ضد و نقیضها در واردات واکسن کرونا توسط بخش خصوصی

باشگاه خبرنگاران/ واردات بخش خصوصي از مدتها قبل مطرح و مجوز واردات صادر شده است اما هنوز هيچ شرکتي نتوانسته است واکسن وارد کند.
اين روزها در سراسر دنيا حرف از مايعي است، که تنها ذرهاي از آن نجات بخش انسانهاست و همه در تلاش هستند تا به گونهاي اين مايع حيات بخش را به دست آوردند؛ واکسن اين روزها به معجزه نجات بخش قرن تبديل شده است هيچ کس فکرش را هم نميکرد در صد سال اخير تنها چند قطره از يک مايع حيات بخش بتواند اين چنين در دنيا تغيير و تحول ايجاد کند.
حالا واکسن به قيمت جان انسانها ارزشمند است و شايد بتوان گفت بر سر تامين اين مايع نجات بخش و حياتي دعواست چرا که تا هفته پيش تنها پنج کشور روسيه، هند، چين، انگليس و آمريکا در دنيا به فناوري واکسن کرونا دست پيدا کرده بودند و اين کشورها بايد براي جمعيت کره زمين واکسن توليد و تامين کنند و به همين دليل واکسن در دوران کرونا تبديل به کالاي استراتژيک و سياسي شده است البته هفته گذشته هم ايران با صدور مجوز مصرف اضطراري داوطلبانه به واکسن کوو ايران برکت به جمع واکسن سازهاي دنيا پيوست اما تا تزريق اين واکسن و توليد به ميزان مورد نياز فاصله است و تا آن زمان بايد همچنان به واردات ادامه داد.
از طرفي ما در شرايط تحريم قرار داريم و واکسن فروشان و حتي توليدکنندگان مواد اوليه واکسن زير سايه آمريکاي جنايتکار ترس از فروش به ايران دارند و به همين دليل دانشمندان ايراني در دوران پاندمي که جهان با کمبود و بحران واکسن رو به رو است و از طرفي ما در شرايط تحريم قرار داريم دست به کار شدند و کمر همت بستند تا واکسن ايراني کرونا توليد کنند و تاکنون ۵ واکسن وارد مراحل آزمايش انساني شده اند.
بايد توجه داشت که بسياري کشورها واکسنهاي توليد واکسن سازان را پيش خريد کرده بودند و اين مسئله در خريد واکسن موثر بود و به همين دليل با وجود صدور مجوز براي بخش خصوصي تاکنون محمولهاي وارد ايران نشده است.
چرا بخش خصوصي در واردات واکسن موفق نبود؟
حسين سلاح ورزي در مورد آخرين وضعيت تامين واکسن کرونا براي کارکنان مجموعههاي توليدي و صنعتي کشور، اظهار کرد: در سطح دنيا بطور جدي اين مبحث وجود دارد که واکسن جزو کالاي عمومي محسوب ميشود يا کالاي خصوصي است و اتفاقا نقطه نظرات متفاوتي ميان اقتصاد دانان در اين مورد وجود دارد.
وي با بيان اينکه در ايران طي سالهاي گذشته انواع واکسنهاي مورد نياز وزارت بهداشت توسط بخش خصوصي وارد شده است، گفت: اکنون در مورد واکسن کرونا به دليل شرايط خاصي که در بحث توليد آن و از طرفي زمان بندي براي ساخت واکسنهاي توليدي وجود داشت، اساسا بازاري نبود که بتوان خريد و فروش اين واکسن را در آن انجام داد و به جزء دولتها هيچ فرد يا مجموعه اي اجازه خريد و عرضه آن را نداشت.
ادعاي بخش خصوصي در خريد واکسن: سازمان غذا و دارو در صدور مجوزها تعلل کرد
نايب رييس اتاق بازرگاني ايران گفت: در اين شرايط از سوي شرکتهايي که در طول ساليان گذشته و به عنوان نمايندگان رسمي کمپانيهاي واکسن ساز با وزارت بهداشت در تعامل بودند، اعلام شد که توانايي واردات واکسن دارند.
وي ادامه داد: حداقل سه شرکت معتبر و مورد تاييد وزارت بهداشت که از نمايندگان رسمي کمپانيهاي واکسن ساز بوده و از اعضاي اتاق بازرگاني هم هستند در مقاطعي از طريق سرمايه گذاراني که روي توسعه توليد اين واکسن ها کار کرده بودند، مسئله تامين چندين دوز واکسن را مطرح کردند.
سلاح ورزي عنوان کرد: با وجود طرح چنين پيشنهاداتي حداقل دو مرتبه از سوي سازمان غذا و دارو در راستاي تاييد نهايي اين درخواستها تعلل شد و فرصت واردات محمولههاي واکسنهاي کرونا مورد نياز را از دست داديم.
وي گفت: طبق آخرين اطلاعات دريافتي خوشبختانه در مجموع مقرر شد که حدود سه ميليون دوز واکسن توسط اين شرکت هاي ايراني يا نمايندگان رسمي کمپانيهاي واکسن ساز وارد کشور شود.
ادعاي واردات سه ميليون دوز واکسن توسط بخش خصوصي در آينده نزديک
نايب رييس اتاق بازرگاني ايران عنوان کرد: در اين رابطه قراردادهاي واردات يک ميليون و دو ميليون دوز واکسن کرونا را داريم که مراحل نهايي را طي مي کند و به تاييد وزارت بهداشت هم مي رسد، اگر اتفاقي نيفتد تا دو هفته ديگر اولين محموله از اين محمولههاي واکسن کرونا وارد کشور خواهد شد.
وي با اشاره به اينکه همزمان با اين اتفاقهاي خوب در راستاي واردات واکسن کرونا، برخي مخالفان هم ادعا داشتند که نبايد واردات واکسن توسط بخش خصوصي انجام شود ، گفت: دليلش را اين طور مطرح مي کردند که واکسنهاي وارداتي از اين طريق در اختيار قشر غني جامعه قرار ميگيرد.
وي بيان کرد: البته در اين شرايط با توجه به طرح مسئله تامين واکسن خارجي، مجموعههايي ادعا کردند که توانايي واردات واکسن کرونا را دارند که در صحت و سقم اين ادعاها شبهاتي وجود دارد.
ادعاي بخش خصوصي در خريد واکسن: ۷ ميليون دوز واکسن کرونا وارد ميکنيم
ناصر رياحي رئيس انجمن واردکنندگان دارو در خصوص واردات واکسن کرونا به دست بخش خصوصي اظهار کرد: ۳ ميليون دوز واکسن آسترازنکا هندي رزرو کردهايم که در حال حاضر يک ميليون دوز از آنها توليد و آماده ارسال شده است.اين يک ميليون دوز در حال حاضر منتظر مجوز صادرات دولت هند است و تمام امور اداري واردات آنها در ايران انجام شده است.
رئيس انجمن واردکنندگان دارو بيان کرد: علاوه بر واکسن هندي، ۴ ميليون دوز واکسن چيني هم به رزرو بخش خصوصي ايران درآمده که آنها هم تا حدود ۳ هفته آينده وارد کشور خواهند شد. با اين تفاسير تا پايان تير ماه امسال در حدود ۷ ميليون دوز واکسن کرونا به دست بخش خصوصي به کشور وارد خواهد شد.
او تصريح کرد: حدود ۳ ماه طول کشيد تا بخش خصوصي اولين محموله خود را بتواند به کشور وارد کند، اما با توجه به اينکه روال کار به دست بخش خصوصي آمده، در مراحل بعدي راحتتر و زودتر ميتوانيم اين واکسنها را وارد کنيم.
به گفته سلاح ورزي فلسفه واردات واکسن توسط چند شرکت نماينده کمپانيهاي واکسن خارجي و عضو اتاق بازرگاني در اين است که اين مجموعه به نوعي اقدامات لازم را انجام دهد تا واکسنهاي وارداتي از اين طريق در اختيار کارگران و نيروهاي توليدي فعال در کارخانهها قرار داده شود.
وي تاکيد کرد: استدلال ما اين است که شرکتها در شرايط کنوني با اين مسئله مواجه هستند که اگر در سطح يک واحد توليدي يا صنعتي يکي از نيروها به بيماري کرونا مبتلا شود، بطور مستقيم و غير مستقيم هزينههاي سنگيني را متحمل خواهند شد و روزانه بايد مبلغ سنگينني هم براي انجام تست کرونا پرسنل متقبل شوند.
برخي فقط به دنبال بالابردن قيمت واکسن و دريافت ارز بودند
محمدرضا شانه ساز رئيس سازمان غذا و دارو درباره ادعاهايي مبني بر ممانعت و تعلل سازمان غذا و دارو در صدور مجوز خريد واکسن براي بخش خصوصي گفت: بهتر است دوستان با اطلاعات دقيق صحبت کنند و با بيان حرفهاي خام ذهن مردم را مکدر نکنند، با اين حرفها خستگي به تن همکاران ما ميماند و اينکه گفتند شرکتهاي خصوصي ميخواهند واکسن بياورند، ولي سازمان غذا و دارو نگذاشته است، درست نيست ما حدود ۴۰ معرفينامه به شرکتهاي مختلف خصوصي دادهايم و هيچ کدام تاکنون نتوانستند واکسن وارد کنند، فکر ميکنم لازم است خود آن عزيزان روشنگري ميکردند و ميگفتند سازمان غذا و دارو مجوز داد، اما علي رغم صدور مجوزها نتوانستيم واکسن بياوريم.
او افزود: تامين واکسن کرونا کار دولتها بوده و بخش خصوصي در هيچ کشوري وارد نشده است البته اگر بتوانند بياورند استقبال ميکنيم. سفراي ما هم در کشورهايي که کار توليد واکسن در آن ممالک به سرانجام رسيده است به ما تذکر دادند که صدور معرفينامهها تامين و تداوم و قيمت را افزايش ميدهد. چون خيلي از شرکتها ميرفتند و براي موفق شدن در واردات واکسن قيمتهاي خيلي بالاتر نسبت به آنچه که در دنيا بود مطرح ميکردند و اين امر ارزبري واکسن را به شکل منفي تحتالشعاع قرار ميداد. با اين حال هرکس که بتواند در واردات واکسن به ما کمک کند ما دستشان را به گرمي ميفشاريم.
رئيس سازمان غذا و دارو درباره بدعهدي توليدکنندگان در تحويل محموله واکسنها و علت کندي واکسيناسيون در پاسخ به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: در مجموع جوري صحبت ميشود انگار واکسن گذاشتند و ما نميخريم. در کشورها، چون طرح واکسيناسيون عمومي در دستور کار قرار گرفتهاست و با وجود اينکه ما با سختي منابع ارزي را منتقل کرديم، اما به تعهدات خود عمل نکردند و واکسنها را ندادند و ما از روز اول به سمت توليد داخل رفتيم.
سودجويان به دنبال واردات واکسن کرونا با ۱۲ برابر قيمت
کيانوش جهانپور سخنگوي سازمان غذا و دارو پيش تر درباره واردات واکسن کرونا توسط بخش خصوصي و سودجويي عده اي براي دريافت ارز و واردات واکسن به قيمت چند برابري گفته بود: نگران واکسن گيت در ايران هستيم و اين بحث مرتبط با ظرفيت بخش خصوصي مطرح ميشود. بايد شفاف با مردم صحبت کنيم. وقتي پروفورم ۵۰ دلاري واکسن آسترازنکا را يک شرکت ارائه ميکند، آن هم به وسيله يک شرکت واسطه ديگر، مسئله مورد دار است، بسياري از پروفورمها به دست ما ميرسد که کار کروه و ماموريت آن شرکت در حوزه واکسن نيست و مشخص نيست که رابطه آنها با شرکتهاي واکسن ساز چيست و اغلب موارد ترديد جدي درباره پروفرومهاي خريد واکسن وجود دارد.
وي با بيان اينکه بحث دوم قيمت واکسنهايي اعلامي از طريق بخش خصوصي است، گفت: در پروفورم ۲.۵ تا ۱۲ برابري قيمت واکسن بايد پرسيد که واقعا دنبال چه چيزي هستيم؟ نبايد انتطار داشت که وزارت بهداشت مجوز سفته بازي و فسساد ارزي را بدهد و گاهي احتياط ميکنيم و اين احتياطها منجر به سوء برداشتها ميشود. اگر براي واکسن ۴ دلاري، پروفورم ۵۰ دلاري بيايد، علامت سوال جلوي آن وجود دارد و ما حق نداريم مجوز واردات اين چنيني بدهيم.
جهانپور با بيان اينکه با واکسن تقلبي و فيک مواجه هستيم، بيان کرد: ترديد نکنيد بسياري از اين پروفورمها با اعداد و ارقام و حجم ارائه شده، وجود ندارد. چنين توليدهايي وجود ندارد که کسي بخواهد بفروشد. اکنون ۷ خط توليد در روسيه راه افتاده است و اين کشور توليد بالايي ندارد واينکه که در اسفند يا فروردين کسي ادعاي خريد ۲۰ ميليون دوز اسپوتنيک وي در ماه را کند، جاي سوال دارد و بايد اين حق را بايد به طرف مقابل بدهيم که در مورد واکسنها تصميم بگيرد.
تاکنون هيچ شرکتي موفق به واردات واکسن کرونا نشده است
به سراغ سخنگوي سازمان غذا و دارو رفتيم تا واردات واکسن توسط بخش خصوصي را پيگيري کنيم. جهانپور سخنگوي سازمان غذا و دارو درباره با واردات واکسن توسط بخش خصوصي اظهار کرد: تاکنون بيش از ۳۸ مجوز و موافقت اوليه براي واردات واکسن کرونا به شرکتهاي خصوصي داده شده است، اما تاکنون هيچ شرکتي موفق به واردات واکسن کرونا نشده است.
سخنگوي سازمان غذا و دارو بيان کرد: اميدواريم يک يا دو مورد بتوانند در هفته هاي آتي واکسن خريداري و وارد کنند اما در کل تا امروز چيزي به عنوان ورود واکسن از بخش خصوصي نداشتيم و اميدوارم طي روزها و هفتههاي آتي همان موارد محدود واکسن هم وارد شود.
بنابر اعلام مسئولان سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت، اين وزارتخانه بزرگترين مشتري و خريدار واکسن است و تسريع در روند واردات واکسن چالشهاي رو به رو با اين وزارتخانه را کاهش ميدهد چرا که تنها راه مقابله با کرونا واکسيناسيون است و با تزريق واکسن کرونا به ويژه به سالمندان و بيماران زمينه اي آمار مرگ و مير کاهش پيدا ميکند.
از اين رو مسئولان وزارت بهداشت پيش از اين هم بارها اعلام کرده بودند که از واردات واکسن مورد تاييد حمايت ميکنند و در تلاش هستند تا واردات واکسن به کمک بخش خصوصي تسهيل شود چرا که با تاخير در واکسيناسيون اولين نهادي که از نظر مردم زير سوال ميرود وزارت بهداشت است هر چند وزارتخانه متولي سلامت مردم وارد کننده مستقيم واکسن نيست و تا امروز هم دستگاههاي ديپلماسي با همکاري بانک مرکزي و حمايت وزارت بهداشت اقدامات لازم را در خارج از کشور براي تامين واکسن کرونا انجام دادند و بنابر مصوبه پنجاه و دومين جلسه ستاد ملي کرونا، تامين و واردات واکسن کرونا به نوعي بر عهده قرارگاه يا همان وزارت کشور است و بايد در تخصيص ارز براي خريد واکسن نظارت هاي دقيق صورت گيرد.