رکوردزنی آلایندگی ازن در تهران طی سال ۹۹
ايلنا/ مدير عامل شرکت کنترل کيفيت هواي تهران با اشاره به اينکه مجموعه عواملي در نوسانات غلظت آلايندهها موثر هستند، تصريح کرد: طي سال گذشته در بازه زماني ۲۵ تير ماه تا ۳ مرداد ماه طولانيترين دوره آلودگي هوا ازنظر آلاينده ازن در تهران را داشتيم.
حسين شهيدزاده مدير عامل شرکت کنترل کيفيت هواي تهران با بيان اينکه بررسي روند تغييرات غلظت آلاينده ازن، پيشسازها و پارامترهاي هواشناسي موثر بر آن در شهر تهران طي دهه اخير نشانگر روند افزايشي اين آلاينده است، تصريح کرد: باتوجه به چرخه شکلگيري آلاينده ثانويه ازن، کاهش و کنترل آن نيازمند در نظرگيري مجموعهاي از عوامل، تغييرات اقليم و گرمايش زمين است.
از سويي ديگر طي ماههاي گرم سال ۱۳۹۹ مانند سالهاي گذشته شاهد افزايش آلاينده ازن در شهر تهران بوديم. افزايش پياپي غلظت اين آلاينده در ماههاي تير و مرداد منجر به تشديد اثرات و مخاطرات آن براي شهروندان شد.
شهيدزاده افزود: شرايط بهگونهاي بود که طي سال گذشته اين وضعيت براي ۱۰ روز متوالي از ۲۵ تير ماه تا ۳ مرداد ادامه يافت. در اين بازه زماني کيفيت هوا در تهران طي هشت روز ناسالم براي گروههاي حساس و طي دو روز ناسالم براي عموم افراد جامعه گزارش شد. لازم به ذکر است که طي سالهاي اخير اين بازه ۱۰ روزه، طولانيترين دوره آلوده ازمنظر آلاينده ازن در شهر تهران بوده است.
وي در ادامه با اشاره به اينکه سختگيرانهتر شدن روش محاسبه شاخص اين آلاينده از ابتداي سال ۱۳۹۹ بيتاثير بر ثبت طولانيترين دوره آلوده ازمنظر آلاينده ازن نيست، گفت: بهطور کلي ميانگين شاخص کيفيت هوا در ايستگاههاي شهر تهران تنها طي دو ماه تير و مرداد طي ۳۴ روز فراتر از حد سلامت رفته و در تمامي اين روزها ازن بهعنوان آلاينده شاخص بوده است.
به گفته مدير عامل شرکت کنترل کيفيت هواي تهران بيشينه شاخص در ميانگين ايستگاههاي شهر تهران طي روز ۲۹ تير ماه با شاخص ۱۶۱ بوده است که در اين روز شاخص کيفيت هوا در برخي از ايستگاههاي سنجش کيفيت هواي تهران در شرايط بسيار ناسالم قرار داشته است.
شهيدزاده تصريح کرد: نمودار زير نشان ميدهد که نوسانات ساعتي شديد غلظت آلاينده ازن قابلتوجه و متفاوت از آلايندههاي ترافيکي از جمله منواکسيدکربن و اکسيدهاي نيتروژن است. باتوجه به بررسيهاي انجام شده بيشينه مقدار ازن در ساعات مياني روز - بين ساعات ۱۱ تا ۱۹ - اتفاق افتاده که در اين ساعات ميزان گازهاي NO و NO2 در کمينه مقدار خود هستند.
نمودار باکس پلات تغييرات تجمعي غلظت ساعتي آلاينده O۳ طي ۲۵ تير الي ۳ مرداد سال ۱۳۹۹
بر اساس اين گزارش گاز ازن از ترکيب سه اتم اکسيژن ايجاد ميشود و آلايندههايي مانند مواد آلي فرار (VOC) و يا اکسيدهاي نيتروژن پيش سازهاي آن هستند. آلاينده ازن و ازني که در لايههاي بالاي جوي حضور دارد از يک نوع هستند اما ازن موجود در جو مانع ورود اشعه ماوراء بنفش به زمين ميشود و حضور آن ضروري است اين درحاليست که ازن در سطح زمين خود را به صورت آلايندهاي سمي نشان ميدهد.
وي درباره چرايي افزايش غلظت آلاينده ازن در ساعات مياني روز در اين دوره توضيح داد: بر اساس بررسيهاي صورت گرفته با کاهش دما در طول شب و ساعات ابتدايي روز، شاهد کمترين مقادير ازن در تهران هستيم و از حدود ساعت ۸ صبح روند افزايشي غلظت اين آلاينده آغاز ميشود و تا حدود ساعت ۱۷ ادامه مييابد بنابراين بهدنبال کاهش تشعشع نور خورشيد و دماي هوا، غلظت آلاينده ازن نيز کاهش مييابد. هرچند در برخي از ساعات شب شاهد نوسان بهنسبت شديد غلظت در ايستگاههاي مختلف هستيم که اين موضوع ميتواند بهدليل انتقال ازن از ساير مناطق، لايههاي بالاي جو و طول عمر بهنسبت طولاني اين آلاينده باشد.
مدير عامل شرکت کنترل کيفيت هواي تهران در بخش ديگري از صحبتهاي خود با بيان اينکه طي سال گذشته بيشينه غلظت ساعتي آلاينده ازن در ساعات آفتابي و گرم روز اتفاق افتاده است، اظهار کرد: ازسويي ديگر در اين ساعات آلايندههاي منواکسيدکربن و اکسيدهاي نيتروژن عموماً در کمينه مقدار خود هستند.
نمودار تغييرات ساعتي غلظت آلايندههاي O3، NO، NO2 در ميانگين ايستگاههاي شهر تهران و سرعت باد و دما طي بازه ۲۵ تير الي ۳ مرداد ۱۳۹۹ (۱۵ الي ۲۴ جولاي ۲۰۲۰)
شهيدزاده درباه چگونگي توليد آلاينده مونواکسيد نيتروژن توضيح داد: اين آلاينده که طول عمر کمي دارد عموماً بهصورت مستقيم از احتراق سوخت توليد و منتشر و پس از مدت کوتاهي به گاز دياکسيدنيتروژن تبديل ميشود. از اينرو در ساعاتي از روز که ترافيک زيادي وجود داشته باشد بيشينه مقادير اين دو گاز NOو NO2 ديده ميشود.
به گزارش روابط عمومي شرکت کنترل کيفيت هواي تهران، وي در پايان گفت: با کاهش دما در طول شب و ساعات ابتدايي روز طي تابستان ۱۳۹۹، کمترين مقادير ازن در اين ساعات ثبت و گزارش شده است. از سويي ديگر بر اساس نمودار بالا افزايش نسبي سرعت باد در سه روز پاياني بازه مورد بررسي، در کاهش نسبي ميزان غلظت آلاينده ازن موثر بوده است.