ابعاد جدیدی از تحریم تلویزیون ایران

شرق/ پخش رقابتهاي ليگ قهرمانان آسيا از تلويزيون ايران اين روزها به همان روال سابق انجام ميشود و کمتر مخاطبي حس ميکند که در اين راه مشکلي به وجود آمده باشد. بااينحال صداوسيما با کمپاني تجاري طرف قرارداد AFC که حق پخش بازيهاي ليگ قهرمانان آسيا را در اختيار دارد، به مشکل برخورده و نميتواند بهصورت قانوني اين بازيها را پخش کند.
ماجرا از اين قرار است که کمپاني «لاگاردر» که با اسامي مختلف از جمله WGS و SPORT5 در خاورميانه مشغول فعاليت است، تلويزيون ايران را در فهرست سياه قرار داده و گفته فرکانسهاي زنده بازيهاي ليگ قهرمانان آسيا را در اختيار اين نهاد قرار نخواهد داد. بهانه اين کمپاني که نزديک به دو دهه است با کنفدراسيون فوتبال آسيا همکاري ميکند، اين است که چون ايران در فهرست تحريمهاي بينالمللي قرار گرفته، آنها هم اجازه ندارند فرکانسهاي پخش زنده را به سازمان صداوسيماي ايران بدهند.
اين موضوع در حالي وارد فاز جديدتري شد که به دليل شيوع ويروس کرونا، ادامه بازيهاي ليگ قهرمانان آسيا بهصورت متمرکز در قطر برگزار ميشود و طبق معمول حق پخش اين بازيها هم در اختيار لاگاردر است. البته داستان تحريمکردن تلويزيون ايران نکات عجيبي هم دارد که با کنار هم قراردادن آنها نتيجهاي متفاوت حاصل ميشود. اولين مورد عجيب اين داستان اين است که اين کمپاني تا قبل از تعطيلي مرحله گروهي ليگ قهرمانان به دليل ويروس کرونا، فرکانسها را طبق قرارداد قبلي که با فدراسيون فوتبال و تلويزيون ايران داشت، در اختيار صداوسيما قرار ميداد. بااينحال، لاگاردر از زماني که قرار شد بازيها بهصورت متمرکز در قطر برگزار شود، پايش را در يک کفش کرد و قرارداد منعقدشده با تلويزيون ايران را بهصورت يکطرفه فسخ کرد و خبر داد که صداوسيما نميتواند بازيها را بهصورت زنده پخش کند.
دراينبين، تلويزيون ايران هم با بيتوجهي به اين موضوع همچنان به پخش زنده بازيها ادامه ميدهد؛ مسئولان اين سازمان اعتقاد دارند که قرارداد قبليشان با لاگاردر پابرجاست و آنها به بهانه تحريم که نه بينالمللي بلکه تحريم يکجانبه آمريکاست، نميتوانند سر خود قرارداد را بهصورت يکطرفه فسخ کنند.
نکته مبهمي که بهتازگي در اين پرونده رو شده اين است که با وجود اعلام رسمي اين موضوع در يکي، دو هفته اخير، اين کمپاني در ماه گذشته نامه فسخ قراردادش را به صداوسيماي ايران فرستاده و آنها را در جريان اين موضوع قرار داده که از اين به بعد نميتواند فرکانسهاي زنده بازيهاي ليگ قهرمانان آسيا را در اختيار آنها بگذارد. اينکه چرا در اين بازه زماني يکماهه چنين موضوعي از سوي تلويزيون بازتاب داده نشده و تازه پس از ارسال نامه از AFC به فدراسيون فوتبال ايران، چنين داستاني رسانهاي شده، درخور توجه است.
موضوع جديدتر در اين پرونده اما به «آپارات» برميگردد؛ اين شبکه اينترنتي گسترده که در خارج از ايران به اسم «يوتيوب» ايراني شناخته ميشود، يکي از معدود شبکههاي ايراني است که در فهرست تحريمها قرار نگرفته است؛ بعد از اينکه تلويزيون ايران از سوي لاگاردر تحريم شده، AFC از آنجا که آپارات تحريم نبوده و نيست فرکانسهاي زنده را طبق روال گذشته در اختيار اين شبکه اينترنتي قرار داده است تا آنها بازيهاي ليگ قهرمانان آسيا را پخش کنند. آپارات يکي از «پارتنرها»ي AFC در منطقه محسوب ميشود که براي پخش بازيهاي آسيايي با اين نهاد همکاري لازم ميشود.
داستان همکاري AFC با آپارات هم اما پايان خوشي نداشته چون صداوسيما از مسئولان آپارات خواسته پخش زنده اين رقابتها را از روي پلتفرمهاي آپارات خارج کند تا تلويزيون به تنهايي و مستقل بتواند بازيهاي ليگ قهرمانان آسيا را پخش کند. اين دستور در شرايطي صادر شده که آپارات اولين بازي شهرخودرو را يک نيمه بهصورت زنده پخش کرده بود ولي در نيمه دوم خبري از پخش زنده رقابت نبود!
مورد مشخص اينکه مسئولان سازمان صداوسيما با پيشکشيدن مجوزگرفتن از «ساترا» (سازمان تنظيم مقررات صوت و تصوير فراگير در فضاي مجازي) به آپاراتيها هشدار دادهاند اجازه پخش بازيهاي ليگ قهرمانان آسيا بهصورت زنده را ندارند. مطابق با قانوني که تصويب شده و هنوز هم بر سر نهاييشدن يا نهايينشدنش جدل فراواني است، همه امور صوت و تصوير در فضاي مجازي بايد از فيلتر ساترا عبور کند. ساترا هم که مستقيما زير نظر صداوسيما فعاليت ميکند؛ به عبارت سادهتر، اگر ساترا تشخيص دهد فعاليت صوتي و تصويري شبکههاي اينترنتي مناسب نيست يا احتمالا با منافع اين سازمان در تضاد است، آن شبکه اينترنتي يا شبکههاي خانگي، اجازه پخش را به دست نخواهد آورد.
اين داستان تازه، حالا چالش جديدتري براي فدراسيون فوتبال ايران هم به وجود آورده است؛ در واقع مسئولان AFC از اقدام غيرقانوني تلويزيون ايران شاکي هستند و ميگويند چنين رفتاري موجبات ناراحتي اسپانسرهاي اصلي اين کنفدراسيون را در پي داشته است. فدراسيون فوتبال ايران هم اما به مطرحکردن اين مورد که براي بازيهاي برگزارشده در ايران همواره همکاري لازم را با کمپاني پخشکننده بازيها داشته، الان توقعش اين است که AFC تن به چنين رفتارهاي سياسي ندهد و بهصورت قانوني فرکانسهاي پخش زنده را به طرف ايراني بدهد.
آنطورکه عنوان شده AFC از همين حالا داستان ميزباني ايران براي جام ملتهاي 2027 را زير سؤال برده و احتمالا پيشنهاد ايران را باز نکرده رد خواهد کرد! از ديدگاه اين نهاد، تلويزيون ايران و طرف ايراني نتوانستهاند به قانون در اين زمينه پايبند باشند و در نتيجه وقتي اسپانسرها از شرايط بهوجودآمده راضي نباشند، نميتوانند پيشنهاد ايران مبني بر ميزباني رقابتها را بپذيرند.
البته اين موضوع تنها چالش فدراسيون فوتبال ايران با AFC و در رأس بالاتر با FIFA نيست، چون همين حالا اساسنامه فدراسيون فوتبال ايران به طرز عجيبوغريبي تأييد نميشود و هربار به بهانه دخالت دولت در امور فدراسيون، موضوعي با نام تعليق فوتبال ايران را مطرح ميکنند. آخرين موردي که چالش جدي بين فدراسيون فوتبال ايران و AFC به وجود آورده، مربوط به داستان غرامت مارک ويلموتس از فدراسيون فوتبال است؛ جايي که AFC در کنار فيفا با ارسال نامهاي هشدار دادهاند که از ورود مسئولان دولتي به اين پرونده آگاه هستند و اگر اين رويه ادامه داشته باشد، موضوع تعليق همچنان روي ميز است.