صنعت بازی در چنگال غول بزرگ چین

مجله ديجي کالا/ شرکت چيني تنسنت (Tencent) بزرگ‌ترين تهيه کننده، سرمايه‌گذار و ناشر بازي‌هاي ويديويي در دنياست. اين شرکت در واقع يک غول بزرگ حوزه‌ي تکنولوژي در چين است؛ طوري که مجموعه‌ي بزرگي از سرويس‌ها و محصولات سرگرمي و اينترنتي را در اختيار دارد و کنترل مي‌کند. اساسا مي‌توان تنسنت را با شرکت‌هايي مثل گوگل و فيس‌بوک، ولي در چين، مقايسه کرد. با اين حال، بيرون از چين نام تنسنت را به خاطر سرمايه‌گذاري‌هاي متعدد اين شرکت در صنعت بازي‌هاي ويديويي شنيده‌ايم. در کانال آي‌تي و ™CanaleIT هم کلي عکس و ويدئوي دسته اول و جذاب داريم تنسنت در بيش از ۳۰۰ شرکت مختلف سرمايه‌گذاري کرده و سهامدار است؛ طوري که تصور نمي‌کنيم حتي کمپاني ديگري بتواند در اين زمينه از تنسنت جلو بزند. در همين راستا هم ليستي از شرکت‌هاي بازي‌سازي که تنسنت در آن‌ها سرمايه‌گذاري کرده است، جمع‌آوري کرده‌ايم. البته مشخصا فقط بيرون از چين را در نظر گرفته‌ايم و شرکت‌هاي خارجي را؛ در غير اين صورت اساسا بايد تمام شرکت‌هاي حوزه‌ي سرگرمي چين را در اين ليست قرار مي‌داديم. بد نيست با نگاهي به اين شرکت‌ها، بررسي کوتاهي هم از چگونگي تاثير بازار بزرگ چين و شرکت‌هاي چيني، روي صنعت بين‌المللي بازي داشته باشيم. شرکت: Riot Games سهم تنسنت: ۱۰۰ درصد بازي‌ها: League of Legends در سال ۲۰۱۱ شرکت بازي‌سازي Riot Games با رقمي معادل ۴۰۰ ميليون دلار، ۹۳ درصد سهام خود را به تنسنت فروخت. پيش از اين هم دو شرکت Riot Games و تنسنت همکاري‌هاي متعددي براي انتشار و پشتيباني از بازي League of Legends در چين داشتند، ولي اين حرکت به طور کلي روند پيشرفت سازنده‌ي ليگ آو لجندز را تغيير داد. چهار سال بعد از اين موضوع، آن ۷ درصد سهام باقي مانده از سهام Riot Games هم به قيمتي نامشخص به تنسنت داده شد؛ طوري که کنترل کامل شرکت Riot Games و مالکيت آن به دست تنسنت افتاد. خريد شرکت Riot Games از سوي تنسنت اصلا موضوع کوچکي نيست. در واقع تنسنت بزرگترين و محبوب‌ترين بازي روي پلتفرم کامپيوتر را در اختيار خود دارد. ليگ آو لجندز فقط سال گشته درآمدي ۱.۴ ميليارد دلاري داشت. سازندگان ليگ آو لجندز در ابتداي کار قرار بود تمام تصميمات را خودشان بگيرند و آينده‌ي ليگ آو لجندز تمام و کمال به دست Riot Games باشد. با اين حال، اخيرا ديده‌ايم که تاثير تنسنت به عنوان مالک Riot Games منجر به ساخت نسخه‌ي موبايل ليگ آو لجندز شده است. گفته شده که در ابتدا Riot Games با ساخت نسخه‌ي موبايل ليگ آو لجندز مخالفت مي‌کند و خود تنسنت دست به ساخت يک کپي از ليگ براي موبايل مي‌زند. تنسنت خود بازي Arena of Valor را مي‌سازد که يکي از بزرگترين و پردرآمدترين بازي‌هاي موبايل دنياست. البته به تازگي تنسنت بي‌خيال پشتيباني بزرگ و رسمي از Arena of Valor خارج از چين شده، چون اساسا قرار است به زودي نسخه‌ي موبايل ليگ آو لجندز هم عرضه شود. همينکه تنسنت Riot Games را در اختيار دارد به تنهايي اين شرکت را تبديل به يکي از بزرگترين فعالان حوزه‌ي ورزش‌هاي الکترونيکي مي‌کند. شرکت: Epic Games سهم تنسنت: ۴۰ درصد بازي‌ها: Fortnite، فروشگاه اپيک گيمز سهم بزرگ تنسنت در شرکت بازي‌سازي اپيک گيمز موضوع جديدي نيست. در سال ۲۰۱۲ بود که تنسنت با سرمايه‌گذاري ۳۳۰ ميليون دلاري در اپيک گيمز، جريان حرکت اين شرکت را به طور کلي تغيير داد. «تيم سوييني»، مدير عامل اپيک گيمز، در مصاحبه‌اي گفته بود که مدل تجاري آن زمان بازي‌هاي ويديويي قديمي و از کار افتاده است. سوييني نهايتا تصميم مي‌گيرد تا شراکت خود را با تنسنت آغاز کند و به ساخت بازي‌هاي آنلاين و رايگان روي بياورد. اين تغيير هم نهايتا حسابي براي اپيک گيمز جواب مي‌دهد. به کمک سرمايه‌گذاري تنسنت، اپيک گيمز توانست حق استفاده‌ي ماهيانه و اشتراک موتور پايه‌ي آنريل انجين را به طور کلي از بين ببرد؛‌ طوري که آنريل انجين در واقع به صورت رايگان در اختيار همه قرار گرفت. اپيک گيمز با اين روش توانست در بلند مدت و از بازي‌هاي بزرگ و پردرآمد، رقم بيشتري کسب کند و از طرفي هم موتور خود را به صورت رايگان در اختيار بازي‌سازان مستقل قرار دهد. اين موضوع آنريل انجين را در موقعيت بسيار بهتري براي رقابت قرار داد. بازي‌سازان مستقل فقط به موتور پايه‌ي يونيتي نگاه مي‌کردند، ولي رايگان شدن آنريل انجين باعث شد تا اين موتور هم به عنوان يکي از گزينه‌هاي اصلي استفاده از سوي شرکت‌هاي مستقل مطرح شود. در همين ميان، اپيک گيمز به ساخت بازي‌هاي آنلاين و رايگان مثل پاراگون و فورتنايت روي آورد. هم پاراگون و هم نسخه‌ي اوليه‌ي فورتنايت بازي‌هايي شکست خورده محسوب مي‌شوند، ولي هر دو بازي به پايه‌اي براي بزرگترين بازي دنيا يعني فورتنايت: بتل رويال تبديل شدند و به اپيک گيمز اجازه دادند تا تجربه‌ي شکست خورده‌ي خود را به موفقيتي عجيب و غريب تبديل کند. فورتنايت سال گذشته درآمدي ۲.۴ ميليارد دلاري براي اپيک گيمز داشت که بخش مهمي از آن متعلق به تنسنت است. شرکت: Bluehole Games سهم تنسنت: ۱۱.۵ درصد بازي‌ها: Playerunknown’s Battlegrounds تنسنت نه تنها سهمي از درآمد فورتنايت را به جيب مي‌زند، بلکه حتي در درآمد بازي Playerunknown’s Battlegrounds يا همان PUBG هم شريک است. اين دو بازي، بزرگترين بازي‌هاي حال حاضر دنيا هستند و تنسنت حقوق انتشار آن‌ها در چين را هم کاملا به دست دارد؛ يعني اساسا تنسنت با خودش رقابت مي‌کند. هيچ شرکت ديگري در موقعيتي به اين خوبي قرار ندارد. سرمايه‌گذاري تنسنت در شرکت سازنده‌ي PUBG در سال ۲۰۱۷ با خريد ۱.۵ درصد از سهام Bluehole شروع شد، ولي اين سهم به سرعت با پرداخت رقمي نامشخص به ۱۰ درصد افزايش پيدا کرد. البته گفته مي‌شود که اين روند قرار است ادامه پيدا کند. شايعه‌اي چند وقت پيش گفته بود که تنسنت مي‌خواهد کاملا شرکت Bluehole را بخرد. شرکت: Ubisoft سهم تنسنت: ۵ درصد بازي‌ها: Assassin’s Creed، Ghost Recon، The Division، Just Dance سال گذشته بود که شرکت يوبي‌سافت با خطري بزرگ مواجه شد. شرکت Vivendi به عنوان يکي از سهامداران بزرگ يوبي‌سافت سال‌ها در تلاش بود تا با خريد سهم بيشتر، بتواند کنترل يوبي‌سافت را کاملا به دست بگيرد. يوبي‌سافت هم براي اينکه استقلال خود را از دست ندهد مقاومت بسياري در مقابل آن‌ها کرد. موسس يوبي‌سافت يعني «ايو گيمو» بيشترين ميزان از سهام يوبي‌سافت را در اختيار داشت و اگر شرکت Vivendi مي‌توانست ميزان سهم خود را از او بيشتر کند، کنترل يوبي‌سافت را به دست مي‌گيرد. تنسنت يکي از کمپاني‌هايي بود که به يوبي‌سافت در جلوگيري از اين اتفاق کمک کرد. طي قراردادهايي، شرکت‌هاي متعددي در يوبي‌سافت سرمايه‌گذاري کردند و تنسنت هم ۵ درصد يوبي‌سافت را در اختيار گرفت. البته طي اين قرارداد، تنسنت فقط به عنوان شريک با يوبي‌سافت همکاري مي‌کند و حق بيشتري در مالکيت اين شرکت فرانسوي ندارد. در قرارداد يوبي‌سافت با تنسنت آمده است که حق انتشار بازي‌هاي يوبي‌سافت در چين بايد کاملا به تنسنت سپرده شود و اين موضوع هم سر و صداهاي خود را به راه انداخت. تنسنت تصميم داشت تا بازي‌هاي يوبي‌سافت را در چين سانسور و عرضه کند و اين موضوع به مذاق بازي‌کننده‌ها خوش نيامده بود؛ مخصوصا که قرار بود در راستاي يکسان نگه داشتن محتواي بازي‌ها در تمام مناطق، همه‌ي نسخه‌ها سانسور شوند و نه فقط نسخه‌هاي چيني. شرکت: Activision Blizzard سهم تنسنت: ۵ درصد بازي‌ها: Call of Duty، World of Warcraft، Overwatch، Hearthstone سال‌ها قبل از قضاياي يوبي‌سافت، تنسنت به يک شرکت ديگر هم براي فرار از چنگال Vivendi کمک کرده بود. شرکت اکنيويژن در سال ۲۰۰۷ نياز به سرمايه‌ي بزرگي براي شراکت با بليزارد داشت و در همين راستا، به همکاري با Vivendi Games روي آورد. در سال ۲۰۰۸ اکتيويژن و بليزارد با يکديگر ادغام شدند، ولي کنترل Vivendi روي اين شرکت پا برجا ماند. پنج سال بعد از اين ادغام، شرکت اکتيويژن بليزارد خبر داد که توانسته‌اند سهام خود را از Vivendi بازخريد کند و کاملا مستقل شود. در اين ميان تنسنت هم از فرصت استفاده کرد و ۵ درصد از سهام اکتيويژن بليزارد را با رقمي نامشخص خريداري کرد شرکت: Grinding Gear Games سهم تنسنت: ۸۰ درصد بازي‌ها: Path of Exile در سال ۲۰۱۸ تنست بخش بزرگي از شرکت استراليايي Grinding Gear Games را خريداري کرد. اين شرکت را به خاطر ساخت بازي رايگان و بسيار موفق Path of Exile مي‌شناسيم. اين حرکت طرفداران بازي را به شدت نگران کرد، چون از تاثيرات تنسنت و احتمال تبديل شدن Path of Exile به ديگر ساخته‌هاي تنسنت و فروش غيرمنفصانه‌ي آيتم در بازي مي‌ترسيدند. با اين حال، چنين اتفاقي رخ نداد. شرکت Grinding Gear Games ظاهرا خودش براي بازي Path of Exile و چگونگي کنترل آن تصميم‌گيري مي‌کند و در يک سال گذشته، تغييري بزرگ در چگونگي فروش آيتم و پرداخت‌هاي درون‌برنامه‌اي بازي صورت نگرفته است. بازي Path of Exile هم به رشد بسيار خوب خود ادامه مي‌دهد و به تازگي روي کنسول‌ها هم عرضه شده است. شرکت: Supercell سهم تنسنت: ۸۴.۳ درصد بازي‌ها: Clash of Clans، Clash Roayle، Boom Beach، Hay Day چند سالي است که ديگر نمي‌توان لقب بزرگترين بازي موبايل دنيا را به Clash of Clans و بازي کارتي آن يعني Clash Royale داد، ولي اين بازي‌ها هنوز هم رتبه‌ي بسيار بالايي در ليست پردرآمدترين بازي‌هاي موبايل دنيا دارند. شرکت تنسنت با سرمايه‌گذاري ۸.۶ ميليارد دلاري در شرکت بازي‌سازي Supercell، توانست رکوردي در معاملات شرکت‌هاي بازي‌سازي به اسم خود ثبت کند. با اين حال، اگر اين موضوع را در نظر بگيريم که از درآمد ۱۹.۱۳ ميليارد دلاري تنسنت از بازي‌هاي ويديويي در سال گذشته، ۶۰ درصد آن مربوط به بازي‌هاي موبايل بوده‌اند، خريد Supercell بسيار منطقي به نظر مي‌رسد. گفته شده که مثل Riot Games شرکت فنلاندي Supercell هم هنوز استقلال خود را حفظ کرده و خودشان درباره‌ي بازي‌هايشان تصميم‌گيري مي‌کنند. شرکت: Frontier Developments سهم تنسنت: ۹ درصد بازي‌ها: Elite Dangerous، Planet Zoo تنسنت در سال ۲۰۱۷ رقمي ۱۷.۷ ميليون يورويي را در شرکت بازي‌سازي Frontier Development سرمايه‌گذاري کرد تا طبق گفته‌ي خودشان، حضور بزرگتري در بازار بازي‌هاي استراتژي فضايي و مديريتي داشته باشند. شرکت: Kakao سهم تنسنت: ۱۳.۵ درصد بازي‌ها: Black Desert Online شرکت کره‌اي Kakao فقط هم به ساخت بازي مشغول نيست، ولي بازي بسيار بزرگ Black Desert Online متعلق به آن‌هاست. اين بازي سال گذشته ۱ ميليارد دلار درآمد داشت. انتشار بازي PUBG در کره‌ي جنوبي را هم شرکت Kakao برعهده دارد. شرکت: Paradox Interactive سهم تنسنت: ۵ درصد بازي‌ها: Hearts of Iron، Vampire The Masquerade، Cities Skylines، Europa Universalis شرکت سوئدي Paradox را به خاطر بازي‌هاي استراتژي متعددي که مي‌سازد، مي‌شناسيم. اين شرکت در سال ۲۰۱۶ شروع به فروش سهام رد و تنسنت هم ۵ درصد سهام اين شرکت را به رقم ۲۱ ميليون دلار خريد. گفته شده که مدير توليد بازي تنسنت علاقه‌ي بسياري به بازي‌هاي Hearts of Iron دارد و اين موضوع يکي از دلايل آن‌ها براي رفتن سراغ Paradox بوده.  شرکت: Fatshark سهم تنسنت: ۳۶ درصد بازي‌ها: Warhammer: Vermintide 2 موفقيت بسيار زياد بازي Vermintide 2 موجب شد تا تنسنت سهام زيادي از شرکت بازي‌سازي سوئدي Fatshark را به قيمت ۵۶ ميليون دلار در اوايل سال جاري ميلادي خريداري کند. شرکت: Funcom سهم تنسنت: ۲۹ درصد بازي‌ها: Conan Exiles، The Secret World يکي از خريدهاي اخير تنسنت، خريد ۲۹ درصد از سهام شرکت Funcom بود. اين شرکت با بازي‌هاي آنلاين Conan Exiles و The Secret World (که اخيرا دوباره راه اندازي شده) توانسته موفقيت نسبتا خوبي کسب کند. شرکت: Sharkmob سهم تنسنت: ۱۰۰ درصد استوديوي بازي‌سازي Sharkmob تازه تاسيس شده است و حتي هنوز يک بازي رونمايي شده هم ندارد. اين استوديو را تعدادي از سازندگان سابق هيتمن و ديويژن تاسيس کرده‌اند. شرکت تنسنت اوايل سال جاري به طور کلي اين استوديو را خريد. شرکت: Discord يکي از بزرگترين شبکه‌هاي اجتماعي صنعت بازي توسط Discord ارايه مي‌شود؛ طوري که هر بازي و مجموعه‌اي در Discord حضور دارد. اين شرکت حتي به تازگي خبر از راه اندازي يک فروشگاه براي فروش بازي داده است و حتي از اپيک گيمز استور هم با بازي‌سازان بهتر راه مي‌آيد. سال گذشته شنيديم که Discord رقمي معادل ۱۵۸ ميليون دلار سرمايه‌گذاري خارجي دريافت کرده است. تنسنت و تعدادي سرمايه‌گذار ديگر اين رقم را به Discord داده‌اند.