نارنجي/ شايد براي شما هم پيش آمده باشد که گاهي به ميزان خالي رم سيستم تان نگاهي انداخته و حسابي مضطرب شده باشيد. ويندوز، لينوکس، اندرويد و ديگر سيستم عامل ها RAM بسيار زيادي مصرف مي کنند؟ نگران نباشيد! سيستم عامل هاي جديد از رم براي کش فايل استفاده مي کنند تا سرعت را بالا ببرند. لذا تا زماني که کامپيوتر شما به خوبي کار مي کند، جايي براي نگراني وجود ندارد.
اگر چه براي آنهايي که گذشته را با ياد مي آورند، کامپيوترهاي شان هميشه گرسنه مقدار بيشتري رم بودند، لذا اين موضوع کمي غيرقابل درک است. اما مصرف ميزان بالاي RAM اغلب به اين معني است که رم کامپيوترتان به خوبي استفاده مي شود. و RAM خالي يعني اينکه رم در حال هدر رفتن و تلف شدن است.
اما بگذاريد براي درک بهتر داستان، در ادامه مطلب کمي بيشتر به جزئيات بپردازيم.
استفاده زياد حافظه خوب در مقابل استفاده زياد حافظه بد
اول از همه اينکه استفاده زياد از حافظه، اغلب اوقات چيز خوبي است. مگر اينکه کامپيوتر شما خيلي کُند شده باشد، پس در اين صورت استفاده زياد از حافظه دسترسي تصادفي (RAM) چيز خوبي نيست. اگر رم سيستم شما پر باشد، کامپيوتر کُند باشد و چراغ مربوط به هارد ديسک مرتبا در حال چشمک زدن باشد، نشان دهنده اين است کامپيوتر در حال مبادله اطلاعات با ديسک است. يعني اينکه کامپيوتر علي رغم سرعت بسيار پايين دسترسي به اطلاعات روي هارد ديسک، در حال استفاده از آن است. دليل اين امر هم تنها مي تواند پر شدن و سر ريز حافظه (رم) سيستم باشد.
اگر چنين اتفاقي بيافتد مشخص است کامپيوتر به RAM بيشتري نياز دارد. يا اينکه بايد براي مصرف کمتر حافظه فکري بکنيد. مانند اينکه برنامه هاي حافظه خور و پر مصرف را ببنديد. و اين مطمئنا براي يک کاربر مورد جالب و قابل قبولي نيست.
به هر حال تفاوت کاملا آشکاري ميان اين دو موقعيت وجود دارد: اينکه کامپيوتر شما به خوبي کار نمي کند و حالت ديگر که عموميت بيشتري دارد و کامپيوتر به نظر مي رسد کاملا خوب کار مي کند، اما تنها پيغام خطايي در مورد ميزان رم مصرفي توسط معدودي از برنامه ها به نمايش در مي ايد.
Disk Caching
اگر از ويندوز ايکس پي روي سيستم تان استفاده کرده باشيد، حتما متوجه شده ايد که حتي در حالت استراحت سيستم هم، چند صد مگابايت از حافظه اشغال شده است. وقتي سراغ ويندوز 7 برويد ميزان حافظه اشغال شده در حالت استراحت سيستم به چند گيگابايت مي رسد.
خب، اين تفاوت براي چيست؟ آيا ويندوز ايکس پي سيستم عامل سبک تر و سريعتري است؟ آيا سيستم عامل هاي مدرن باد کرده اند و حافظه سيستم را هدر مي دهند؟ دقيقا اين طور نيست.
اکنون ميزان رم روي سيستم ها بسيار بيشتر از وقتي است که ويندوز ايکس پي تازه ظهور کرده بود و پرچمدار دنياي سيستم عامل ها بود. و البته سيستم عامل هاي مدرن هم مزيت هاي بيشتري نسبت به آن دارند. سيستم عامل هاي جديد به شکل بهينه تري از رم کامپوتر به عنوان يک کش يا محل نگهداري موقت براي فايل هاي دستيابي منظم و داده هاي برنامه ها استفاده مي کنند.
در ويندوز اين قابليت به عنوان SuperFetch شناخته مي شود که در ويندوز ويستا معرفي شد. SuperFetch برنامه هايي را که استفاده مي کنيد کنترل کرده و فايل هاي مربوط به اپليکيشن هايي پرمصرف را به همراه لايبراري ها و اطلاعات ضروري شان در رم کامپيوتر نگهداري مي کند. هنگامي شما يک برنامه را باز مي کنيد، ويندوز براي فايل هاي ضروري به جاي هارد ديسک، سراغ رم مي رود. لذا لود کردن برنامه با سرعت بسيار بيشتري انجام مي شود. اين کار به طور معمول باعث مي شود کامپيوتر شما سريع تر شده و به شکل بهتري به تقاضاهاي تان پاسخ دهد.
البته اين امکان تنها مختص ويندوز نيست. کاربران لينوکس هم حتما متوجه شده اند که کامپيوترشان از سيستم مشابه اي براي کش کردن فايل ها از هارد به درون رم بهره مي برد. البته بسياري از برنامه هاي مانيتور ميزان مصرف منابع سيستم، همچون GNOME System Monitor ميزان رم مصرف شده توسط کش را از کاربر پنهان مي کنند، لذا کاربران معمولا متوجه اين بخش داستان نمي شوند.
مرورگرها و ديگر نرم افزارها
در خصوص مرورگرها و ديگر اپليکيشن ها هم، همين اتفاق تکرار مي شود و آنها کش خودشان را دارند. براي مثال، اگر به مرورگري مانند فايرفاکس توجه کنيد، مي بينيد که از مقدار بسيار زيادي رم استفاده مي کند که ضرورتا چيز بدي نيست. اگر روي سيستم تان مقدار زيادي رم داريد، خوب است که فايرفاکس از آن استفاده کند. با کش شدن صفحات وبي که باز مي کنيد در رم کامپيوتر، فايرفاکس مي تواند سرعت لود آنها را افزايش دهد و استفاده از دکمه Back و Forward را بسيار سريع تر کند. البته چندان نبايد نگران سواستفاده فايرفاکس از رم کامپيوترتان باشيد، زيرا اين برنامه به صورت خودکار اندازه بهينه کش را بر اساس ميزان رم کامپيوتر سنجيده و مورد استفاده قرار مي دهد.
اگرچه فايرفاکس به طور تاريخي دچار مشکل هدردهي رم و برخي ايرادهاي ديگر است، اما طرح اوليه به همان شکلي است که گفتيم. و البته براي موزيلا هم منطقي به نظر نمي رسد که مطرف رم فايرفاکس را به کمتر از ۵۰ مگابايت کاهش دهد، زيرا کامپيوترهاي امروزي از ميزان رم بسيار بيشتري بهره مي برند که مي تواند براي افزايش سرعت وبگردي کاملا مفيد باشد.
و ديگر نرم افزارها هم همين داستان را دنبال مي کنند. برنامه هاي با مصرف بالاي رم، احتمالا به جاي هدر دادن آن، استفاده بهينه اي از حافظه دارند و به بهبود تجربه کاربري شما کمک مي کنند.
چرا رم خالي بلا استفاده است
احتمالا تا به اينجا پذيرفته ايد که استفاده از رم به عنوان کش عالي است، اما شايد چندان راضي نباشيد که فايل هاي برنامه ها و ديگر اطلاعات سيستم رم شما را به اشغال خود در آورند. لذا ممکن است بخواهيد رم را خالي کنيد و برنامه ها همان هنگام باز شدن به طور کامل لود شوند. و به جاي اينکه سيستم عامل و برنامه ها درباره بهترين کاربرد رم تصميم گيري کنند، اين شما باشيد که انتخاب نماييد بهتر است حافظه براي چه کاري استفاده شود.
اگر چه اين موضوع اصلا اهميتي ندارد. خواه رم شما پر از فايل هاي کش باشد يا کاملا خالي باشد، تمام آن براي برنامه هايي که به آن نياز دارند، قابل استفاده خواهد بود. داده هاي کش شده روي رم در درجه اهميت پايين رده بندي مي شوند و به محض اينکه حافظه براي چيزي مهمتر مورد نياز باشد، سريعا حذف مي شوند.
به دليل اينکه اين داده ها مي توانند در صورت ضرورت، سريعا دور ريخته شوند، لذا استفاده از رم براي کش کردن اطلاعات معمولا ايرادي پيش نمي آورد. البته يکي از ايرادها اين است که افرادي با موضوع آشنايي ندارند، سردرگم خواهند شد.
خالي کردن رم ضرورت و کاربردي ندارد. براي کامپيوتر نوشتن اطلاعات روي رم خالي سريع تر از رم پر شده با داده هاي کش نيست، يا اينکه رم خالي انرژي کمتري مصرف نمي کند. در حقيقت هنگامي برنامه اي را باز مي کنيد که فايل کش آن درون رم ذخيره شده باشد، نرم افزار مورد نظر بسيار سريع تر از زماني باز مي شود که رم را خالي کرده باشيد.
به همين دليل است که استفاده از اپليکيشن هايي چون Task killer در اندرويد اصلا ايده خوبي نيست. همچنين نبايد چندان نگران پر شدن رم کامپيوترتان باشيد. و البته اين مي تواند دليل خوبي باشد که ويندوز ايکس پي سيستم عامل مناسبي براي سخت افزارهاي امروزي نيست، زيرا استفاده آن از رم نسبت به ويندوز سون کارايي کمتري دارد و اين مورد مناسبي براي کامپيوترهاي جديد با ميزان بالاي رم نيست.