آی تی آموزی/ آشنایی با کد QR و آموزش ساخت آن

ديجياتو/ يکي از فناوري هايي که در سال هاي گذشته و پس از گسترش استفاده از گوشي هاي هوشمند کاربرد زيادي پيدا کرده کد QR است که اطلاعاتي از قبيل آدرس سايت، شماره تماس، آدرس، کارت ويزيت و داده هايي ديگري را مي توان از طريق آن منتقل کرد. بسياري از بارکدهايي که روزانه با آنها برخورد داريم تک بعدي هستند اما کدهاي QR به لطف دو بعدي بودن مزايايي از قبيل اسکن از جهات مختلف و ظرفيت ذخيره هزاران کاراکتر الفبايي دارند. علاوه بر اين برخلاف NFC به سخت افزار يا اجزاي الکترونيکي وابسته نيستند. از سوي ديگر در صورت پيکربندي با سطح مطلوبي از تصحيح خطا، اين کدها حتي در صورت مخدوش شدن هم کارايي خود را از دست نمي دهند.با اين حال بسياري از افراد ناآشنا با اين فناوري تصور مي کنند که اين کد ابزاري تبليغاتي بوده و کارايي مشخصي براي آنها ندارد. در ادامه به بررسي مختصر تاريخچه، مزايا، معايب، کاربردها و روش هاي توليد کد QR پرداخته ايم. تاريخچه کد QR کد QR در سال ۱۹۹۴ و توسط يکي از زير مجموعه هاي تويوتا به نام «دنس ويو» طراحي شد. هدف اين کمپاني ايجاد روشي براي پيگيري سريع خودروها و قطعات در فرايند توليد بود اما اين کدها امروزه در موارد مختلفي از ورود به سايت و شبکه هاي واي فاي گرفته تا به اشتراک گذاري اطلاعات، پرداخت از طريق موبايل و ذخيره داده ها مورد استفاده قرار مي گيرند. کد QR که مخفف «کد پاسخ سريع» است در سال ۲۰۰۰ به يک استاندارد بين المللي تبديل شد و دو سال بعد ژاپني ها به استفاده گسترده از آن روي آورند. اگرچه مالکيت پتنت هاي اين کد هنوز در اختيار دنس ويو قرار دارد اما استفاده از آن به شرط پايبندي به قوانين مالکيت معنوي بر اساس استاندارد هاي JIS و ISO براي همه افراد رايگان است. کار کردن با کد QR هم مثل ديگر بارکدها بسيار ساده است و کافي است با دستگاهي مجهز به حسگر تصوير مثل موبايل آن را اسکن کنيد تا اپ درون گوشي پس از تبديل کد به اعداد باينري، اطلاعات مورد نظر را نمايش داده يا دستورالعمل هايي از قبيل باز کردن يک وب سايت را انجام دهد. مزيت دو بعدي بودن کد QR مزاياي بسياري به همراه دارد، براي مثال مي توان به اسکن از جهات مختلف و ظرفيت ذخيره هزاران کاراکتر الفبايي اشاره کرد در حالي که اين ميزان براي بارکدهاي معمولي به چندين کاراکتر محدود مي شود. برنامه هاي بيشماري براي خوانش کد QR توسعه پيدا کرده و برخي اپليکيشن هاي محبوب نيز شروع به استفاده از اين کدها براي کاربردهاي خاص کرده اند. براي مثال در سال ۲۰۱۶ اسنپ چت و iMessage براي اضافه کردن مخاطبين جديد اين کدها را معرفي کردند. واتس اپ هم براي دسترسي سريع به نسخه دسکتاپ اپليکيشن چت به استفاده از کد QR روي آورد. اندرويد نيز اخيرا قابليت مشابهي را براي ارسال پيامک و MMS روي پي سي معرفي کرده است. ساختار و نسخه هاي مختلف کد QR اين فناوري شامل آرايه اي از مربع ها است که سه مورد بزرگتر براي تراز موقعيت سنسور مورد استفاده قرار گرفته و بقيه سلول ها حاوي اطلاعاتي در مورد نسخه، فرمت، داده هاي اصلي و کد تصحيح خطا هستند. اگرچه کدهاي تصحيح خطا باعث حفاظت از تصوير در برابر مخدوش شدن مي شوند اما هرچه ميزان تصحيح خطاي يک کد QR بالاتر باشد، حافظه کمتري براي ذخيره داده ها مي ماند. نسخه اوليه سيستم بارکد دو بعدي شامل ۲۱ در ۲۱ ماژول با قابليت نگهداري ۴ کاراکتر بود اما نسخه هاي کنوني آن دربردارنده ۱۷۷ در ۱۷۷ ماژول هستند که امکان ذخيره ۱۲۶۴ کاراکتر اسکي يا ۷۰۸۹ عدد را به کاربر مي دهند. براي رمزنگاري داده ها در اين سيستم مي توان از ترکيب هاي مختلفي بهره برد و حتي امکان استفاده از چندين ترکيب در يک کد QR وجود دارد: عددي (۱۰ بيت به ازاي هر سه رقم) حروف و ارقام (۱۱ بيت به ازاي دو کاراکتر، عدم امکان ثبت حروف کوچک) بايت (۸ بيت به ازاي هر کاراکتر) کانجي (۱۳ بيت به ازاي هر کاراکتر) برخي حالت هاي کم کاربردتر مثل FNC1 و ECI در کنار استانداردهاي مختلف براي کدهاي QR معمول، در سال هاي اخير نسخه هاي جديدي نيز توسعه پيدا کرده که شامل موارد زير است: MicroQR :شامل ۱۱ در ۱۱ مربع با ظرفيت حداکثر ۳۵ کاراکتر کد iQR: ظرفيت ذخيره ۸۰ درصد داده بيشتر با حجم مشابه کد معمولي FrameQR: امکان ايجاد تصوير در کد SQRC: ذخيره داده هاي خصوصي در کنار اطلاعات عمومي که مورد اول را تنها با اسکنرهاي خاص مي توان بازخواني کرد