واکسن ایرانی کرونا بدون انتشار مقاله مجوز گرفت؟

محمدرضا صالحي، مجري مطالعات باليني واکسن ايراني کرونا، مي‌گويد: «بحث اعلام ژورنالي نياز به ثبت کردن اطلاعاتي به عنوان مقاله، مطالعه آن توسط داورها و ... دارد. اين فرايند چند ماه طول مي‌کشد و در اين مدت ممکن است که افراد زيادي فوت شوند. به همين دليل نتايج مطالعات را براي متخصصان سازمان غذاودارو در کشورهاي مختلف مي‌برند و اين متخصصان نسبت به ارائه مجوز اضطراري تصميمي مي‌گيرند و ارائه مجوز کار کساني که مقالات را مي‌نويسند يا مي‌خوانند نيست.»

از سويي چندي پيش مينو محرز يکي ديگر از محققين واکسن کوويران برکت گفته بود که اين واکسن ۹۵درصد ايمني دارد.

توضيحات محمدرضا صالحي، مجري مطالعات باليني واکسن ايراني کرونا، در اين رابطه و ديگر مسائل مربوط به واکسن ايراني را اينجا بخوانيد:

امروز واکسن کوويران برکت مجوز اضطراري گرفت و بسياري منتظر انتشار مقالات مربوط به اين واکسن هستند، اين اتفاق چه زماني رخ مي‌دهد؟

نتايج فاز يک به زودي بيرون مي‌آيد و مقاله آن منتشر مي‌شود. در پايان فاز يک با عوارض کمي مواجه شديم و ايمني زايي واکسن قابل قبول بود. در فاز دو هم که نتايج نهايي شد با وجود اين که ايمني زايي کاهش پيدا کرد، اين عدد به حدود ۸۵ درصد رسيد که انتظار اين موضوع را نداشتيم.

 خانم محرز گفته بودند که ايمني اين واکسن ۹۵ درصد است، علت اين تفاوت چيست؟

معيارهاي مختلفي براي اعلام شاخص ايمني داريم، موضوعي که استاد محرز فرمودند با شاخصي که من گفتم متفاوت است و من کمترين ميزان ايمني واکسن را براساس شاخص ديگري عنوان کردم. معيار واکسن‌هاي ديگر در دنيا هم براساس همين شاخص اعلام مي‌شود. ما براي اين واکسن ايمني بالاي ۸۵ تا ۹۰درصد را قبول مي‌کنيم. اگر دقت کرده باشيد، براي واکسن‌هاي مختلف در دنيا هم مطالعات مختلف اعداد متفاوتي از ايمني ارائه مي‌دهند.

با توجه به ارائه مجوز اضطراري، فکر نمي‌کنيد براي ارائه مقاله فاز دوم واکسن دير کرده باشيد؟

نتايج فاز دوم را دو هفته پيش به وزارت بهداشت تحويل داديم، اين نتايج هم با نتايج اوليه فاز دو منطبق بود، اما انتشار نتايج در مقالات زمان مي‌برد.

هيچکدام از اين کشورهاي دنيا صبر نکردند که اول مقالات درباره واکسنشان منتشر بشود و بعد آن را تزريق کنند. اگر حساسيت موجود در کشور ما در ديگر کشورها وجود داشت، شايد تاکنون هيچ کسي در دنيا واکسن فايزر يا مدرنا تزريق نکرده بود.

بحث اعلام ژورنالي نياز به ثبت کردن اطلاعاتي به عنوان مقاله، مطالعه آن توسط داورها و ... دارد. اين فرايند چند ماه طول مي‌کشد و در اين مدت ممکن است که افراد زيادي فوت بشوند. به همين دليل نتايج مطالعات را براي متخصصان سازمان غذاودارو در کشورهاي مختلف مي‌برند و اين متخصصان نسبت به ارائه مجوز اضطراري تصميمي مي‌گيرند و ارائه مجوز کار کساني که مقالات را مي‌نويسند يا مي‌خوانند نيست.

اما بهتر نيست براي حل بي‌اعتمادي موجود اين مقالات زودتر منتشر شوند؟

بي‌اعتمادي فقط مخصوص واکسن برکت نيست و درباره اسپوتنيک و آسترازنيکا هم وجود دارد،  اين بي‌اعتمادي مي‌تواند بخاطر نگرش‌ها، گرايش‌ها و افکار افراد باشد. ما سعي مي‌کنيم هرچه زودتر با انتشار داده‌ها اعتماد بيشتري را از هم وطنانمان جذب کنيم.

فاز سوم آزمايش واکسن کرونا در چه وضعي است؟

در فاز سوم از حدود ۲۰هزار داوطلب، آزمايش روي بيشتر از دو سوم داوطلبان کامل شده است و حدود ۱۵هزار نفر حداقل دوز اول واکسن را دريافت کردند، درباره فاز سوم با ارائه اطلاعات اوليه مي‌توانيم گزارشات لازم را ارائه کنيم. هدف ما اين است که تا اواسط تيرماه نتايج اوليه از فاز سوم به وزارت بهداشت ارائه بدهيم.

 در اين مرحله دوباره ايمنيِ اندازه‌گيري شده واکسن، کاهش پيدا مي‌کند؟

ما معمولا بيشترين ايمني را در بالغان سالم داريم، هرچقدر به سمت افراد سالمند و داراي بيماري زمينه‌اي برويم، عملا سطح ايمني واکسن‌ها کاهش پيدا مي‌کند. بخاطر همين در مطالعات مختلف بخاطر تغيير محل انجام واکسيناسيون و تعداد کساني که در آزمايش شرکت مي‌کنند ميزان ايمني ناشي از واکسن‌ها متفاوت است.

در اين مراحل آزمايش واکسن برکت، هيچ پيامدي ديده نشده است؟

پيامدهاي خفيقي وجود داشتند، اما پيامدهايي که خدايي نکرده منجر به بستري يا مرگ افراد بشود وجود نداشته است. حساسيت پوستي هم در حد چند مورد داشتيم.

اين که قرار است به افراد زير ۱۸ سال واکسن کرونا برکت تزريق شود در راستاي فاز سوم است؟

با توجه به اين که نتايج اوليه نشان دهنده امن بودن واکسن است، تصميم‌ گرفتيم که سن ۱۲ تا ۱۸ سال را در مطالعه شرکت قرار دهيم، نه اين که اين گروه مورد واکسيناسيون عمومي قرار بگيرند. اگر در آن مطالعه به اين نتيجه برسيم که واکسن براي اين گروه سني واکسن بي‌ضرر است، با وزارت بهداشت مکاتبات لازم براي انجام اينکار انجام مي‌دهيم. در حال حاضر واکسيناسيون براساس همان اولويت‌بندي وزارت بهداشت انجام مي‌شود.

گفته مي‌شود که ممکن است از دوز دوم واکسن برکت به جاي سينوفارم استفاده شود، اين موضوع چقدر صحت دارد؟

تصميم‌گيري اين رابطه با وزارت بهداشت و سازمان غذاودارو است و ما نظري در اين رابطه نداريم. اگرچه توصيه ما از نظر علمي اين است که تا جاي ممکن واکسن از پلتفرم‌هاي مختلف تجويز نشود و مثلا کسي که فايزر زده سينوفارم تزريق نکند. اما براي پلتفرم‌هاي يکسان چنين چيزي ممکن است.

به هر حال اميدوارم با گسترش واکسيناسيون در کشور به کمک واکسن‌هاي داخلي و همچنين واردات واکسن که در کشور لازم است، بتوانيم جمعيت زيادي را واکسينه کنيم تا افراد کمتري به اين ويروس کشنده مبتلا شوند.