تصویر جالبی از همدستی اقیانوس‌ها در آغاز عصر یخی زمین

محققان دانشگاه ماساچوست در پژوهش جديد خود نشان داده‌اند که آخرين عصر يخي اصلي زمين در 13 هزار سال قبل در اثر يک سيل فاجعه‌بار از آب سرد و تازه از شمال شرق کانادا به اقيانوس قطبي ايجاد شده بود. به گزارش سرويس علمي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، شبيه‌سازي‌هاي دقيق رايانه‌اي با استفاده از يکي قوي‌ترين ابررايانه‌هاي جهان در مرکز علوم محاسبات تحقيقات ملي انرژي در دانشگاه برکلي نشان داده که آب مايع از يخسار لارنتي، آب سردتر، متراکم‌تر و شورتر در آتلانتيک شمالي را متوقف کرد. اين رويداد باعث توقف گردش بزرگ اقيانوسي دماشوري و منجمد شدن چشمگير قاره‌ها شد. اين گردش به انتقال حرارت از اروپا و آمريکاي شمالي مي‌پردازد. اين يافته‌ها يک توضيح جديد را براي دليل يک سرماي بزرگ ارائه کرده‌اند که دانشمندان تا پيش از اين آبهاي تازه جريان يافته در اقيانوس اطلس توسط خليج سنت لورنس کانادا را مقصر آن مي‌دانستند. اين جريان منجر به يک عصريخي بيش از 1000 ساله موسوم به «داغ‌گلي نورس» يا «يانگر دراياس» بوده که در آن دماهاي بخش‌هايي از نيمکره شمالي تا حدود 10 درجه سانتيگراد نسبت به دماي امروزي کاهش يافت. اين دوره آخرين زماني است که زمين يک دوره سرماي بزرگ را تحمل کرده از اين رو درک منشا ايجاد آن براي درک تغييرات هواشناسي دوران مدرن در آينده از اهميت زيادي برخوردار است. اين عصريخي زماني آغاز شد که درياچه آگاسيز در لبه جنوبي صفحه يخي لارنتي که بخش اعظمي از قطب کانادا را پوشانده، از ميان يک سد يخي عبور کرده و هزاران کيلومتر مکعب از آب سرد را در اقيانوس وارد کرد. محققان با استفاده از مدل گردش جهاني يخ اقيانوسي با وضوح 10 تا 20 برابر بيشتر از نمونه‌هاي قبلي، به مقايسه چگونگي تاثيرگذاري آب مايع از دو خروجي زهکشي مختلف بر گردش اقيانوسي پرداختند. فرضيه اوليه که در سال 1989 توسط والي بروکر از دانشگاه کلمبيا مطرح شده، نشان داد که درياچه آگاسيز به داخل آتلانتيک شمالي در انتهاي رود سنت لورنس وارد شده است. اما با استفاده از مدل جديد، اين محققان با همکاري دانشمندان دانشگاه آلاسکا دريافتند که اين مسير پيشنهادي باعث ضعيف‌تر شدن گردش دماشوري اقيانوس تا کمتر از 15 درصد شده است. به گفته محققان، اين سطح تضعيف نمي‌تواند منشا رويداد سرد 1000 ساله جهان در پي اين سيل باشد. آب مايع از رود سنت لورنس در حقيقت در حدود 3057 کيلومتري مناطق آبي در فاصله بسيار دورتر از آن که بتوانند تاثير چشمگيري بر غرق شدن آب سطحي داشته باشند، به پايان رسيده بودند. در مقابل، مدل جديد اين محققان نشان داده که اگر آب مايع ابتدا در اقيانوس اطلس وارد شود، جريانات باريک مرزي ساحلي بطور موثري آنرا به مناطق شکل‌گيري آب در اعماق زير قطبي در آتلانتيک شمالي منتقل کرده و گردش دماشوري را تا بيش از 30 درصد تضعيف مي‌کند. بر اساس نتيجه‌گيري دانشمندان از اين سناريو، آب مايع که ابتدا در قطب تخليه شده احتمالا نقش بيشتري را در عصريخي يانگر دراياس داشته است. اين پژوهش در مجله مجموعه مقالات آکادمي ملي علوم منتشر شده است.