لایو اینستاگرام و پادکست مجوز می‌خواهد؟

هفت صبح/ ســه ماه پيش بر ســر اعطاي انحصــار به صداوسيما براي نظارت بر توليدات ويدئويي سايت‌ها و اپليکيشــن‌ها سر و صداي زيادي راه افتاد و حالا انتشار بخشنامه‌اي در همين زمينه با امضاي رئيس دستگاه قضا، حدس و گمان هاي تازه اي درســت کرده اســت. خيلي ها همان موقع که تکليف ســايت ها و اپليکيشن هايي که کار تلويزيون خصوصي را مي کردند، روشن شــد و نظارت و اعطاي مجوز به آنها رسما از مسئوليت وزارت ارشاد خارج شــد و به دست صداوســيما افتاد، به ماجرا اعتراض کردند امــا درنهايت نه تنها معترضان کوتاه آمدند بلکه بازيگرهاي دانه درشــت اين حوزه مثل نمــاوا و فيليمو هم شمشيرشان را زمين انداختند و قبول کردند که تحت نظر صداوســيما فعاليت کنند. کم کم گرد و خاک ماجرا درحال خوابيدن بود که ديروز بخشنامه رئيس قوه قضائيه منتشر شد و مي توانيد آن را اينجا مطالعه کنيد. ديدن بخشنامه جديد براي خيلي از کاربران شبکه هاي مجازي کافي بود تا سر و کله انواع حدس و گمان ها درباره منظور اين بخشنامه پيدا شود، مخصوصا کلمه «فراگير» باعث شد که به دل خيلي از کساني که در شبکه هاي مجازي محتواي صوتــي و تصويري توليد مي کنند، دلهره بيفتد. بيشترين سوالي هم که ديده مي شد، مربوط به کساني بود که در اينستاگرام به صورت شخصي برنامه سازي مي کنند؛ حتي توليدکننده هاي پادکســت هم که هر روز تعدادشــان بيشتر مي شود، با ديده ابهام به بخشنامه جديد نگاه مي کردند. وقتي دنبــال معني اصطــاح «فراگير» در قوانين بگرديم، ميبينم که براساس ماده 2 طرح اداره و نظارت بر سازمان صداوسيماي جمهوري اسلامي ايران که در کميسيون فرهنگي مجلس تصويب شــده اما هنوز به صحن علني نيامده، صــوت و تصوير فراگير اين طور تعريف شده اســت: «صوت و تصوير فراگير عبارت اســت از محتــواي صوتي و تصويري که به صورت گســترده و يک سويه و بدون الزام به شناســايي مخاطب از طريق فرســتنده هاي امواج راديويي يا شبکه هاي کابلي ماهواره اي و اينترنتي توزيع مي شود و يا قابليت توزيع دارد و همچنين محتواي مربوطه زنده بوده و يــا داراي جدول پخش زماني است.» اين طور که از اين بند برمي آيد توليد برنامــه در قالب لايو اينســتاگرام که زنده هم هست کاملا با مفهوم توليد فراگير محتواي صوتي و تصويري مطابقت مي کند. کمي پيش هم مرتضي موســويان، معاون وزير ارشــاد و رئيس مرکز فناوري اطلاعات و رســانه هاي ديجيتال گفته بود: «در حال حاضر تعريفي که از صــوت و تصوير فراگير در مرکز ملي فضاي مجازي وجود دارد و بايد به صحن شوراي عالي فضاي مجازي بيايد، معتقد است که صوت و تصوير فراگير، صدا و تصويري است که بدون شناخت مخاطب، او را در بر بگيرد و داراي کنداکتور پخش زنده و داراي يک تعداد مخاطب خاص به بالا باشد. اين تعريفي است که کارشناسان مرکز ملي فضاي مجازي به آن رسيده اند.» با وجود اين حرف ها به نظر مي رسد که براي راحت کردن خيال کســاني که در شــبکه هاي مجازي مشــغول توليد محتوا هســتند، بايد کمي عقبتر برويم و به اصل 44 قانون اساســي و نظريه تفسيري شوراي نگهبان در مورد اين اصل مراجعه کنيم. شــوراي نگهبان همان ســال 79 که بحث تلويزيون هاي خصوصي به ميان آمده بود اصل 44 قانون اساســي را اين طور تفسير کرد: «مطابق نص صريح اصل 44 قانون اساسي در نظام جمهوري اسلامي ايران، راديو و تلويزيون دولتي است و تأسيس و راه اندازي شبکه هاي خصوصي راديويي و تلويزيوني به هر نحو، مغاير اين اصل مي باشد. بدين جهت انتشار و پخش برنامه هاي صوتي و تصويري از طريق سيســتم هاي فني قابل انتشــار فراگير (همانند ماهواره، فرستنده، فيبر نوري و غيره) براي مردم در قالب امواج راديويي و کابلي غير از سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، خلاف اصل مذکور است.» کارشناســان با اتکا به همين تفسير مي گوينــد، توليدات شــخصي مــردم در شبکه هاي اجتماعي نمي تواند زيرمجموعه مفهوم «فراگيــر» قرار بگيرد و بخشــنامه رئيس قوه قضائيه چيزي بيشــتر از همان بحث vodها و تلويزيون هاي تعاملي نيست و درواقع صرفا ابلاغيه اجرايي همان تفاهمي است که نزديک به سه ماه پيش انجام شد. در کانال آي‌تي و ™CanaleIT هم کلي عکس و ويدئوي دسته اول و جذاب داريم