چهره‌ای دیگر از یک پیچ افسانه‌ای

تسنيم

بروزرسانی 1404/05/04 - 09:18

تسنیم/پیچ افسانه‌ای «او روژ» در پیست اسپا-فرانکورشان یکی از نمادهای خطر و هیجان در دنیای فرمول یک است.
شاید بتوان گفت که «آب سرخ» (رد واتر) شناخته‌شده‌ترین پیچ در دنیای ورزش‌های موتوری است. با این حال، نامیدن این بخش از مسیر با این عنوان، آنطور که رایج شده است، دقیق نیست. در حقیقت، این منطقه ترکیبی از دو بخش است: «او روژ» (که در واقع به‌ معنای «آب سرخ» است) و شیب تند و چالش‌برانگیز «رادیون». پس از پیچ «لا سورس» رانندگان در سراشیبی اولیه به سرعت‌های سرسام‌آور می‌رسند و سپس با دو تغییر جهت متوالی وارد سربالایی تندی می‌شوند که راننده را وادار می‌کند حدس بزند آیا پشت قله، خطری در کمین است یا نه.
با این حال، در ابتدا چنین ترکیبی در پیست اسپا-فرانکورشان وجود نداشت و «آب سرخ» ظاهری کاملاً متفاوت داشت. پیش از گرندپری بلژیک، نگاهی به تاریخچه این پیچ افسانه‌ای خواهیم انداخت.
تولد مسابقات در اسپا
ایده برگزاری مسابقه‌ای در اسپا نخستین بار در اوایل دهه 1920 به ذهن ژول دو تیر، صاحب روزنامه «لا موز»، خطور کرد. برای این منظور، جاده‌های عمومی اطراف چند روستا به هم متصل شدند و مسیری حلقه‌ای پدید آوردند که از بالا شکلی مثلثی داشت.
مسیر مسابقه از پیچ تند «لا سورس» آغاز می‌شد و از آنجا رانندگان به سمت «آب سرخ» حرکت می‌کردند. در آن زمان، این نقطه یک پیچ تند چپ‌گرد بود که به یک پیچ 180 درجه‌ای دیگر ختم می‌شد. پس از آن، مسیر کوتاهی به‌ صورت مستقیم طی می‌شد و سپس پیچی به راست، رانندگان را به مسیر مستقیم «کمل» باز می‌گرداند.
در منطقه «لس کومب» برخلاف امروز، رانندگان به سمت راست نمی‌رفتند، بلکه به چپ و به سوی روستای «برنانویل» حرکت می‌کردند و از جاده‌ای باریک پیش از «مالمدی» می‌گذشتند. سپس در امتداد مسیر مستقیم و بسیار سریعی به سمت پیچ تند «استاولو» می‌رفتند. در آن نقطه، جهت حرکت خودروها به سمت شمال تغییر می‌کرد و از طریق «بلانشیمون» به «لا سورس» بازمی‌گشتند. طول کامل این مسیر حدود 14 کیلومتر بود.
اولین مسابقه قرار بود در اوت 1921 برگزار شود اما تنها یک شرکت‌کننده ثبت‌نام کرد و به همین دلیل رقابت لغو شد. به این ترتیب، افتتاح پیست تا سال 1922 به تعویق افتاد، همان سالی که نخستین مسابقه موتورسیکلت‌سواری در اسپا برگزار شد. در سال 1924 نخستین رقابت 24 ساعته اسپا-فرانکورشان برگزار شد (فقط یک سال پس از اولین رقابت 24 ساعته لمان) و در سال 1925 نخستین گرندپری بلژیک با حضور هفت راننده برگزار شد که تنها دو نفر از آنها موفق به عبور از خط پایان شدند. در آن رقابت آنتونیو آسکاری با اختلاف 22 دقیقه‌ای نسبت به جوزپه کامپاری پیروز شد.

اوج‌گیری و خطر
این پیست به‌ سرعت به یکی از سریع‌ترین و پرآوازه‌ترین پیست‌های دنیا تبدیل و مایه‌ افتخار بلژیکی‌ها شد اما برگزارکنندگان به همین رضایت ندادند و در سال 1939 تصمیم گرفتند پیست را سریع‌تر کنند. آنها پیچ تند بعد از «رد واتر» را حذف کرده و به‌ جای آن، مسیر میان‌بری آسفالتی به سمت پایین تپه ایجاد کردند که خودروها را مستقیم از «لا سورس» به «کمل» می‌برد و پیچ کند 180 درجه‌ای را پشت سر می‌گذاشت. همچنین پیچ منطقه «استاولو» با یک پیچ طولانی و سریع جایگزین شد. اگر پیش‌تر میانگین سرعت در یک دور 177 کیلومتر بر ساعت بود، اکنون به 200 کیلومتر در ساعت رسیده بود.
پیستی که پیش‌تر نیز خطرناک بود، حالا به‌ شدت ترسناک‌تر شده بود، اما خطرناک‌ترین بخش نه «او روژ» و نه «رادیون»، بلکه پیچ معروف «مَستا کینک» بود، ترکیبی از چپ و راست سریع که در خط مستقیم بین «مالمدی» و «استاولو» قرار داشت. رانندگان با حداکثر سرعت حتی تا 300 کیلومتر در ساعت در دهه 1970 به آن می‌رسیدند. جکی استوارت این پیچ را «با اختلاف، سخت‌ترین پیچ دنیا» توصیف کرد. شرایط غیرقابل پیش‌بینی آب و هوای آردن، با باران ناگهانی بر هول و هراس آن می‌افزود.
با افزایش مداوم سرعت، بسیاری از رانندگان از مسابقه در اسپا سر باز زدند. در سال 1971 برای دومین بار در سه سال گرندپری بلژیک در این پیست برگزار نشد. مسابقه به پیست زولدر منتقل شد، اما اسپا همچنان برای مسابقات دیگر مورد استفاده قرار گرفت. در نهایت، پس از تصادف مرگبار چهار راننده در سه سال در رقابت‌های 24 ساعته این مسیر 14 کیلومتری در اواسط دهه 1970 کنار گذاشته شد.
اسپا در دوران مدرن
امروزه، اسپا-فرانکورشان یکی از محبوب‌ترین و مشهورترین پیست‌های جهان در میان رانندگان است و همچنان یکی از خطرناک‌ترین‌ها. راننده هنگام ورود به رادیون دیدی نسبت به ادامه مسیر ندارد و اگر در آن سوی قله تصادفی رخ داده باشد، برخورد شدید تقریباً حتمی است.
در سال 2019 آنتوان هوبرت در جریان مسابقه‌ای از سری فرمول دو در پیچ رادیون دچار سانحه شد. پس از برخورد با مانع، خودروی او به سطح پیست بازگشت و خوان مانوئل کورئا با سرعت بالا به آن برخورد کرد. هوبرت جان باخت و کورئا ماه‌ها تحت درمان قرار گرفت و هنوز از آثار آن تصادف رنج می‌برد. اگرچه منطقه‌های ایمنی برای مهار چنین تصادف‌هایی طراحی شده‌اند، در سال 2023 نیز حادثه‌ای مشابه رخ داد. در آن سال دیلانو ونت‌هوف راننده هلندی، پس از برخورد با انزو شونتی، ماشینش روی پیست باقی ماند و آدام فیتزجرالد با آن برخورد کرد و منجر به مرگ ونت‌هوف شد.
با وجود پیشرفت‌های ایمنی، متأسفانه در هر پیستی که سرعت بالاست، در صورت باقی ماندن یک خودرو روی خط مسابقه، احتمال وقوع حادثه‌ مرگبار وجود دارد. واقعیت این است که ورزش‌های موتوری هرگز نمی‌توانند کاملاً ایمن شوند و هر راننده‌ای که وارد پیست می‌شود، خطر را به جان می‌خرد.