تحریم کاربران ایرانی توسط گوگل؛ صدای پای ترامپ می‌آید

زومیت/ ابتدا گوگل اقدام به مسدود کردن حساب کاربران ایرانی در گوگل آنالیتیکس کرد و حالا سایت ایسوس هم به IP ایران اجازه دسترسی نمی‌دهد.
 
تحریم جدیدی که گوگل علیه کاربران ایرانی اعمال کرده باعث شده دسترسی بعضی کاربران و کسب‌وکارها به حساب گوگل آنالیتیکس مسدود شود و دسترسی سایر کاربران هم به‌زودی گرفته می‌شود. علاوه بر مسدود شدن دسترسی کاربران ایرانی حتی اطلاعات و دیتایی که کسب‌وکارها و کاربران پیش از این در حساب کاربری‌شان داشتند هم حذف شده و دیگر در اختیار کاربران نیست.

گوگل در حالی این تحریم را اعمال کرده است که پیش از این در چند سال اخیر مجوزی ارائه شده بود به نام OFAC که بر اساس آن یک سری شرکت‌های فناوری می‌توانستند دسترسی به بعضی سرویس‌ها را به کاربران کشورهای تحریم‌شده بدهند. میلاد نوری، کارشناس فناوری اطلاعات، می‌گوید این مجوز هنوز لغو نشده یا قانون جدیدی تصویب نشده که این مجوز را نقض کند اما گوگل در یک اقدام محتاطانه تصمیم گرفته اکانت کاربران ایرانی را مسدود کند.

البته آن طور که نوری می‌گوید «بعضی از این تحریم‌ها از قبل وجود داشته. مثلا تا چند سال پیش پنل مدیریتی گوگل آنالیتیکس برای کاربران ایرانی تحریم بود و کسب‌وکارها و کاربران با VPN پنل را باز می‌کردند. جز ایران برای چند کشور دیگر مثل کوبا این سرویس تحریم بوده اما با همان مجوز OFAC بخشی از این محدودیت‌ها برداشته شد.»

این کارشناس فناوری اطلاعات نکته غم‌انگیز این اتفاق را در تکرار شدن آن توسط سایت شرکت‌ها می‌داند: «ممکن است رفتار گوگل الگویی بشود برای سایر شرکت‌های خارجی. یعنی الان که گوگل این سرویس را تحریم کرده سایر شرکت‌های بزرگ تکنولوژی هم از گوگل الگو بگیرند و این رفتار تحریم کردن را ادامه بدهند.»

با اقدام امروز شرکت ایسوس که دسترسی کاربران ایرانی به وب‌سایتش را مسدود کرد، به نظر می‌رسد این موضوع واقعا هم نگران‌کننده است.

گوگل بدون اطلاع قبلی داده‌های چندین ساله کاربران و کسب‌وکارها را حذف کرده است
این بار گوگل مسدودسازی را بدون اطلاع‌رسانی قبلی به کاربران انجام داده و این موضوع باعث شده همه اطلاعاتی که کاربران روی حساب گوگل آنالیتیکس خود داشتند، پاک شود. نوری در این خصوص این طور توضیح می‌دهد:

با این تحریم معضل کاربران ایرانی گوگل آنالیتیکس فقط این نیست که پلتفرم جایگزین برای این سرویس پیدا کنند بلکه آن‌ها دیتا و اطلاعات چندین ساله خود را از دست داده‌اند. بعضی از این کاربران اطلاعات ۱۰ تا ۱۵ سال کسب‌وکارشان را در این اکانت داشته‌اند که الان از دسترس‌شان خارج شده است.- میلاد نوری، کارشناس حوزه فناوری اطلاعات

گوگل نه‌تنها اطلاع‌رسانی شفافی درباره این اقدام نداشته بلکه برخلاف رویه معمول پلتفرم‌ها و شرکت‌های بزرگ حتی فرصت یک هفته‌ای یا یک ماهه هم به کاربران ایرانی نداده که اطلاعات‌شان را ذخیره کنند بعد حساب‌شان را مسدود کند. این کارشناس فناوری اطلاعات در توضیح بُعد دیگری از اقدام گوگل می‌گوید:

«در ایمیلی که گوگل برای دارندگان حساب گوگل آنالیتیکس فرستاده نوشته که اگر فکر می‌کنید خطایی رخ داده این فرم را پر کنید اما داخل این فرم از کاربر یک ID می‌خواهد که چون همه اطلاعات کاربر حذف شده، به آن ID دسترسی ندارد و نمی‌تواند فرم را پر کند.»

علاوه بر این، در متن این ایمیل علت این تحریم و مسدود کردن کاربران ایرانی مشخص نشده است. نوری در این خصوص این طور توضیح می‌دهد:

گوگل اصلا درباره این تحریم شفاف‌سازی نکرده است، یعنی علت تحریم مشخص نیست. معلوم نیست به خاطر حجم زیاد بازدیدکننده‌های ایرانی یک سایت این تحریم را اعمال کرده یا به خاطر هویت خود اکانت‌ها.- میلاد نوری، کارشناس حوزه فناوری اطلاعات
 
پای ترامپ در میان است
این کارشناس حوزه فناوری اطلاعات با کنار هم گذاشتن مجموع رفتار گوگل در خصوص مسدود کردن دسترسی کاربران ایرانی به گوگل آنالیتیکس می‌گوید: «عملکردی که گوگل در ماجرای تحریم سرویس آنالیتیکس داشته به نظر من می‌رسد که فقط خواسته خیلی سریع‌تر، تا قبل از این که ترامپ و دولت جدید آمریکا روی کار بیاید، دسترسی ایرانی‌ها را گرفته شده باشد.»

نوری با بیان این که «هنوز هیچ قانون جدیدی نیامده که به خاطر آن گوگل بخواهد این مسدودسازی‌ها را انجام دهد» به تجربه دوره پیشین ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ اشاره کرده و می‌گوید:

دوره قبل هم که ترامپ روی کار آمد چنین اتفاقاتی افتاد. در واقع، بعضی شرکت‌ها از ترس جریمه‌هایی که به خاطر ارائه سرویس به کشورهای تحریم‌شده می‌شوند از روی احتیاط بسیار زیاد زودتر از این که ترامپ سر کار بیاید محدودیت‌ها را اعمال و حتی بیشتر می‌کنند.- میلاد نوری، کارشناس حوزه فناوری اطلاعات

---

بازار

---

کاربر ایرانی نه برای شرکت‌های خارجی مهم است، نه برای تصمیم‌گیران داخلی
پیگیری‌ها نشان می‌دهد گوگل قصد ندارد این تصمیم و سیاست جدید خود را تغییر بدهد. نوری می‌گوید چون کاربر ایرانی به خاطر تحریم در پرداخت نمی‌تواند آورده مالی برای شرکت‌های خارجی داشته باشد به‌راحتی توسط این شرکت‌ها حذف می‌شود:

بسیاری از شرکت‌های بزرگ مثل گوگل از کاربران ایرانی هیچ درآمدی ندارند. چون ما کاربران ایرانی امکان هیچ پرداخت هزینه سرویس به شرکت‌های خارجی را نداریم، هیچ نفعی از کاربران ایرانی به این شرکت‌ها نمی‌رسد، به همین دلیل هم کاربر ایرانی برای‌شان اهمیتی ندارد که بخواهند مسائل حقوقی ما را پیگیری کنند، به همین خاطر به‌سادگی ما را حذف می‌کنند.- میلاد نوری، کارشناس حوزه فناوری اطلاعات

این کارشناس فناوری اطلاعات می‌گوید همین تفکر مهم بودن کاربران ایرانی در سیاست‌گذاران داخل کشور هم وجود دارد و با همین ایده هم تصمیم به فیلتر کردن می‌گیرند:

«تصمیم‌گیران داخل ایران و مدافعان تفکر فیلترینگ به اشتباه فکر می‌کنند که کاربر ایرانی برای شرکت‌های خارجی اهمیت دارد و با فیلترینگ قصد دارند آن‌ها را مجبور به ایجاد دفتر نمایندگی در ایران کنند. اما واقعیت این است که کاربر ایرانی در حال حاضر حتی برای تلگرام هم خیلی اهمیتی ندارد. یک زمانی که تلگرام ۱۰۰ میلیون کاربر داشت، ۵۰ میلیون کاربر ایرانی که داشت مهم بود اما الان فقط نسخه اندروید تلگرام ۱.۵ میلیارد نصب دارد و دیگر ۶۰ میلیون کاربر ایرانی برای این شرکت اهمیتی ندارد.»

پلتفرم‌های جایگزین هستند اما باکیفیت نیستند
با تحریم گوگل آنالیتیکس کسب‌وکارها از سرویس بسیار کاربردی محروم شده‌اند اما نوری می‌گوید تبعات اعمال چنین محدودیتی بیش از این‌هاست:

بعضی از این سرویس‌ها که تحریم یا فیلتر می‌شوند شاید اسماً فقط یک سرویس باشند اما تبعات بیشتری دارند. تیم‌های مارکتینگ، تیم‌های فنی و تیم‌هایی که پروداکت (محصول) دارند متاثر از این تحریم‌ها با چالش‌های متعددی مواجه می‌شوند. با تحریم گوگل آنالیتیکس از آن کسی که یک سایت کوچک شخصی دارد تا کسی که کسب‌وکار بزرگ با سایت و اپلیکیشن دارد برای آمارگیری سایت‌شان، تحلیل رفتار کاربران‌شان و برنامه‌ریزی برای کارشان از گوگل آنالیتیکس استفاده می‌کردند و الان از این امکان محروم شده‌اند.- میلاد نوری، کارشناس حوزه فناوری اطلاعات
کاربران ایرانی پس از این محرومیت قاعدتا برای تحلیل عملکرد و داده‌هایشان باید به پلتفرم‌های مشابه روی بیاروند اما این کارشناس فناوری اطلاعات می‌گوید حتی اگر گوگل آنالیتیکس نظر فنی جایگزین داشته باشد اما هیچ‌یک از سرویس‌های مشابه گوگل آنالیتیکس کیفیت‌شان به پای این پلتفرم نمی‌رسد. او در ادامه اضافه می‌کند:

«مثل همین است که می‌گویند تلگرام نباشد پیام‌رسان ایرانی داریم؛ بله پیام‌رسان ایرانی هم به ظاهر همان کار تلگرام را می‌کند اما کیفیت تلگرام را ندارد. بنابراین، بسیاری از تیم‌های فنی که از گوگل آنالیتیکس استفاده می‌کردند الان از سرویسی محروم شده‌اند که هیچ جایگزین باکیفیتی ندارد.»

دور زدن تحریم گوگل آنالیتیکس روش امنی نیست
البته به جز پلتفرم‌های مشابه که کاربر می‌تواند جایگزین کند راه‌های دیگری هم وجود دارد که به نظر میلاد نوری راه‌های امنی نیستند:

«برای دور زدن تحریم گوگل آنالیتیکس هم می‌شود راهکارهایی مثل راهکار دور زدن تحریم Paypal یا گوگل ویس و... را استفاده کرد. یعنی به کمک شرکت‌های واسط که از شما هزینه می‌گیرند، یک اکانت جعلی با هویت نامعلوم برای‌تان می‌سازند و با IP یک کشور دیگر به شما دسترسی می‌دهند. اما این راهکارها امن و پایدار نیستند.»

در کانال آی‌تی و ™CanaleIT هم کلی عکس و ویدئوی دسته اول و جذاب داریم