تمام دوربین در یک نگاه

ايسنا / در دنياي عکاسي روزانه با واژه‌هاي گوناگوني مواجه مي‌شويم که براي درک و آشنايي با اين واژه‌ها نياز به تخصص خاصي نيست تنها بايد وقت گذاشت و در مورد هرکدام از آنها مطالبي را خواند. بهتر است دوربين‌ها را در دو گروه‌بندي متفاوت قرار دهيم؛ دوربين‌هاي ‌آينه‌دار و بدون آيينه. در پشت لنز دوربين‌هاي آيينه‌دار يک آينه با زاويه 45 درجه قرار گرفته که تصوير را بصورت زنده و واقعي همانگونه که هست از طريق چشمي يا ويزور به کاربر نمايش مي‌دهد. هنگام عکاسي با اين دوربين‌ها آيينه کنار رفته و تصاوير ذخيره مي‌شوند. اين دوربين‌ها به دليل داشتن يک آينه در درون خود، از حجم و وزن بيشتري نسبت به دوربين‌هايي بدون آيينه دارند. دوربين‌هاي بدون آيينه در قلب تپنده اين دوربين‌ها و پشت لنز، هيچ چيزي جز يک قطعه الکترونيکي قرار ندارد. دوربين‌هاي بدون آيينه از حجم و وزن کمي برخوردار هستند. ايراد بزرگ اين دوربين‌ها نداشتن يک ويزور واقعي است چراکه چشمي اين دوربين‌ها الکترونيکي هستند و در واقع کاربر بوسيله صفحه نمايش کار خود را راه مي‌اندازد. البته با بالا رفتن کيفيت صفحه نمايش‌ها اين ايراد کم رنگ‌تر شده ولي همچنان نمي‌تواند با واقعيت رقابت کند. فوکوس تنظيم فاصله کانوني لنز دوربين نسبت به سوژه مورد نظر براي اينکه سوژه شفاف در عکس و کادر ما شفاف بيفتد. اگر تصاوير شفاف نبوده يا کاربر برروي سوژه به درستي فوکوس نکرده باشد، سوژه مات خواهد بود. اما در دوربين‌هاي عکاسي توانايي فوکوس روي تصاوير بصورت خودکار از اهميت بالايي برخوردار است چراکه عکاس در حين شکار تصاوير فرصت فوکوس دستي روي سوژه را نخواهد داشت. سيستم فوکوس خودکار در دوربين‌هاي عکاسي را مي‌توان به دو دسته تقسيم کرد؛ Contrast Detection اين سيستم با توجه به تضادي که در بين رنگ‌هاي محيط وجود دارد، روي سوژه‌ مورد نظر فوکوس مي‌کند اما ضعف بزرگ اين سيستم ناتواني آن در محيط‌هايي است که از لحاظ رنگي بسيار به هم نزديک هستند. البته دقت اين سيستم با توجه به کيفيت ساخت دوربين و سيستم به کار رفته در آن بشدت متغيير است. بيشتر دوربين‌هاي بدون آيينه به اين سيستم فوکوس خودکار مجهز هستند. Phase Detection طرز کار سيستم فوکوس اين دوربين اين گونه است که دوربين در ابتدا يک پرتوي مادون قرمز، به سمت جلو ساطع مي‌کند و پس از برخورد به جسم مورد نظر منعکس شده و توسط لنز دوربين دريافت مي‌شود. سپس نرم‌افزار دوربين با احتساب زمان رفت و برگشت اشعه و سرعت آن، فاصله‌ي دوربين تا جسم را محاسبه کرده و لنز فوکوس مي‌کند. سنسور در تمام دوربين‌هاي عکاسي ديجيتال از قطعه‌اي کوچک اما بسيار حياتي به نام سنسور استفاده مي‌شود. در گذشته‌اي نه چندان دور قبل از عرضه دوربين‌هاي ديجيتال به بازار اين وظيفه به عهده فيلم يا همان نگاتيو‌هاي عکاسي بود. در واقع سنسور دوربين‌هاي ديجيتال از سلول‌هايي تشکيل شده است که نسبت به نور حساس هستند و هر قدر تعداد اين سلول‌ها بيشتر باشد دقت دوربين نيز بيشتر خواهد بود. طبيعي است که سنسور بزرگتر سلول‌هاي بيشتري را هم در خود جاي مي‌دهد و سبب افزايش کيفيت عکس‌ها مي‌شود. البته نبايد اين موضوع را هم از قلم بيندازيم که کيفيت ساخت خود سنسور هم بسيار مهم است و در کيفيت عکس‌ها تاثير بسيار چشم گيري خواهد گذاشت. در حقيقت وظيفه‌ي اين سلول‌ها اين است که مقدار نور دريافت شده را به صورت اطلاعات در بياورند و ذخيره کنند. کراپ فکتور براي درک اين مفهوم بايد با اندازه سنسورهاي فول‌فريم آشنا شويم. همانطور که گفته شد هر دوربين ديجيتال در قلب خود يک سنسور را جاي داده است. اندازه اين سنسورها با توجه به دوربين متفاوت است. هرقدر اندازه اين سنسور بزرگتر باشد تصوير وارد شده از طريق لنز دوربين پوشش دهي بالاتري را خواهد داشت. اگرچه سنسورهايي با اندازه 36 ميليمتر يا فول‌فريم هم وجود دارند اما ما مبناي خود را اندازه 36 ميليمتر يا همان فول‌فريم قرار مي‌دهيم. وقتي که ما از يک لنز 20 ميليمتري که براي دوربين‌هاي فول‌فريم طراحي شده است، استفاده مي‌کنيم، اندازه دهانه لنز با اندازه سنسور فيکس است. حال اگر همين لنز را روي يک سنسور 17 ميليمتري قرار دهيم، نيمي از تصوير ورودي خارج از محدوده سنسور قرار مي‌گيرد گويا از يک لنز 40 ميليمتري روي دوربين‌هاي فول فريم استفاده کرده‌ايم. به اين مفهوم کراپ فکتور گفته مي‌شود. در اين مثال چون سنسور ما 17 ميمليمتر است کراپ فکتور آن نسبت به يک دوربين فول فريم 2 است. اين بدين معناست که اگر کاربر لنزي 20 ميليمتري روي سنسوري 17 ميليمتري قرار دهد، تصويري معادل يک لنز 40 ميليمتري در دوربين‌هاي فول‌فريم دريافت خواهد کرد. نکته‌ي مثبتي که کراپ فکتورها ايجاد مي‌کنند اين است که تصوير تله‌تري (با زاويه‌اي بسته که مي‌توان به وسيله‌ي آن از نقاط دورتري عکس گرفت) را با قيمت بسيار پايين‌تر به کاربر ارائه مي‌دهند اما اين موضوع دو نکته‌ي منفي را هم با خود به همراه دارد يکي اينکه عمل فوکوس کشيدن در لنزهايي با ميليمتر بالاتر از 200 ميليمتر را سخت‌تر مي‌کند و ديگري اينکه لنز‌هاي وايد (لنزهايي که تصاوير را با زاويه‌ي بازتري به نمايش مي‌گذارند) اين دوربين‌ها عملا تبديل به لنزهاي عادي دوربين‌هاي فول‌فريم مي‌شوند. ديافراگم ديافراگم در دوربين‌هاي عکاسي به تيغه‌هايي گفته مي‌شود که درون لنز قرار گرفته‌اند و با باز و بسته شدن، ميزان نوري ورودي به درون لنز دوربين را تعيين مي‌کنند. طبيعتا هرقدر اندازه ديافراگم کوچکتر باشد نور کمتري وارد لنز مي‌شود و هرقدر ديافراگم بيشتر باز شود نوري بيشتري به درون دوربين هجوم مي‌آورد. اندازه ديافراگم را در دوربين‌هاي عکاسي نيمه حرفه‌اي و حرفه‌اي با عددي به نام f تعيين مي‌کنند. هرقدر عدد f بزرگتر باشد اندازه ديافراگم کوچکتر خواهد بود و هر اندازه ميزان عددي f کمتر باشد اندازه ديافراگم بزرگتر مي‌شود. فرض کنيد يک دوربين حرفه‌اي canon را در دست داريد. هنگامي که عدد f يا همان اندازه ديافراگم را روي 22 قرار مي‌دهيد روزنه ورودي نور در لنز بسته‌تر مي‌شود و ميزان نور کمتري به داخل دوربين مي‌تابد. حال اگر عدد f را روي 9 قرار دهيم اندازه ديافراگم بزرگتر شده و نور بيشتري در دسترس کاربر قرار مي‌گيرد. نکته: با توجه به نکات گفته شده در مورد ديافراگم بايد براي مکان‌هايي که تاريک هستند از عدد ديافراگم پايين‌تر و براي محيط‌هاي روشن از عدد ديافراگم بالاتر استفاده کرد. سرعت شاتر (شاتر اسپيد) به ميزان باز و بسته شدن ديافراگم در يک ثانيه سرعت شاتر مي‌گويند. بهتر است باز هم مثالي بزنيم تا موضوع روشن‌تر شود. هنگامي که کاربر سرعت شاتر دوربين خود را روي عدد 1.2000 قرار مي‌دهد، اين موضوع بدين معني است که روزنه ديافراگم در يک ثانيه 2000 بار باز و بسته مي‌شود. حال وقتي مي‌گويند سرعت شاتر دوربين روي 15 ثانيه قرار گرفته يعني ديافراگم به مدت 15 ثانيه باز مي‌ماند. طبيعي است که سرعت‌ شاتر بالاتر مساوي باز و بسته شدن بيشتر ديافراگم است و اين امر باعث مي‌شود نور کمتري به درون دوربين عکاسي وارد شود. اگر سرعت شاتر را کاهش دهيد نور بيشتري به دوربين هجوم خواهد آورد و شما را در مکان‌هاي تاريک ياري مي‌دهد. ايزو يا حساسيت سنسور به نور در دوربينهاي قديمي (دوربين‌هايي که به فيلم عکاسي نياز داشتند) به ميزان حساسيت فيلم نسبت به نور، ايزو گفته مي‌شد. ميزان اين حساسيت با اعداد (۱۰۰، ۲۰۰، ۴۰۰، ۸۰۰ و غيره) روي فيلم نشان داده مي‌شود. پايين تر بودن شماره به معناي پايين تر بودن حساسيت فيلم و در نتيجه کم بودن نويز يا دانه‌هاي برفک مانند عکس (grain) است. در دوربينهاي عکاسي ديجيتال، به ميزان حساسيت سنسور يا حسگر تصوير که نور در آن منعکس مي شود، ايزو گفته مي شود. همانطور که در خصوص فيلم عکاسي گفته شد، هرچه ميزان شماره‌ها پايين‌تر باشد، حساسيت سنسور نيز کاهش پيدا مي‌کند و نويز عکس‌ها نيز کمتر خواهد شد. White Balance علت زرد و نارنجي شدن عکس‌ها در نورهاي نئون (تنگستن) و آبي شدن آنها در نورهاي فلورسنت بخاطر درجه حرارت طيف نور است. درجه حرارت پايين، نور را متمايل به قرمز مي کند و درجه حرارت بالا به آبي. منابع مختلف نور، نور را و به تبع آن قالب رنگ را در دماهاي مختلف ساطع مي کنند. با استفاده از فيلترهاي آبي يا نارنجي، نور آبي يا نارنجي را جذب کرده و عدم بالانس را تصحيح مي کنيم که اثر اصلي آن تغيير دماي طيف نور است. اين وظيفه در دوربين‌هاي ديجيتال امروزي به گردن آيتمي به نام White Balance افتاده است. کاربر مي‌تواند با استفاده از White Balance رنگ تصاوير خود را بصورت دقيق‌تري با توجه به نور محيط تنظيم کند. در بعضي از دوربين‌ها علاوه بر ايتم‌هاي تنظيم خودکار White Balance که شرکت‌هاي سازنده در دوربين‌هايشان در نظر مي‌گيرند، درجه کلوين هم قرار گرفته که به اجازه تغيير White Balance بصورت عددي را مي‌دهد. EV در واقع EV ميانگين شدت نور کادر شما را برايتان بازگو مي‌کند. معمولا در زير کادر دوربين‌ها يا در صفحه نمايش آن‌ها درجه‌بندي بين عدد منفي سه تا سه قرار گرفته. همه چيز خيلي ساده‌ است عدد صفر به معناي مساعد بودن شرايط نوري محيط عکاسي شماست. اگر عدد بالا يا پايين صفر قرار بگيرد يعني نور محيط به ترتيب زياد و کم است. تنظيم دستي در حالت تنظيم دستي دوربين‌ها يا همان حالت Manual کاربر بايد با استفاده از چهار فاکتور اندازه ديافراگم، سرعت شاتر، ايزو و EV به ميزان نور مناسبي دست پيدا کند. تنها بايد با سه عامل اندازه ديافراگم، ايزو و سرعت شاتر بازي کرد و با فشار دادن دکمه شاتر دوربين از تراز بودن نور آگاه شد. البته در اين بين نبايد نقش White Balance را فراموش کنيم. عمق ميدان به ميزان تصوير شفاف قابل مشاهده در يک عکس يا کادر دوربين عکاسي عمق ميدان مي‌گويند. توضيح دادن عمق ميدان واقعا کار دشواري است به همين دليل براي درک بهتر تنها کافي است به دو عکس زير نگاهي بيندازيد. اما چگونه در تصاوير عمق ميدان ايجاد مي‌کنند. مساله بسيار ساده است تنها با تغيير دادن عدد f يا همان اندازه ديافراگمي که بالا به آن اشاره کردم. اگر مي‌خواهيد به تصويري با عمق ميدان کمتر دست پيدا کنيد بايد عدد f را روي مقدار کم قرار دهيد، هرقدر اين عدد کمتر باشد ميزان عمق ميدان شما هم کمتر خواهد بود. حال اگر مي‌خواهيد عمق ميدان تصوير شما زياد باشد، تنها کافي است عدد f را افزايش دهيد تا به عمق ميدان بيشتري دست پيدا کنيد. sRGB و Adobe RGB هنگامي که حرف از sRGB به ميان مي‌آيد، بايد اين موضوع را خاطر نشان کرد که تمام دوربين‌هاي عکاسي ديجيتال از اين فرمت رنگي پشتيباني مي‌کنند. نکته‌ي مثبتي که در فرمت Adobe RGB به چشم مي‌خورد، پشتيباني از رنگ‌ها بيشتر است و همين امر سبب مي‌شود که رنگ‌هاي بيشتري در تصاوير با طيف رنگي Adobe RGB مشاهده شود. دوربين‌هاي عکاسي نيمه حرفه‌اي و حرفه‌اي از طيف رنگي sRGB و هم از Adobe RGB پشتيباني مي‌کنند تنها کافي است با مراجعه به منوي اين دوربين تنظيمات مورد نظر خود را اعمال کنيد البته نبايد اين نکته را هم فراموش کرد که تمام نرم‌افزارها از طيف رنگي Adobe RGB پشتيباني نمي‌کنند البته اگر ويرايش تصاوير را با نرم‌افزار فتوشاپ انجام شود ديگر با چنين مشکلاتي مواجه نخواهيد شد. حالت خام يا RAW در اين حالت سنسور دوربين تصوير را دريافت کرده و بدون اعمال الگو‌هاي رنگي آن را ذخيره مي‌کند و کاربر مي‌تواند خود در کامپيوتر به وسيله‌ي نرم‌افزار الگو‌هاي رنگي را روي تصاوير اعمال کند. علاوه بر اين تصاوير در حالت RAW از کيفيت بالايي برخوردار هستند به همين علت حجم بيشتري نيز اشغال خواهند کرد. هنگامي که کاربر با فرمت JPEG عکس مي‌گيرد، نرم‌افزار دوربين عمل فشرده سازي را بويسله‌ي فرمت JPEG هشت بيتي انجام مي‌دهد. اين عکس‌ها شامل سه کانال رنگي قرمز سبز و آبي هستند و فايل 8 بيتي در هريک از اين کانال‌ها شامل دو به توان هشت يا 256 طيف رنگي است. اما در حالت RAW اين طيف رنگي 12 يا 14 بيتي است (يعني 4096 يا 16384 طيف رنگي را شامل مي‌شود) و همين امر سبب مي‌شود که کيفيت رنگ‌ها بشدت افزايش پيدا کند. همچنين در حالت خام از کيفيت عکس‌ها بسيار بالاتر هستند حجم تصاوير شاهدي بر اين مدعاست. HDR ترکيب HDR مخفف عبارت High Dynamic Range (سطح ديناميکي بالا) است. اين گزينه به کاربر اين قابليت را مي‌دهد تا بتواند محدوده‌ي وسيعي از سطوح روشنايي را در يک تصوير ذخيره کند. در گذشته کاربر سه عکس با نورهاي متفاوت مي‌گرفت و سپس با استفاده از نرم‌افزارهايي که Photoshop يکي از آنهاست آين تصاوير را با هم ترکيب مي‌کرد و به تصوير مطلوب خود دست پيدا مي‌کرد. با پيشرفت تکنولوژي اين توانايي بصورت يک قابليت روي بعضي دوربين‌هاي عکاسي قرار گرفت (تعداد اين دوربين‌ها روز به روز در حال افزايش است). بدين معنا که دوربين عکاسي بصورت همزمان چند عکس را با سطوح روشنايي مختلف ذخيره مي‌کند و سپس با کمک پردازنده آن‌ها را با هم ترکيب کرده و عکسي با سطوح روشنايي مطلوب به کاربر تحويل مي‌دهد.