک واکسن به غير از کشور کوبا با چه کشورهايي در دستور کار قرار دارد؟
دو واکسن انتقال فناوري داريم که يکي از آنها از کشور روسيه و ديگري از کشور کوبا انجام خواهد شد و پيوست انتقال فناوري آن در ايران انجام ميشود و به توليد انبوه خواهد رسيد.
*اگر فردي در تزريق اول واکسن ايراني دريافت کند ميتواند در فازهاي بعدي واکسن خارجي دريافت کند؟
هنوز اطلاعات مربوط به تلفيق واکسن را از لحاظ علمي نداريم و اين موضوع نيازمند کار تحقيقاتي است و يکي از شرکتها اين موضوع را روي کودکان آغاز کرده است پيشنهاد ما اين است که اگر فردي در شش ماه اخير واکسن دريافت کرده است براي فاز دوم ميتواند واکسن کوبايي را دريافت کند اما اين موضوع قطعي نيست و تحقيات در اين زمينه تکميل نشده است.
* اين انتقاد از سوي برخي افراد مطرح ميشود که کشورمان دير به موضوع توليد واکسن ورود کرد اين موضوع را تاييد ميکنيد؟
در حوزه واکسن با وقفهاي ششماهه وارد عمل شديم. توانمندي لازم در کشور وجود داشت و هم متخصصان مشغول انجام تحقيقات بودند اما اتفاقي که در کشورهاي ديگر موجب شتاب بالاي روند تحقيقات و توليد واکسن شد، پيشخريد واکسن از شرکتهايي بود که در حال تحقيقات بودند؛ واکسني که در آن زمان هنوز وجود نداشت و حتي وارد مرحله اول بررسي باليني نيز نشدهبود.
شرکتهاي مدرنا، بايوانتک، واکسن هند و... چند ميليون دوز از واکسنشان از سوي شرکتهاي بزرگ يا نهادهاي دولتي پيشخريد شد. علتش هم اين بود که ممکن بود اين تحقيقات با شکست روبهرو شود. بنابراين اگر از آنها پشتيباني نميشد، تمام ريسک متوجه شرکت توليدکنندهبود و کسي راضي نميشد اين حجم از ريسک را به خود وارد کند، به اين اميد که شايد واکسنش کارايي لازم را نشان داد.
اگر دولت ما هم اعلام ميکرد اگر شرکتي آمادگي کار روي واکسن را دارد، ۱۰ميليون دوز از واکسنش را ميخريم، قطعا کار تحقيقات با سرعت بيشتري انجام ميشد.
*برنامه واکسيناسيون، اجباري خواهد شد؟
هنوز در اين مورد تصميمگيري نشدهاست. پيش از واکسيناسيون بايد پيمايشهاي علمي انجام شود تا ميزان آمادگي جامعه براي واکسيناسيون مشخص شود هرچند که فعلا بر اساس اعلام وزارت بهداشت واکسن کرونا اجباري نيست.
* با توجه به هجمههايي که گاهي عليه واکسن در کشور ايجاد ميشود، فکر ميکنيد چطور ميتوان امنيتخاطر عمومي را براي اجراي برنامه واکسيناسيون به جامعه بازگرداند؟
تمام اين نگرانيها و دلواپسيها پيش از آن که واکسيناسيوني در کشور شروع شدهباشد رخ دادهاست. ارائه گزارش شفاف از نتايج واکسيناسيون در جلب اعتماد عمومي نقش مهمي در جلب اعتماد عمومي دارد.
* مزيت مهم واکسن ايراني نسبت به نمونههاي خارجي چه خواهد بود؟
مطمئن باشيد وقتي نتايج کارآزماييهاي باليني اين واکسنها به صورت علمي منتشر شود و در اختيار متخصصان قرار بگيرد، افرادي که ميگفتند واکسن ايراني نميزنند، خواهان واکسن ايراني خواهند بود. حساسيتهاي موجود در حوزه فرآوردههاي زيستي و زيستفناوري به گونهاي است که بهتر است به توليدات خارجي اعتماد نکنيم و توليد زير چشممان انجام شود، زيرا قطعا آن نظارت و دقتي که ما براي توليدات داخلي داريم، شرکتهاي خارجي براي ما ندارند.
برخي شرکتها الزاما همان کيفيتي را که براي مصارف خود در نظر ميگيرند براي سفارش ما لحاظ نميکنند. براي مثال به ما ميگويند از پايگاه هند خود به شما واکسن ميدهيم. پس شايد نمونهاي که به ما ميفروشند با نمونه مصرفيشان همکيفيت نباشد. بنابراين در شرايطي که اين توانمندي بهخوبي در کشور وجود دارد، اعتماد کامل و سرسپردگي به کشورهاي ديگر و يک محصول خاص جايز نيست. بلکه بايد سبدي از محصولات را در دست داشتهباشيم و بر اساس نتايج علمي به دستآمده، هوشمندانه وارد عمل شويم.