ايسنا/ در حالي که ثبت دو شناسهي IMEI و شمارهي گوشي افراد در سامانهي همتا، مانع تقلب در اجراي رجيستري ميشود، در خبرها اعلام شد که برخي سودجويان به جعل شناسه IMEI اقدام کردند که طرح رجيستري را دور بزنند؛ هرچند دستگاههاي داراي شناسه جعلي پس از ورود به شبکههاي اپراتوري شناسايي شده و خدمات اپراتوري برايشان قطع خواهد شد.
اجراي دوبارهي طرح رجيستري گوشيهاي تلفن همراه از اواخر پاييز سال ۱۳۹۶، در شرايطي آغاز شد که تأمين بسياري از نيازهاي روزمره مردم و کسبوکارهاي متعدد، به گوشيهاي هوشمند گره خورده بود و ضريب نفوذ تلفنهاي همراه به بيش از ۱۰۰ درصد رسيده بود. از طرفي در حالي که اولين بار در سال ۱۳۸۵، دولت طرح رجيستري گوشيهاي تلفن همراه را براي مدتي کوتاه اجرا کرد، بهدليل فقدان برنامهريزي مناسب و ابزارهاي کارآمد و کافي براي اجراي آن، اين طرح با شکست مواجه شد.
در اين تجربه که بر مبناي IMEI بود، برخي تعميرکاران گوشيهاي موبايل، شناسه گوشيهاي قاچاق را به شناسه يک گوشي مجاز وارداتي تغيير داده و با تقلب، هم امکان پيگيري گوشي مسروقه از بين برده ميشد و هم با يک شناسه، ميتوانستند دهها گوشي تقلبي يا قاچاق را به فروش برسانند. چنانکه در همان تجربه پيشين، حدود ۱۲۰ هزار گوشي تنها با يک IMEI ثبت شده بود.
شناسه بينالمللي تجهيزات موبايل يا IMEI يک شناسه بينالمللي با ۱۵ رقم است که از طريق شرکت سازنده روي هر گوشي تلفني حک ميشود و حاوي اطلاعاتي درباره سازنده، برند سازنده و نوع گوشي است و هنگام خريد و فروش روي جعبه و حتي رسيد خريد، درج ميشود. درواقع IMEI به مثابه شناسنامه هويتي، روي هر گوشي جديدي که ساخته ميشود درج و تا آخر عمر دستگاه با آن باقي خواهد ماند. اين شماره هيچ ارتباطي با سيمکارت يا حتي سيستم عامل تلفن همراه ندارد.
به همين دليل براي جلوگيري از شکست دوباره در اين طرح، روش جديد در نظر گرفته شد؛ بدين ترتيب که با ترکيب دو شناسه گوشي و سيمکارت به صورت همزمان، ميزان تخلفات از طريق فني به صفر برسد، زيرا شبکه فقط به زوج معتبر سيمکارت و گوشي سرويس ميدهد و جعل IMEI نيز فايدهاي نخواهد داشت.
اقدام سودجويان به جعل شناسه IMEI
اما اخيراً در کانال اطلاعرساني ثبت تلفن همراه (رجيستري) آمده است: با توجه به بررسيهاي صورتگرفته توسط کارشناسان سامانه همتا و پس از پايش شبکههاي اپراتوري، مشاهده شده است که متأسفانه برخي افراد سودجو اقدام به جعل شناسه IMEI از طريق کپي کردن و بازنشاني شناسههاي معتبر روي دستگاههاي غيرمجاز (قاچاقشده، سرقتشده و …) کردهاند، تا از اين طريق طرح رجيستري را دور زده و با فعالسازي دستگاههاي غيرمجاز، توانايي فروش آنها به قربانيان را داشته باشند.
در اين اطلاعيه همچنين با تاکيد بر اينکه تمامي دستگاههاي داراي شناسه جعلي پس از ورود به شبکههاي اپراتوري در مدت زمان بسيار کوتاهي توسط سامانه همتا شناسايي شده و ظرف مدت سه روز تمامي خدمات اپراتوري دستگاه مربوطه قطع خواهد شد، نوشته شده است: جهت جلوگيري از هرگونه ضرر و زيان احتمالي به خريداران محترم تلفن همراه اعم از آکبند و کارکرده (دستدوم) اکيداً توصيه ميشود، قبل از خريد گوشي و يا ساير دستگاههاي سيمکارتخور، حتماً از طريق يکي از درگاههاي سامانه همتا نسبت به استعلام اصالت دستگاه اقدام کرده و سپس در حضور فروشنده دستگاه را براي خود فعال سازي کنيد.
در اين راستا به خريداران توصيه شده از فروشگاههاي غيرمجاز، دستفروشان و فروشندگان غيرمستقر خريد انجام ندهند و حتماً فاکتور ممهور به مهر رسمي فروشگاه که شناسه IMEI تلفن همراه در آن درج شده است را دريافت کنند تا در جبران خسارت احتمالي به مشکل برنخورند.
شناسايي دستگاه مجعول در کمتر از سه روز
همچنين حميدرضا دهقانينيا -سخنگوي طرح رجيستري- دربارهي اين موضوع اظهار کرد: در طرح جديد رجيستري ما به شناسه IMEI اکتفا نکرديم و يک شناسه ترکيبي داريم. به همين دليل سامانههاي مبارزه با جعل که يکي از سامانههاي مکمل در حوزه رجيستري است، اين امکان را به ما ميدهد که پس از جعل IMEI دستگاه را به عنوان يک دستگاه مجعول تشخيص دهيم و از گرفتن خدمات منعش کنيم.
وي که در يک برنامه تلويزيوني سخن ميگفت، خاطرنشان کرده که به همين دليل به مردم توصيه ميکنيم قبل از خريد گوشي يا ساير دستگاههاي سيمکارتخور، حتماً از طريق يکي از درگاههاي سامانه همتا نسبت به استعلام اصالت دستگاه اقدام کنند. اگر IMEI دستگاهشان را نميدانند با شمارهگيري ستاره مربع ۰۶ مربع يک عدد ۱۵ رقمي به آنها نشان داده ميشود که IMEI است. گوشيهايي که IMEI جعلي دارند، در فاصله چند ساعت تا حداکثر سه روز شناسايي و بعد قطع ميشوند و مردمي که به اين نکات توجه نکردند، متضرر ميشود و بايد شکايت کنند.
بر اساس ماده ۷۳۱ قانون مجازات اسلامي، جعل رايانهاي مستوجب يک تا پنج سال مجازات حبس است که با توجه به ماده ۷۵۴ قانون مذکور، مجازاتِ مرتکب، حداکثر مجازات قانوني (پنج سال حبس) خواهد بود. علاوه بر آن طبق «ماده ۳۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز» جاعلان شناسه رهگيري و شناسه کالا علاوه بر حبس مذکور در قانون مجازات اسلامي، به جزاي نقدي معادل دو تا پنج برابر ارزش کالا (گوشيهاي تلفن همراه دارايIMEI مجعول) محکوم خواهند شد. فروشندگان دستگاه داراي IMEI مجعول نيز حسب مورد به مجازات مقرر براي جرم کلاهبرداري، فروش کالاي قاچاق و فروش کالاي مسروقه محکوم خواهند شد.
بازار