پرونده «سازمان ملی هوش مصنوعی» بسته شد؟

«سازمان ملی هوش مصنوعی» ۱۹ تیرماه امسال افتتاح شد و در حالی که قرار بود این سازمان در راستای ساماندهی و توسعه زیست‌بوم هوش مصنوعی کشور و انجام امور دبیرخانه شورای ملی راهبری هوش مصنوعی، به صورت مستقل زیر نظر رئیس جمهور اداره شود، اما خبرها حاکی از آن است که احتمالاً پرونده این سازمان به زودی بسته خواهد شد و به شکل دیگری کار خود را ادامه خواهد داد.

نکته مهم در خصوص این سازمان این بود که اساسنامه قانونی برای آن تدوین نشده بود و در دولت چهاردهم مقرر شد تا زمان تصویب اساسنامه، امورات این سازمان ذیل معاونت اول و به دبیری معاون علمی واگذار شود و اعلام شد تمام تکالیف هوش مصنوعی همچون گذشته توسط معاون علمی ریاست جمهوری پیگیری خواهد شد.

در کنار موضوع تدوین اساسنامه، دی ماه امسال موضوع جدیدی از سوی یکی از مدیران اپراتورهای ارتباطی در فضای مجازی مطرح شد مبنی بر اینکه رئیس جمهور در جلسه هیئت دولت، تصریح کرده است که ایجاد سازمانی مستقل برای اداره هوش مصنوعی قابل قبول نیست! این فعال حوزه کسب و کار دیجیتال این را هم اضافه کرده بود که رئیس جمهور به وزیر ارتباطات ماموریت داده تا رویکرد هوش مصنوعی کشور با استفاده از تجربیات بین المللی تدوین شود.

پس از انتشار این نقل قول در فضای مجازی، پرسش‌هایی در ذهن کاربران و فعالان حوزه فناوری مطرح شد که این ناهماهنگی در دولت چه معنایی دارد؟ اگر رئیس‌جمهور واقعاً به تشکیل یک سازمان مستقل برای هوش مصنوعی اعتقادی ندارد، پس چرا اساسنامه آن در کمیسیون‌های دولتی در حال بررسی است؟

پیرو اظهارات مطرح شده در فضای مجازی، در پیگیری‌هایی که خبرنگار مهر از حسین افشین معاون علمی و فناوری رئیس جمهور درباره ادامه کار سازمان داشت، او به تاکیدات رئیس جمهور اشاره کرد و گفت: دکتر پزشکیان در رابطه با سازمان ملی هوش مصنوعی تاکید کرده‌اند که باید ببینیم ساز و کار سازمان چیست و چگونه باید باشد تا کار درست پیش برده شود.

معاون علمی رئیس جمهور همچنین ضمن اشاره به اینکه رئیس جمهور درباره اجرای شیوه درست در این سازمان تاکیداتی داشته‌اند، تصریح کرد: ایشان در واقع نتیجه گرا هستند و می‌گویند کاری انجام ندهیم که خروجی آن صفر باشد. اجازه دهید در مورد سازمان هوش مصنوعی به یک عقلانیت درستی برسیم و بعد از آن اطلاع رسانی خواهیم کرد.

در همان روزها، همین موضوع را از فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت پرسیدیم و او تاکید کرد که این سازمان حذف نمی‌شود و اساسنامه آن در حال تصویب است.

اکنون در آخرین روزهای سال ۱۴۰۳، پس از اظهارات ضد و نقیض مسئولان در خصوص فعالیت سازمان هوش مصنوعی در حالی که همه منتظر فرارسیدن موعد تصویب اساسنامه سازمان ملی هوش مصنوعی بودند، شنیده‌ها حاکی از آن است که جمع بندی دولت چهاردهم بر این شده که این سازمان به طور کلی تعطیل شود و ذیل یک ستاد در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری به کار خود ادامه دهد.

گفته می‌شود که این تصمیم در دولت به این دلیل اتخاذ شده است که با توجه به تقسیم وظایف ملی در حوزه هوش مصنوعی، دیگر هیچ مسئولیتی باقی نمانده که به عهده سازمان ملی هوش مصنوعی گذاشته شود. همچنین، نکته دیگری که مطرح شده این است که این سازمان اساسنامه‌ای نداشته و تنها به واسطه دستور شهید رئیسی تأسیس شده است؛ به همین دلیل، تصمیم بر این شده که این سازمان به یک ستاد ویژه در معاونت علمی تقلیل یابد.