آشنایی با ایلی ناستاسه، پسر بد تنیس جهان؛ از رنک یک جهان تا درگیری با داور و سرنا ویلیامز
طرفداری/ایلی ناستاسه، یکی از تنیسورهای پرحاشیه و مطرح تاریخ تنیس حرفهای بود که به مدت 40 هفته در رتبه نخست رنکینگ جهانی حضور داشت. او سابقه قهرمانی در مسابقات جایزه بزرگ آمریکا و فرانسه را در کارنامه دارد و به دلیل حواشی خود، به «پسر بد تنیس» معروف شد.
ایلی ناستاسه (Ilie Năstase) زاده 19 جولای 1946 در بخارست رومانیست. مادر او، اِلنا، در کیشیناو مولداوی به دنیا آمده بود و در سال 1926، با گئورگ، پدر ایلی که از اهالی شهر رمنیکوی رومانی بود، ازدواج میکند. در سال 1930، نخستین فرزند این خانواده به ناو ولودیا، به دنیا میآید اما به دلیل بیماری، در چهار سالگی فوت میکند و در نتیجه، این زوج دچار مشکلات روحی زیادی میشوند. آنها پیش از مرگ فرزند نخستشان، دو فرزند دیگر داشتند و پس از فوت او، صاحب دو فرزند دیگر شدند. خانواده ناستاسه، همزمان با موج مهاجرتها از مولداوی تحت قیمومیت شوروی کمونیستی، به بخارست کوچ میکنند و آخرین فرزندشان، ایلی، در این کشور متولد میشود.
پدر ایلی، گئورگ در رومانی به کار در بانک مشغول میشود و به مرور صاحب یک خانه در نزدیکی یک مجموعه ورزشی شامل زمین چمن فوتبال و زمین تنیس میشود. گئورگ سپس مسئولیت نگهداری از این مجموعه ورزشی را برعهده میگیرد و ثمره این تصمیم او، علاقه شدید پسرش، ایلی به دو ورزش فوتبال و تنیس میشود. ایلی جوان همزمان با فوتبال، راکت تنیس را بر دست خود داشت و به هر دو ورزش علاقه زیادی داشت. او به هر ورزش توپی علاقمند بود و استعداد خوبی در بهترین بودن در آن داشت. ایلی تصمیم گرفت تنیس را جدیتر از سایر ورزشها دنبال کند. او در 20 سالگی برای نخستین بار در مسابقات جایزه بزرگ تنیس و سایر تورنمنتهای این ورزش شرکت کرد.
ایلی ناستاسه
ناستاسه در سال 1866، اولین حضورش در مسابقات فرنچ اوپن و ویمبلدون را تجربه کرد و بیش از سه راند، در این مسابقات پیشروی نکرد. او سپس در مسابقات تیمی دیویس کاپ به عنوان عضوی از تیم ملی رومانی و مسابقات دوبل، به همراه یون تیریاک از رومانی و جیمی کانورز آمریکایی حضور پیدا کرد. بهترین عملکرد او در شروع ماجراجوییهایش، در مسابقات جایزه بزرگ US اوپن رقم خورد که این تنیسور رومانیایی، پس از پیروزی برابر یان کروکندن از نیوزیلند، استن اسمیت آمریکایی و اسماعیل الشفیعی اماراتی، به فینال دستهبندی چهارم مسابقات صعود کرد. او پس از شکست 1-3 برابر کن روزول استرالیایی، در یکقدمی راهیابی به مرحله نهایی، از مسابقات کنار رفت. در سال 1969، او در مسابقات دیویس کاپ به همراه تیم ملی رومانی حضور مییابد و موفق به نایب قهرمانی در این رقابتها میشود. عنوانی که در سالهای 1971 و 1972 نیز تکرار شد.
او پس از قهرمانی در مسابقات تنیس دوبل فرنچ اوپن سال 1970 به همراه یون تیریاک، به یکی از تنیسورهای مطرح جهان تبدیل شد و نامش در این ورزش، شنیده شد. او در این سال موفق به قهرمانی در مسابقات اوپن ایتالیا، پس از برتری 1-3 برابر جان کودش اهل جمهوری چک شد. حضور در جمع چهار تنیسور برتر مسابقات مونت کارلو و سینسیناتی و یکچهارم نهایی جایزه بزرگ فرنچ اوپن، از دیگر دستاوردهای این سال ناستاسه بود. در سال 1971، این تنیسور رومانیایی، علاوه بر قهرمانی در مسابقات ومبلی و مونت کارلو، در مسترزکاپ، پس از پیروزی برابر سه تنیسور آمریکایی و یک تنیسور از چک، به قهرمانی میرسد تا سه افتخار مهم را در این سال کسب کرده باشد. در سال 1972، افتخاری مهمتر در کارنامه او ثبت میشود و این تنیسور، به قهرمانی US اوپن این سال میرسد. او برای به دست آوردن این عنوان، در مرحله مقدماتی، خایرو ولاسکو از کلمبیا، راجر تیلور از بریتانیا، پاتریس دومینگز از فرانسه و باب هویت از آفریقای جنوبی را شکست میدهد و به مرحله نهایی صعود میکند. در مرحله نهایی، او فرد استوله از استرالیا و تام گورمن از آمریکا را شکست میدهد و راهی فینال میشود. او در فینال، آتور اَش از آمریکا را شکست میدهد و برای نخستین بار قهرمان مسابقات جایزه بزرگ آمریکا میشود. این قهرمانی، ناستاسه را به رنک دوم تنیسورهای جهان، میرساند. او در همین سال، از عناوین قهرمانیاش در مسترزکاپ و مونت کارلو دفاع کرده و به قهرمانی مسابقات کانادا میرسد.
ایلی ناستاسه
سال 1973، رویاییترین سال ناستاسه در تنیس بود؛ سالی که او با قهرمانی در جایزه بزرگ فرنچ اوپن، مسترزکاپ و مسابقات قهرمانی رم، مونت کارلو، سینسیناتی و پاریس، به مرد شماره یک ردهبندی تنیس جهان تبدیل میشود. او پس از قرارگیری در رنک نخست تنیس، تا سال 1985، فقط در مسابقات مسترزکاپ 1975، به قهرمانی رسید و نتوانست درخشش سال 1973 را تکرار کند. او در سال 1985، پس از شرکت در مسابقات قهرمانی مونت کارلو، در 39 سالگی بازنشست شد. او در سال 1991 به تالار مشاهیر بینالمللی تنیس راه یافته و در سال 2009، به دلایل «افتخارات ورزشی» و «بازی تماشاگرپسند تنیس»، به نشان لژیون دونور فرانسه دست یافت.
ناستاسه در دوران حضورش در تنیس حرفهای، حواشی فراوانی را داشت و در ابتدا، با داوران با زبان تندی صحبت میکرد، رقبایش را با نوعی اتلاف وقت و جنگ روانی آزار میداد و به نوعی برای سرگرمی تماشاگران و رسانهها بازی میکرد. او بارها از مسابقات اخراج میشد و جریمههای مختلفی را پرداخت میکرد. به همین دلیل در این دوران، به این تنیسور لقب «پسر بد تنیس» را داده بودند. رقبای ناستاسه هم گاهی او را با لقب «دلقک بخارست» مورد توهین قرار میدادند. با این حال، او یکی از استعدادهای ویژه تنیس در اوایل دهه هفتاد میلادی بود و سرویسهایی به شدت سریع و روان را میزد. او اغلب از بازی با تنیسورهایی که سطح پایینتری در این ورزش داشتند، خسته میشد و سعی بر سرگرم کردن خود میان بازی با این رقبا داشت. او در سال 1973، پس از تصمیم انجمن حرفهای تنیس برای استفاده از رایانه برای ردهبندی تنیسورها، به اولین رنک اول این نوع ردهبندی تبدیل شد و 40 هفته، بهترین تنیسور جهان بود. آمار کلی او در تنیس انفرادی، 1259 بازی، 513 پیروزی و در تنیس دوبل، 479 بازی، 208 پیروزی بود.
ایلی ناستاسه
یکی از حواشی او در تنیس، در سال 1977 و مسابقات یکچهارم نهایی ویمبلدون رقم خورد؛ جایی که داور این مسابقه، جرمی شیلز، ناستاسه را با نام «ناستی» مورد خطاب قرار داد. ناستاسه نیز پس از شنیدن این نام از سوی داور، به شدت با او درگیر شد و اظهار داشت که نه او یک بچه مدرسهای است و نه داور این مسابقه، یک معلم. پس از این ماجرا، داوران تنیس، تنیسورها را با پیشوند «آقا» صدا میکنند. یکی دیگر از حواشی او، استفاده از راکت اسپاگتی برای بازی در تنیس بود. این نوع راکت، در پاییز 1977 محبوبیت زیادی داشت و از دلایل این محبوبیت، چرخشهای عجیبی بود که این راکت به توپ میداد. ناستاسه در سال 1977، در چندین مسابقه از این راکت استفاده کرد تا زمانی که پس از اعتراض رقبایش، استفاده از این راکت در تنیس، ممنوع شد. او پس از بازنشستگی نیز خبرساز بود و در سال 2017، درباره فرزند سرنا ویلیامز که قرار بود به زودی به دنیا بیاید، اظهار نظر نژادپرستانهای کرده بود و به همین دلیل از حضور در ورزشگاه محروم شده بود. او در نهایت به دلیل شوخی نژادپرستانه خود با سرنا ویلیامز، مجبور به عذرخواهی از این تنیسور شد.